tag:blogger.com,1999:blog-77024639532262401262024-02-19T17:33:02.596+01:00δικαίως του λόγουΠΟΙΗΜΑΤΑ | ΘΕΣΕΙΣ | ΚΕΙΜΕΝΑΔημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.comBlogger61125tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-64974161090703867122017-12-19T13:35:00.000+01:002017-12-19T13:35:19.620+01:00Αγκάθι<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-family: Trebuchet MS, sans-serif;">Μια σύντομη νιότη,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-family: Trebuchet MS, sans-serif;">παράλληλη πτώση<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-family: Trebuchet MS, sans-serif;">Θεού και Ανθρώπου.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-family: Trebuchet MS, sans-serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-family: Trebuchet MS, sans-serif;">Ισόβια γνώση<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-family: Trebuchet MS, sans-serif;">γκρεμού σπλαχνικού,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-family: Trebuchet MS, sans-serif;">μια μήτρα μώλωπες.<i><o:p></o:p></i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-family: Trebuchet MS, sans-serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<i><span style="color: #444444;"><span style="font-family: Trebuchet MS, sans-serif;">© Δημήτρης Δικαίος</span><span style="font-family: gfs bodoni rg; font-size: 13pt;"><o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br />
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjhx37iXHzhRMQKZ6tR2uPYNmSC0sQz8SOBttQr0EBPlir3xlYG6H6y-gvAs1VgGVwH7qYkZVHHG1djX2OzqHaunCEd-03odayikG1DyddQH7QuNPnEt3eoXc0zrAQth4-vgINe6tOQHslX/s1600/49fd739056ee42d742ac877d28c7d80b.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="175" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjhx37iXHzhRMQKZ6tR2uPYNmSC0sQz8SOBttQr0EBPlir3xlYG6H6y-gvAs1VgGVwH7qYkZVHHG1djX2OzqHaunCEd-03odayikG1DyddQH7QuNPnEt3eoXc0zrAQth4-vgINe6tOQHslX/s200/49fd739056ee42d742ac877d28c7d80b.jpg" width="200" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="font-size: 12.8px;"><div style="text-align: center;">
<span style="color: #666666; font-family: "trebuchet ms" , sans-serif; font-size: small;"><i>Μητέρα με το νεκρό παιδί της</i></span></div>
<div style="text-align: center;">
<i style="text-align: left;"><span style="color: #999999; font-family: "trebuchet ms" , sans-serif; font-size: small;">Kathe Kollwitz (1867-1945)</span></i></div>
<span style="color: #999999; font-size: small;"><i>Γερμανός ζωγράφος</i></span></td></tr>
</tbody></table>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br /></div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-58559350287158776122017-12-17T16:10:00.003+01:002020-09-27T12:47:17.490+02:00Μελάνθη<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj2F3mrSRYGvQIBBeW5opVJcMOj0KtQEJy49_gDzdnIVZjPCTunokP2vypHHvap4Jc3QaAFELoudLo2B46uaghOXE_atVACDotC1VoWueR6lSZMTdGSgjMQoOqQaNuT2v_e1bgEytgEC1do/s1600/tumblr_oqae2uJUYZ1wqn1x5o1_500.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="498" data-original-width="500" height="198" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj2F3mrSRYGvQIBBeW5opVJcMOj0KtQEJy49_gDzdnIVZjPCTunokP2vypHHvap4Jc3QaAFELoudLo2B46uaghOXE_atVACDotC1VoWueR6lSZMTdGSgjMQoOqQaNuT2v_e1bgEytgEC1do/s200/tumblr_oqae2uJUYZ1wqn1x5o1_500.jpg" width="200" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
Κάποτ’ ένα αγκάθι στα πλευρά</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
Μια παιδική αγάπη</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
σωπαίνει μέσα μου</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
<span style="color: #999999;">_________</span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
Πώς κύλισε ο χρόνος!</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
Σε αγαπώ ακόμη!</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
Μιλώ στο λίγο και πολύ μαζί σου.</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
Πώς κύλισε το αίμα!</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
Στα χέρια μου εσύ.</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
Στα χέρια σου, η ζωή μου!</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
Πώς κύλισες, καλή μου</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
Και μ’ έχεις θάψει όρθιο</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">Στην ψυχή σου, μ’ έχεις ράψει!</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
<span style="color: #999999;">_________</span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
Κάποτ΄ ένα αγκάθι στα πλευρά</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
Μια παιδική αγάπη ψηλαφίζω˙</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">Στα δειλά!</div>
<div style="text-align: center;">
<br />
<div style="text-align: left;">
<i>© Δημήτρης Δικαίος</i></div>
<br />
<div style="text-align: left;">
<span style="font-style: italic;"><br /></span></div>
<i><br /></i></div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-68098479645902982902017-12-05T11:02:00.000+01:002017-12-05T11:34:24.794+01:00<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Με τα ψέματα κάνω ποίηση</span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">ωστόσο τα λουλούδια στο βάζο είναι αληθινά!</span></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgXA7sUUeyOVC30mmR6ho4D7WfxuCSduqv1x_VRdSUyyLYNYBc_fOVnP6bYNRS7y_skX6PIjwos346Q8n0eBRxSSfizegF3ttfts2RZDKbJjue_gxe845VBVlq9ZkqxcMCz5abpFTe7qsP4/s1600/tulips-flowers-bouquet-vase-window-wall.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="960" data-original-width="1280" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgXA7sUUeyOVC30mmR6ho4D7WfxuCSduqv1x_VRdSUyyLYNYBc_fOVnP6bYNRS7y_skX6PIjwos346Q8n0eBRxSSfizegF3ttfts2RZDKbJjue_gxe845VBVlq9ZkqxcMCz5abpFTe7qsP4/s320/tulips-flowers-bouquet-vase-window-wall.jpg" width="320" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span lang="EN-US">© Δημ</span>ήτρηc
Δικαίοc</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br /></div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.comΣπέτσες, 180 50, Ελλάδα37.2625973 23.13224370000000437.2120453 23.051562700000005 37.313149300000006 23.212924700000002tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-14233809613611402632017-12-04T14:42:00.000+01:002017-12-04T15:02:20.589+01:00Τ’ αυτιά σας στα πουλιά, οι τυχεροί!<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Το νου σας στα πουλιά, οι τυχεροί. Οι ανασφάλιστοι της
«τέχνης» που δε δεχθήκατε ξυλιές στα γόνατα και τις φτερούγες. Και βρίσκεσθε
ακόμη σε κίνηση, καθώς ρέει, το αδυνάστευτο αίμα της ποίησης μη καθυστερώντας
την κυοφορία της κοινωνίας. Που δε χειροκροτεί σκιές, μιλάει με το σύμπαν και
τανάπαλιν, μιλά στο λίγο, και πολύ! Σ’ εσάς όλους λοιπόν, τους εργάτες ή χομπίστες˙
τους «ανόητους ή απομονωμένους ρομαντικούς» δια τ' άτεχνα τέκνα του
τρισαθάνατου κοινωνικού αυτοματισμού, εύχομαι πρόσφυση πάνω στο μοναδικό
έργο που κατανοείτε. Στο έργο σας. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Η ποίηση είναι τραγούδι, μην το λησμονείτε. Ο μεταμοντέρνος
καμβάς πάνω στον οποίο εργάζεσθε κάποιοι, δεν είναι άλαλος. Κι αν αυτό δεν
εκτιμηθεί, ο ήχος παραμένει. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Λοιπόν, <span style="color: #cc0000;"><b>εσείς οι τυχεροί</b></span>, τ' αυτιά σας στα πουλιά!<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjxreGW2atnyrvfiVr3zgo0H3HbqvumCnyWFEB4zwD_VQ1xyxYBhEunAvAkqM8E6BZFKi0DVhf9SerocjQKuRwiAxwqglzlPZmWJQSmyit38WjpDNRM2-ozlgWM_gPuyWpXbNLydYVKLj7l/s1600/23915718_1351138544996834_5085960280401431778_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="259" data-original-width="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjxreGW2atnyrvfiVr3zgo0H3HbqvumCnyWFEB4zwD_VQ1xyxYBhEunAvAkqM8E6BZFKi0DVhf9SerocjQKuRwiAxwqglzlPZmWJQSmyit38WjpDNRM2-ozlgWM_gPuyWpXbNLydYVKLj7l/s1600/23915718_1351138544996834_5085960280401431778_n.jpg" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>πηγή: δίκτυο<br /><br /></i></td></tr>
</tbody></table>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.com0Σπέτσες, 180 50, Ελλάδα37.2625973 23.13224370000000437.2120453 23.051562700000005 37.313149300000006 23.212924700000002tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-45935515900550264412017-12-03T15:56:00.000+01:002017-12-03T15:56:56.542+01:00Το βυζαντινό πολίτευμα και ο θεοστήρικτος χαρακτήρας του κράτους | Του Δημήτρη Δικαίου<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Η Κωνσταντινούπολη
πραγμάτωσε περισσότερο κι από τη Ρώμη, την έννοια πόλις-κόσμος. Το θεϊκό σχέδιο
απέβλεπε: «μία ποίμνη υπό ένα<span lang="EN-US">ν</span>
ποιμένα». Αυτό προϋπέθετε τη διάδοση του Χριστιανισμού και στους εθνικούς˙ μία
αυτοκρατορία στην οικουμένη, επομένως, μια τεράστια ιεραρχημένη οικογένεια λαών
και ηγεμόνων με επικεφαλής το βυζαντινό αυτοκράτορα. </div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgkNDA5qwkahsCEA8XlTJB2jmDm_CRnvi7cVfp6eGP0Gp7-0wy_WRHn7Loko0AnY5UFCFQwJRwsQQMsDkV-UThMm8Gq_ouj8lBVR7f1nTA8xU7Ia3UWPJfYCLIF-BTjJfW24CKZs6Mwyjqz/s1600/iustinian.png" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="233" data-original-width="655" height="141" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgkNDA5qwkahsCEA8XlTJB2jmDm_CRnvi7cVfp6eGP0Gp7-0wy_WRHn7Loko0AnY5UFCFQwJRwsQQMsDkV-UThMm8Gq_ouj8lBVR7f1nTA8xU7Ia3UWPJfYCLIF-BTjJfW24CKZs6Mwyjqz/s400/iustinian.png" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>εικ. Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός με τη συνοδεία του.</i></td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="color: #134f5c;"><b>Ο νέος πολιτικός οργανισμός </b></span><b style="color: #134f5c;">και ο
θεοστήρικτος χαρακτήρας του κράτους</b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="color: #134f5c;"><b><br /></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Στη διαμόρφωση
του νέου πολιτικού οργανισμού, οι βυζαντινοί διατηρούν τη ρωμαϊκή κληρονομιά με
την οποία, οι ιδιοκτησιακές αξιώσεις του δημοσίου καθίστανται απαράγραπτες και
μπορεί να τις διεκδικεί από Αυγούστου καίσαρος. Οπότε, η άσκηση της εξουσίας
του κράτους, η νομοθετική πρακτική και η οργάνωση της πολιτικής, στρατιωτικής,
κεντρικής και επαρχιακής διοικήσεως, διέπονται από αυτήν. </div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Επομένως, ο αυτοκράτορας του βυζαντίου
συγκέντρωνε την εκτελεστική, νομοθετική και δικαστική εξουσία˙ ενώ θεωρούνταν
πρόσωπο ιερό, εκλεγμένο με θεία επίνευση. Ως
θεσμικός φορέας εξουσίας και διοίκησης, συνδέθηκε άμεσα με τη χρήση ρωμαϊκών
αυτοκρατορικών τίτλων, όπως: δεσπότης, ειρηνικός˙ με επίσημα επίθετα, όπως:
θριαμβευτής, ανίκητος˙ ιδιότητες που εξέφραζαν σαφώς την εγγύηση της ενότητας
και της ασφάλειας σε όλη την βυζαντινή επικράτεια και προσέδιδαν, ένα άρωμα
συνέχειας, εν προκειμένω, της «γηραιάς υπέρτατης πόλης της Ρώμης» και της αυτοκρατορικής
ιδέας εις όλη τη βυζαντινή επικράτεια. Αργότερα, επίθετα προσδιορισμού με
θεολογική χροιά όπως «εν Χριστώ τω θεώ, πιστός βασιλεύς και αυτοκράτωρ
Ρωμαίων», περιόρισαν την παλαιά ρωμαϊκή αυτοκρατορική ομοίωση προς το θείο και
το θεό ήλιο, αντίληψη που διαμορφώθηκε
σταδιακά μετά τη δημιουργία των ελληνιστικών αντιλήψεων για το «θείο άνδρα», διαδεδομένη ήδη σε ευρεία στρώματα του βυζαντινού κόσμου˙ καθιερώνοντάς τον
πλέον ως φορέα της θεϊκής εντολής, ως εκλεκτό του Θεού και τοποτηρητή του στη
γη <span style="color: red;">(</span>βλ. εικόνα από το βυζαντινό κώδικα στην εκφώνηση, εις
την οποίαν ο Ιωάννης Β’ Κομνηνός και ο υιός του Αλέξιος, στέφονται
συναυτοκράτορες από το Χριστό<span style="color: red;">)</span>. </div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Ωστόσο, η χριστιανική σκέψη και η σύνδεσή του με το Θεό, ενεργούσε και ως
φραγμός στον συγκεντρωτικό και απολυταρχικό χαρακτήρα της αυτοκρατορικής
εξουσίας. Ως επίγεια εικόνα του Δημιουργού, έπρεπε να ενεργεί <i>κατά μίμησίν </i>του και επιβαλλόταν να
διέπεται αφενός: από <i>φιλανθρωπίαν</i> και
να δρα <i>κατ’ οικονομίαν</i> στα όρια του
καλλίτερου δυνατού˙ <span style="color: red;">(</span>το «κάτοπτρο ηγεμόνος» του
βυζαντινού λόγιου του 14<sup>ου</sup> αι, Θωμά Μαγίστρου στην εκφώνηση,
απευθυνόμενο στον αυτοκράτορα Ανδρόνικο Β’ Παλαιολόγο, είναι ένα πολύ καλό
παράδειγμα ως προς αυτό<span style="color: red;">)</span>˙ και αφετέρου, να
ενστερνισθεί λαμπρά διδάγματα του αρχαιοελληνικού κόσμου με επίκεντρο την προστασία
του ελεύθερου πολίτη.</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Επιπλέον, ο χριστιανισμός ενίσχυσε
την ιδέα της οικουμενικότητας και, το θεοστήρικτο του βυζαντινού κράτους,
θεμελίωσε, η αντιπροσώπευση του Θεού από τον βυζαντινό αυτοκράτορα. Πολυθεΐα
και πολυαρχία εγκαταλείφθηκαν μπροστά στη μονοθεϊστική και μοναρχική αυτή
αντίληψη και αντικαταστάθηκαν από ένα <i>ομόδοξο</i>
περιβάλλον. Ως επίσημη θρησκεία, συνετέλεσε στη θεσμική οργάνωση του βυζαντίου,
επιβάλλοντας συγκροτημένο τρόπο ζωής και ομογενοποίηση των πολιτών σε έναν
πολυεθνικό και ποικιλώνυμο κόσμο.</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Συμπερασματικά, θα λέγαμε, πως μέσα
από αυτό το <i>ομόδοξο</i> και <i>ομόγλωσσο</i> περιβάλλον (η ελληνική ως
κοινή γλώσσα της αυτοκρατορίας, όπως προέγραψα στο πρώτο κεφάλαιο), η βυζαντινή
πολιτεία ουσιαστικά ανέπλασε τη ρωμαϊκή σκέψη και παγίωσε, το <i>ομότροπον</i>, δηλαδή συγκρότησε συνειδητά
και ουσιαστικά, ενιαία ανθρώπινη κοινότητα.</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<b><i><span style="color: #134f5c;">Το αυτοκρατορικό
αξίωμα και οι εκλέκτορες: ο δρόμος προς αυτό<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<b><i><span style="color: #134f5c;"><br /></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Το πιστά
καθορισμένο τυπικό για την ανάδειξη του νέου αυτοκράτορα πραγματοποιούταν από
δύο διαφορετικές διαδικασίες: την <b><i>αναγόρευση</i></b> και τη <b><i>στέψη</i></b>.
Δια την πρώτη, εκλέκτορες αποτελούσαν, ο <i>Στρατός</i>
(ο οποίος αργότερα μετετράπη και σε πηγή άξιων ανταπαιτητών του βασιλικού
θρόνου, ένα δικαίωμα που αντλούσε από την παλαιά ρωμαϊκή παράδοση), η <i>Σύγκλητος</i> και ο λαός της <i>Πόλης</i>. Ενώ για τη θρησκευτική επικύρωση
της αυτοκρατορικής εξουσίας, η <i>στέψη</i>
ως δεύτερη διαδικασία, πραγματοποιείτο από τον πατριάρχη, κάτι που,
διαπιστώθηκε για πρώτη φορά στα μέσα του 5<sup>ου</sup> αι. και καθιστούσε τον
αυτοκράτορα, τοποτηρητή του Παντοδύναμου στη γη. Σταδιακά, η στέψη ως πράξη, ίσως να κατέληγε σε συστατικό στοιχείο της
αυτοκρατορικής αναγορεύσεως, αν δεν είχαμε την επέμβαση των ξένων παραγόντων
και τελικώς, την πτώση του κράτους που, η πίεσή των, προκάλεσε. Συστατικό
στοιχείο αναγόρευσης, δεν αποτελούσε επίσης, η ύψωση του νεοεκλεγμένου αυτοκράτορα
πάνω σε ασπίδα, ωστόσο, θύμιζε με συμβολικό τρόπο, τη στρατιωτική του καταγωγή
και αποστολή. Έτσι λοιπόν, οι επευφημίες των τριών καθεστωτικών παραγόντων, της
<i>Συγκλήτου</i>, του <i>στρατού</i> και των <i>δήμων</i>,
αποτέλεσαν το μοναδικό συστατικό στοιχείο αναγόρευσης του βυζαντινού
αυτοκράτορα, αντίθετα με τη στέψη, όπου
στερείτο των νομικών εκείνων συνεπειών κατοχύρωσης του αυτοκρατορικού τίτλου.
Επίσης, η λαϊκή βούληση πραγματοποιούνταν, είτε μαζί είτε χωριστά, καθώς η
αναγόρευση, υλικό απαραίτητο για τη νομιμοποίηση της αυτοκρατορικής ιδιότητας,
ελάμβανε χώρα οπουδήποτε: στο Παλάτι, στον Ιππόδρομο και σε περιπτώσεις
επαναστάσεων, σε οποιαδήποτε επαρχία της αυτοκρατορίας ή στρατόπεδο. Σταδιακά,
ωστόσο, η Σύγκλητος και ο δήμος, ως εκλέκτορες αποδυναμώθηκαν από τον 7<sup>ο</sup>
αι. κι έπειτα.</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<b><span style="color: #134f5c;">Κράτος και Εκκλησία<i> – σχέσεις αλληλεξάρτησης <o:p></o:p></i></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<b><span style="color: #134f5c;"><i><br /></i></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Η πηγή της
αυτοκρατορικής εξουσίας, υπήρξε διαρχική και αποτέλεσε, ζωτικό νόμο της
αυτοκρατορίας. Ο αυτοκράτορας, ναι μεν, εκλεγόταν από το λαό, όμως κατά την
εκλογή, δρούσε και αποκαλυπτόταν μέσω της θρησκευτικής επικύρωσης, η «θεία
θέληση». Παράλληλα, ωστόσο, με την άσκηση των καθηκόντων του αυτοκράτορα από το ίδιο
γεγονός της <i>θείας μιμήσεως</i>, επέζησαν
και οι ρωμαϊκές αντιλήψεις περί «αρίστου» ηγεμόνα, εκλεκτού του λαού και δη,
του στρατευμένου λαού που θα αποκαθιστούσε τα παλαιά σύνορα του ρωμαϊκού
κράτους.</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Σύμφωνα με τη αρχή της οικουμενικότητας του βυζαντίου, κάθε πόλεμος κατά
της αυτοκρατορίας δήλωνε υπεξαίρεση κι ήταν αθέμιτος, ενώ κάθε πόλεμος του
Βυζαντίου, ως κληρονόμου της παγκόσμιας Ρώμης και προστάτη του χριστιανισμού,
εθεωρείτο, «δίκαιος».</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<b> </b>Η
άμεση και αμοιβαία εξάρτηση κράτους – εκκλησίας, πέραν των όσων αναφέραμε,
γίνεται αντιληπτή και στις πραγματικές σχέσεις του αυτοκράτορα με τη δικαιοσύνη.
Η ηθική υποχρέωσή του να υποτάσσεται στην ιερότητα των νόμων και η επιταγή να
προσαρμόζει την εξουσία του <i>κατά μίμησιν
του Θεού</i>, ώστε να γίνεται υπόδειγμα συμπεριφοράς, του επέβαλλε και
δεοντολογικούς φραγμούς, για την περιφρούρηση της ευνομίας.</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Με την
επικρατούσα αντίληψη, «ό,τι επιτάσσει ο αυτοκράτωρ έχει ισχύ νόμου», ο ηγεμών
του βυζαντίου είχε το δικαίωμα να εκδίδει, τροποποιεί και καταργεί νόμους.
Επομένως, ως νομοθετική πηγή, είναι
κύριος του Δικαίου, ανώτερος απ’ τους νόμους, αδέσμευτος από κείνους˙ η
δεδομένη, όμως, υπεροχή του απέναντι σ’ αυτούς, εμπλουτισμένη με τη χριστιανική
πραγματικότητα περί δικαιοσύνης και φιλανθρωπίας, παρότι αντιφατικές
διαδικασίες, ενήργησαν συνδυαστικά στη βυζαντινή επικράτεια.</div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<o:p><br /></o:p></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<o:p> </o:p> </div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<b><span style="color: #134f5c;">Επίλογος<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Το βυζαντινό
κράτος σε πολλά ήταν ατελές και η οργάνωσή του όχι πάντα ορθολογική. Παρουσίαζε
ωστόσο ένα ουσιωδέστατο πλεονέκτημα: μπορούσε να λειτουργεί με όλες του τις
ατέλειες για χίλια και πλέον χρόνια. Η επίγεια εικόνα του Παντοδύναμου που είχε
ο αυτοκράτορας έναντι των βυζαντινών υπηκόων του και συγχρόνως, ο ενστερνισμός
των διδαγμάτων της αρχαιότητας με επίκεντρο την προστασία κάθε ελεύθερου
πολίτη, λειτούργησαν ως φραγμοί απέναντι στον συγκεντρωτικό και απολυταρχικό
χαρακτήρα της αυτοκρατορικής εξουσίας. </div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: right;">
<i><b><span style="color: #134f5c;">Του Δημήτρη Δικαίου</span></b></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
</div>
<div>
<br /></div>
<div>
<!--[if !supportFootnotes]--><br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<div id="ftn1">
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="color: #003366; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt;"><span style="color: windowtext; font-size: 11.0pt;">Πέννα Β.,
«Βυζαντινοί θεσμοί» στο Γάσπαρης Χ. και άλλοι, <i>Ελληνική Ιστορία, τ. Β΄: Βυζάντιο και Ελληνισμός, </i>ΕΑΠ, Πάτρα
1999˙</span><span style="font-size: 11.0pt;"><o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: "Times New Roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-size: 11.0pt;">Ιω. Γιαννόπουλος,
«Γλώσσα και Παιδεία στο Βυζάντιο» στο: Ιω. Γιαννόπουλος και άλλοι, <i>Εισαγωγή στον Ελληνικό Πολιτισμό, τ. Β`:
Σημαντικοί Σταθμοί του Ελληνικού Πολιτισμού, </i>Ε.Α.Π., Πάτρα 1999˙<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: "Times New Roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-size: 11.0pt;">Α. Κουκουζέλη,
«Λογοτεχνία και Αρχαίο Θέατρο» στο: Ιω. Γιαννόπουλος και άλλοι, <i>Εισαγωγή στον Ελληνικό Πολιτισμό, τ. Β`:
Σημαντικοί Σταθμοί του Ελληνικού Πολιτισμού, </i>Ε.Α.Π., Πάτρα 1999˙<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: "Times New Roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-size: 11.0pt;">Τριαντάρη, Σ. Α.,
<i>Η ρητορική, η τέχνη της επικοινωνίας από
την αρχαιότητα στο Βυζάντιο</i>, Εκδ. Α. Σταμούλη, Αθήνα 2017˙<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: "Times New Roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-size: 11.0pt;">Ιω. Γιαννόπουλος,
«Το Βυζάντιο: το όνομα, η σημασία του πολιτισμού, το κράτος» στο: Ιω.
Γιαννόπουλος και άλλοι, <i>Εισαγωγή στον
Ελληνικό Πολιτισμό, τ. Β`: Σημαντικοί Σταθμοί του Ελληνικού Πολιτισμού, </i>Ε.Α.Π.,
Πάτρα 1999˙<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: "Times New Roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-size: 11.0pt;">Καραγιαννόπουλος
Ι., <i>Το βυζαντινό κράτος,</i> εκδ. Βάνιας,
Θεσσαλονίκη 2001˙<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: "Times New Roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-size: 11.0pt;">Καραγιαννόπουλος
Ι., <i>Η πολιτική θεωρία των Βυζαντινών, </i>εκδ.
Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1992˙<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: "Times New Roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-size: 11.0pt;">Ιω. Γιαννόπουλος,
« Ο Χριστιανισμός» στο: Ιω. Γιαννόπουλος και άλλοι, <i>Εισαγωγή στον Ελληνικό Πολιτισμό, τ. Β`: Σημαντικοί Σταθμοί του
Ελληνικού Πολιτισμού, </i>Ε.Α.Π., Πάτρα 1999˙<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: "Times New Roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-size: 11.0pt;">Κουτράκου Ν., «Ο
βυζαντινός αυτοκράτορας», στο: <i>Βυζάντιο. Ιστορία
και πολιτισμός. Ερευνητικά πορίσματα </i>(επιμ. Τ. Λουγγής), τ. Α΄, εκδ.
Ηρόδοτος, Αθήνα 2014˙<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: "Times New Roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-size: 11.0pt;">Beck, H.G., <i>Η βυζαντινή χιλιετία</i>, μτφ. Δ. Κούρτοβικ,
εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1992˙<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText">
</div>
<div class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: "Times New Roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span class="WebChar"><span style="font-size: 11.0pt;">Γλύκατζη-Αρβελέρ
Ε. <i>Γιατί το Βυζάντιο</i>, εκδ. Ελληνικά
Γράμματα, Αθήνα 2009.</span></span><span style="font-size: 11.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn14">
</div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<b><o:p></o:p></b></div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.com0Σπέτσες, 180 50, Ελλάδα37.2625973 23.13224370000000437.2120453 23.051562700000005 37.313149300000006 23.212924700000002tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-87651017635858485862017-12-02T23:21:00.000+01:002017-12-03T15:57:36.538+01:00Η τέχνη της ρητορικής στη βυζαντινή εποχή | Του Δημήτρη Δικαίου<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric;">
<i>«Ὡς οὖν τῆς μεγάλης καὶ θαυμαστῆς ταυτησὶ
δημαγωγίας, ὦ βασιλεῦ, μεγάλας καὶ τὰς γ’ εὐθύνας ὑφέξων, καὶ πάντων εἰσπραχθησόμενος
λόγον τῷ πάντων πρυτάνει, σὺ δ’ οὕτω τοῖς παροῦσι κεχρῆσθαι, καὶ μὴ μόνον
φιλανθρώπως, ὡς ἔφην, πρὸς πάντας ἔχειν, καὶ μετὰ πολλοῦ τοῦ περιόντος τὰς εὐεργεσίας
ποιεῖσθαι, ἀλλὰ καὶ ὅπως μηδεισοῦν δικήσεται τῶν ἁπάντων, περὶ πλείστου ποιεῖσθαι.»<o:p></o:p></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
(Μτφρ.) «Εφόσον,
λοιπόν, είσαι κυβερνήτης ενός τόσο μεγάλου και θαυμαστού λαού, έτσι θα πρέπει
να αντιμετωπίζεις την παρούσα κατάσταση με την προϋπόθεση ότι θα έχεις μεγάλες
ευθύνες και ότι θα δώσεις λόγο για όλα στον άρχοντα όλων, δηλαδή
(πρέπει) όχι μόνο να συμπεριφέρεσαι με επιείκεια σε όλους και να τους
ευεργετείς με πολλή γενναιοδωρία, αλλά και να φροντίζεις να μην αδικηθεί
κάποιος απ’ όλους.» (Θωμάς Μάγιστρος, Λόγος <i>Περί Βασιλείας </i>– Τριαντάρη 2009, σ. 400)<span style="font-family: "helvetica";"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: 12pt;">Το παραπάνω απόσπασμα από τον ρητορικό Λόγο </span><i><span style="font-size: 12pt;">Περί
Βασιλείας</span></i><span style="font-size: 12pt;"> του βυζαντινού λόγιου Θωμά
Μαγίστρου (14<sup>ος</sup> αι. μ.Χ.) ανήκει στο γραμματειακό είδος που είναι γνωστό
ως “κάτοπτρο ηγεμόνος”. Ο όρος «κάτοπτρο
ηγεμόνος» προέρχεται από τη δυτική μεσαιωνική λογοτεχνία για να περιγράψει ένα
κείμενο που έδινε συμβουλές στον ηγεμόνα για την ορθή διακυβέρνηση της
αυτοκρατορίας και τις αρετές που του αρμόζουν.
Ο συγκεκριμένος λόγος απευθύνεται στον αυτοκράτορα Ανδρόνικο Β'
Παλαιολόγο (1282-1328 μ.Χ.)</span></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<b><span style="color: #134f5c;"><br /></span></b>
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhATX1WdHfvobzHzjNVuSyVGYKSH9OEShw8m-zsHklrsuK7DlexIrxzX5KWMBpf55Cecmvds9RFiMcKGKN_tCCuPYjlZ8NIkCLRRZ4NJ2iCnmm4ov6jb7uA71tTdBLygmU59fZIRLhPNScG/s1600/constantinoupolis_toixografia_kastoria_18os.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="636" data-original-width="1200" height="210" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhATX1WdHfvobzHzjNVuSyVGYKSH9OEShw8m-zsHklrsuK7DlexIrxzX5KWMBpf55Cecmvds9RFiMcKGKN_tCCuPYjlZ8NIkCLRRZ4NJ2iCnmm4ov6jb7uA71tTdBLygmU59fZIRLhPNScG/s400/constantinoupolis_toixografia_kastoria_18os.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Κωνσταντινούπολη. Τοιχογραφία του 18ου αι.- Καστοριά</i></td></tr>
</tbody></table>
<br />
<span style="color: #134f5c; font-size: large;"><b><br /></b></span>
<span style="color: #134f5c; font-size: large;"><b>Η θέση της ρητορικής στο
Βυζάντιο </b></span><br />
<span style="font-size: 12pt;"><i><span style="color: #134f5c;">Εκπαίδευση, εδραίωση Ορθοδοξίας, οργάνωση εκκλησίας και κράτους.</span></i></span><br />
<span style="font-size: 12pt;"><i><span style="color: #134f5c;"><br /></span></i></span>
<br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Τις προσδοκίες
της ελληνόφωνης ρωμαϊκής Ανατολής για μια ενιαία πολιτική εξουσία υπό τη σκέπη
ενός οικουμενικού κράτους, αναμφίβολα επιτάχυνε η νέα τάξη πραγμάτων, κινούμενη
στο μεταίχμιο του αρχαίου και ενός νέου τρόπου ζωής. Εις
αυτήν τη μεταβατική – ιστορική στιγμή αλλά και μετέπειτα, η Κωνσταντινούπολη ως
έδρα της βυζαντινής εποχής, αναδείχθηκε ως το αδιαμφισβήτητο πνευματικό κέντρο
της αυτοκρατορίας, αφού πραγματοποίησε,
περισσότερο κι από της Ρώμη, την έννοια πόλις-κόσμος. Κατά τη μεταφορά του
κέντρου βάρους της αυτοκρατορίας προς ανατολάς, αποκαλύπτεται και το ένδυμα της
ελληνόγλωσσης πνευματικής δημιουργίας. Η ελληνική γλώσσα, λαμπρή κληρονομιά της
κλασικής αρχαιότητας, έγινε ο συνεκτικός κρίκος εκατομμυρίων ανθρώπων. Σταδιακά
δε αποτέλεσε ένα περιβάλλον <i>ομόγλωσσο</i>,
επίσημη γλώσσα της αυτοκρατορίας σε νόμους˙ ενώ τη μιλούσαν, γόνοι των ανώτερων
κοινωνικών ομάδων, καθώς η εκπαίδευση στην
πρώιμη βυζαντινή περίοδο, παρά την επικράτηση του χριστιανισμού, ήταν συνέχεια
της ελληνιστικής. </div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Στην ανώτερη εκπαιδευτική βαθμίδα
των βυζαντινών, περίοπτη θέση κατείχε η διδασκαλία της <i>ρητορικής</i>. Η ικανότητα του λέγειν έχαιρε πάντα μεγάλης εκτίμησης
ήδη από την ελληνική αρχαιότητα, πράγμα που γίνεται ιδιαιτέρως αντιληπτό στα
ομηρικά έπη. Ο χαρακτήρας της δημόσιας ζωής στην Αθήνα του 5<sup>ου</sup> αι.
π.Χ. (αθηναϊκά δικαστήρια, Βουλή των Πεντακοσίων, Εκκλησία) ήταν αυτός που
οδήγησε στην καλλιέργεια της ρητορικής ως λογοτεχνικού είδους. Από τη ρητορική
δεξιοτεχνία εξαρτιόταν εξάλλου σε σημαντικό βαθμό και η επιτυχία στη δημόσια
ζωή. Σε διαφορετικές εποχές, όμως μέσα από συγγενείς συνθήκες, αρκετούς αιώνες
μετά, έφθασαν στο προσκήνιο και στη βυζαντινή εποχή οι σοφιστές, οι δάσκαλοι
της ρητορικής τέχνης˙ για
να την καρπωθούν οι νέοι των ισχυρότερων κοινωνικών ομάδων, (καθώς τα δίδακτρα
ήσαν υψηλά και η μακροχρόνια συχνά φοίτηση καθιστούσε τις σπουδές ιδιαιτέρως
δαπανηρές), οι Συγκλητικοί του μέλλοντος - οι αυριανοί εγκωμιαστές του αυτοκράτορα, αλλά και του
πατριάρχη.</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Ήδη από την πρωτοβυζαντινή περίοδο, η
παιδεία προσανατολίστηκε στη σπουδαιότητα των κλασικών κειμένων, στα διανοητικά
σχήματα και στη γλωσσική έκφραση της ύστερης αρχαιότητος. Η βυζαντινή ρητορική
εμποτισμένη με το αισθητικό στοιχείο της βυζαντινής τέχνης και τον υπερβατικό
χαρακτήρα των καλλιτεχνικών έργων, κυοφορεί και εντέλει αποθέτει ως δοκιμασμένο,
όπως προέγραψα, είδος του αρχαιοελληνικού πεζού λόγου: απολαυστικό και περίτεχνο
υλικό.</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Επιπλέον, καθώς αναφερθήκαμε στη
σπουδαιότητα που έδιδαν οι βυζαντινοί λόγιοι σε αρχαίους συγγραφείς, δε θα
‘πρεπε να αγνοήσουμε την επιβίωση της αττικής γλώσσης των αρχαίων κλασικών, την
οποίαν επιτυχώς μιμήθηκαν οι διδάσκαλοι της Νέας Ρώμης. Δηλαδή, το λιτό ύφος,
την καθαρότητα και τη σαφήνεια˙ στοιχεία που απαντώνται στη βυζαντινή ρητορική.</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Σύμφωνα με τον φημισμένο
ρητοροδιδάσκαλο Ερμογένη από την Ταρσό, οι σπουδαστές της ανωτέρας βαθμίδος,
από την απαρχή ήδη των αυτοκρατορικών χρόνων και την περίοδο της <i>Δευτέρας σοφιστικής</i> (2<sup>ο</sup>-3<sup>ο</sup>
αι. π.Χ.), εκπαιδεύονταν ώστε να ανακατασκευάζουν ή να στηρίζουν μιαν άποψη, να
υπερασπίζονται ή να κατηγορούν ένα πρόσωπο για όσα έπραξε, να συντάσσουν
εγκώμιο ή ψόγο προσώπου, πόλης, κατάστασης, ιδέας κτλ, να διατυπώνουν ή να
κρίνουν προτάσεις νόμου˙ ικανοί ακόμη στις λεπτομερείς περιγραφές τόπων ή να
αποδίδουν το χαρακτήρα και τη διάθεση κάποιου που εκφωνεί λόγο κ.τ.λ. </div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Ο χριστιανισμός
ως νέα θρησκεία της αυτοκρατορικής επικράτειας, εξασφάλισε την επικράτησή του
έναντι των άλλων θρησκειών καθώς επέβαλε την ορθοδοξία με την αποσαφήνιση του
δόγματος, ενισχύοντας την απαιτούμενη ενότητα δια την ίδια την εκκλησία αλλά
και για το κράτος.</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Οι διδάσκαλοι της σοφιστικής ως τον 6<sup>ο</sup> αι. μ.Χ. συμπορεύτηκαν
δίχως ιδιαίτερα προβλήματα με τη νέα θρησκεία, μολονότι δεν την είχαν
αποδεχτεί. Καθότι ο χριστιανισμός τέθηκε υπό την προστασία του κράτους,
αποτέλεσε μονόδρομο για ό,τι επιθυμούσαν οι επικεφαλής της αυτοκρατορικής και
της πατριαρχικής αρχής, δηλαδή ένα ομόδοξο περιβάλλον˙ εις αυτήν τη νέα επιταγή,
προσανατολίστηκε η εκπαίδευση των νέων, ώστε να προσφέρουν αβίαστα υπηρεσίες
υψηλού επιπέδου στο νέο δόγμα. Η σπουδή των αρχαίων λειτούργησε ως δεξαμενή <i>χάριν ευγλωττίας και γυμνασίας του νου</i>,
εις ό,τι αφορά στην πολυπόθητη απόκτηση επιχειρημάτων που θα απέκρουαν αυτά των
«εθνικών» αλλά και των χριστιανικών μειοψηφιών που προέβαλλαν διαφορετικές
δοξασίες από το επιβαλλόμενο δόγμα. Οι νέοι ένθερμοι υποστηρικτές του δόγματος,
διέπρεψαν με τη ρητορική τους δεινότητα ως επίσημοι ρήτορες ή, πολύ
περισσότερο, ως ιεροκήρυκες. Μερικοί δε μαθητές διακεκριμένων σοφιστών του 4<sup>ου</sup>
αι., χάρη στη μόρφωση που απέκτησαν κοντά τους, αναδείχθηκαν μεγάλοι πατέρες
της ορθοδοξίας, καθώς τα έργα των αποτελούν μέχρι και σήμερα σπουδαία
πνευματική βλάστη δια το χριστεπώνυμον πλήρωμα. </div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Επιπλέον, οι «φωτισμένοι» πατέρες της εκκλησίας φρόντισαν ώστε τα αρχαία
κείμενα να θεωρούνται αυστηρά προπαιδευτικά ως προς την κατανόηση της Γραφής,
τονίζοντας πως: ιδέες που δεν συμβιβάζονται με το χριστιανισμό, πρέπει να
αποφεύγονται! Επομένως, η συγκεκριμένη
εκπαιδευτική κατεύθυνση – μελέτη των αρχαίων συγγραφέων, εγκαταλείφθηκε
σταδιακά, καθότι αντιπροσώπευε έναν άλλον κόσμο που χαρακτηρίστηκε από τους
χριστιανούς με μια λέξι πολεμικής: ειδωλολατρικός. Έτσι, η ανάγνωση αρχαίων
κειμένων, πραγματοποιούταν επιλεκτικά και σχολαστικά προς πλουτισμό του
λεξιλογίου (πράγμα που το συναντούμε συχνά και σήμερα), εμπέδωση του
συντακτικού και της γραμματικής και βεβαίως, την εκμάθηση της τέχνης του
ρητορικού λόγου˙ αποσκοπώντας να κινήσει το θαυμασμό του ακροατηρίου.</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<b><span style="color: #134f5c;">Οργάνωση Εκκλησίας και Κράτους<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
H Θεία Πρόνοια, ως
από μηχανής θεός, διευθέτησε τα εγκόσμια ώστε
να εκχριστιανίσει το νέο imperium, καθιστώντας το, «σκεύος εκλογής» για τη διάδοση του χριστιανικού δόγματος στη βυζαντινή
επικράτεια. Υπό τις οικουμενικές πλέον αξιώσεις της αυτοκρατορίας, η νέα
χριστιανορωμαϊκή ιδεολογία, απεδείχθη έργο θεάρεστο της Θείας Πρόνοιας˙ και υπό
την καθοδήγηση των εμπνευστών του Imperium Romanum για
συνύπαρξη της χριστιανικής πίστης, του χριστιανικού ηθικού νόμου, της
πνευματικής παράδοσης του ελληνισμού, του ρωμαϊκού δικαίου και της ρωμαϊκής
κρατικής οργάνωσης, επεβλήθη κράτος δικαίου και ενότητα δόγματος.</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<b><i><span style="color: #134f5c;"> Πολιτική Διοίκηση<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Η αυτοκρατορική αρχή επενέβαινε στον
κρατικό μηχανισμό. Διόριζε ή απέλυε υπαλλήλους, απένειμε τίτλους και αξιώματα,
ως απόλυτος μονάρχης και ρυθμιστής των πάντων. Κάθε εξουσία νομοθετική,
εκτελεστική και δικαιοδοτική, απόρρεε απ’ αυτήν. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο,
έπρεπε να κινείται η αυτοκρατορική εξουσία και να λαμβάνει σάρκα και οστά, η
βούληση του αυτοκράτορα. </div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Εις ό,τι αφορά την πρώιμη βυζαντινή
περίοδο, η κρατική οργάνωση, η οποία απόρρεε από την αυτοκρατορική εξουσία,
κατέληξε σε εξασθένιση των κρατικών υπηρεσιών και των επικεφαλής των (δηλαδή
των ανώτερων κρατικών υπαλλήλων). Οι πολιτικές και οι στρατιωτικές αρμοδιότητες
των ανώτερων αξιωματούχων, χωρίσθηκαν. Χωρίσθηκε επίσης η κεντρική από την
περιφερειακή διοίκηση. Ανεξαρτητοποιήθηκαν οι κλάδοι της κεντρικής διοικήσεως,
έχοντας πλέον περιορισμένη και εξειδικευμένη δικαιοδοσία. Αποδυναμώθηκε, η
σύγκλητος. </div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Αργότερα, όλος αυτός ο όγκος
διοικητικών κλάδων, προκάλεσε επικάλυψη αρμοδιοτήτων σ’ ένα δύσκαμπτο σύστημα
και, εκτεθειμένο στην εξωτερική απειλή που απαιτούσε, γρήγορη λήψη αποφάσεων.
Αυτό, οδήγησε στην παύση της διάκρισης των εξουσιών και, στη στρατικοποίηση της
κρατικής διοίκησης.</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Από τα τέλη του 11<sup>ου</sup>αι. κι έπειτα, η θεματική διοίκηση
παρήκμασε και αντικατεστάθη από μικρές τοπικές διοικήσεις - μικρογραφίες των
θεμάτων της πρώιμης περιόδου, με περιορισμένες αρμοδιότητες.</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<b><i><span style="color: #134f5c;">Εκκλησιαστική
οργάνωση<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Η εκκλησιαστική
ιεραρχία και οργάνωση δεν ήταν ανεξάρτητη της αυτοκρατορικής βούλησης. Ο
αυτοκράτορας διατηρούσε το δικαίωμα να επεμβαίνει στα ζητήματα της οργάνωσης
και της εσωτερικής ζωής των εκκλησιαστικών ιδρυμάτων και της Εκκλησίας
γενικότερα. Επενέβαινε ακόμη και στον καθορισμό της έκτασης των εκκλησιαστικών
επαρχιών, στην εκλογή και το διορισμό επισκόπων, μητροπολιτών˙ ακόμη και στην
εκλογή του ίδιου του πατριάρχη.</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Οι επισκοπές άρχισαν να
διαμορφώνονται από τους επισκόπους τους τρεις πρώτους αιώνες του χριστιανισμού˙
έπειτα υπάγονταν σε μητροπόλεις με έδρα μεγαλύτερες πόλεις και ύστερα σε
εξαρχίες υπό τους εξάρχους, κυρίως από τον 4<sup>ο</sup> αι. και μετά. Εις ό,τι
αφορά το πατριαρχικό αξίωμα, ο Ρώμης, της πρώτης πρωτευούσης του κράτους,
κατείχε τα πρωτεία στα πρεσβεία της τιμής. Το 381, με τη Β` οικουμενική σύνοδο,
απονεμήθησαν τα δεύτερα πρεσβεία της τιμής, στον επίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως,
της πρώτης πλέον πρωτευούσης του βυζαντινής επικράτειας. Η Δ` οικουμενική σύνοδος,
το 451, ήταν αυτή που αναγνώρισε ίσα πρεσβεία τιμής στον πάπα της Ρώμης και
στον πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως. Στον τελευταίο, αποδόθηκε ο τίτλος
οικουμενικός μεταξύ 5<sup>ου</sup> και 7<sup>ου</sup> αι. λόγω της εδαφικής
ακμής που γνώρισε η αυτοκρατορία.</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: right;">
<b><i><span style="color: #134f5c;">Του Δημήτρη Δικαίου</span></i></b></div>
<br />
<div>
<br /></div>
<div>
<!--[if !supportFootnotes]--><br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="color: #003366; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt;"><span style="color: windowtext; font-size: 11.0pt;">Πέννα Β.,
«Βυζαντινοί θεσμοί» στο Γάσπαρης Χ. και άλλοι, <i>Ελληνική Ιστορία, τ. Β΄: Βυζάντιο και Ελληνισμός, </i>ΕΑΠ, Πάτρα
1999˙</span><span style="font-size: 11.0pt;"><o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "symbol"; font-size: 11.0pt;">·<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-size: 11.0pt;">Ιω. Γιαννόπουλος,
«Γλώσσα και Παιδεία στο Βυζάντιο» στο: Ιω. Γιαννόπουλος και άλλοι, <i>Εισαγωγή στον Ελληνικό Πολιτισμό, τ. Β`:
Σημαντικοί Σταθμοί του Ελληνικού Πολιτισμού, </i>Ε.Α.Π., Πάτρα 1999˙<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "symbol"; font-size: 11.0pt;">·<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-size: 11.0pt;">Α. Κουκουζέλη,
«Λογοτεχνία και Αρχαίο Θέατρο» στο: Ιω. Γιαννόπουλος και άλλοι, <i>Εισαγωγή στον Ελληνικό Πολιτισμό, τ. Β`:
Σημαντικοί Σταθμοί του Ελληνικού Πολιτισμού, </i>Ε.Α.Π., Πάτρα 1999˙<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "symbol"; font-size: 11.0pt;">·<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-size: 11.0pt;">Τριαντάρη, Σ. Α.,
<i>Η ρητορική, η τέχνη της επικοινωνίας από
την αρχαιότητα στο Βυζάντιο</i>, Εκδ. Α. Σταμούλη, Αθήνα 2017˙<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "symbol"; font-size: 11.0pt;">·<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-size: 11.0pt;">Ιω. Γιαννόπουλος,
«Το Βυζάντιο: το όνομα, η σημασία του πολιτισμού, το κράτος» στο: Ιω.
Γιαννόπουλος και άλλοι, <i>Εισαγωγή στον
Ελληνικό Πολιτισμό, τ. Β`: Σημαντικοί Σταθμοί του Ελληνικού Πολιτισμού, </i>Ε.Α.Π.,
Πάτρα 1999˙<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "symbol"; font-size: 11.0pt;">·<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-size: 11.0pt;">Καραγιαννόπουλος
Ι., <i>Το βυζαντινό κράτος,</i> εκδ. Βάνιας,
Θεσσαλονίκη 2001˙<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "symbol"; font-size: 11.0pt;">·<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-size: 11.0pt;">Καραγιαννόπουλος
Ι., <i>Η πολιτική θεωρία των Βυζαντινών, </i>εκδ.
Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1992˙<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "symbol"; font-size: 11.0pt;">·<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-size: 11.0pt;">Ιω. Γιαννόπουλος,
« Ο Χριστιανισμός» στο: Ιω. Γιαννόπουλος και άλλοι, <i>Εισαγωγή στον Ελληνικό Πολιτισμό, τ. Β`: Σημαντικοί Σταθμοί του
Ελληνικού Πολιτισμού, </i>Ε.Α.Π., Πάτρα 1999˙<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "symbol"; font-size: 11.0pt;">·<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-size: 11.0pt;">Κουτράκου Ν., «Ο
βυζαντινός αυτοκράτορας», στο: <i>Βυζάντιο. Ιστορία
και πολιτισμός. Ερευνητικά πορίσματα </i>(επιμ. Τ. Λουγγής), τ. Α΄, εκδ.
Ηρόδοτος, Αθήνα 2014˙<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "symbol"; font-size: 11.0pt;">·<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span style="font-size: 11.0pt;">Beck, H.G., <i>Η βυζαντινή χιλιετία</i>, μτφ. Δ. Κούρτοβικ,
εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1992˙<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText">
</div>
<div class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "symbol"; font-size: 11.0pt;">·<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span class="WebChar"><span style="font-size: 11.0pt;">Γλύκατζη-Αρβελέρ
Ε. <i>Γιατί το Βυζάντιο</i>, εκδ. Ελληνικά
Γράμματα, Αθήνα 2009.</span></span><span style="font-size: 11.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn15">
</div>
</div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.com0Σπέτσες, 180 50, Ελλάδα37.2625973 23.13224370000000437.2625973 23.132243700000004 37.2625973 23.132243700000004tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-84427930703621833802017-12-02T22:25:00.001+01:002017-12-03T15:58:07.206+01:00Η πολιτεία, στο λαό! | Του Δημήτρη Δικαίου<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="color: #134f5c;"><b><i>Η αθηναϊκή δημοκρατία στα χρόνια του Περικλή</i></b><i> <o:p></o:p></i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiex19p6FLgEF_OKtsIPgE8FbN7SqOOpHI7vbuaKVbDPOp_olfuXYo5Q3JYJVDgYG859gtRgIPsokUq0JavEzDNJJONcenDbIkVrsrVfHTQU6lbQDtyuEmqSuzdJyFe0gfHpOer72ip8zmP/s1600/Pericles_-810x506.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="506" data-original-width="810" height="249" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiex19p6FLgEF_OKtsIPgE8FbN7SqOOpHI7vbuaKVbDPOp_olfuXYo5Q3JYJVDgYG859gtRgIPsokUq0JavEzDNJJONcenDbIkVrsrVfHTQU6lbQDtyuEmqSuzdJyFe0gfHpOer72ip8zmP/s400/Pericles_-810x506.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>εικ.1 | Περικλής, 495-429 π.Χ.</i></td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Ο Περικλής,
σύμφωνα με τα εγκώμια του μεγάλου ιστορικού Θουκυδίδη, για το πρόσωπό του και
το έργο του, «υπήρξε έξοχος χειριστής των μαζών: συγκρατούσε το λαό δίχως να
περιορίζει την ελευθερία του». Δε δίσταζε να προκαλέσει την οργή του, οδηγώντας
τον χωρίς κολακείες εκεί που νόμιζε ότι έπρεπε˙ διέθετε δηλαδή την τέχνη και τη
δύναμη να του αντιστέκεται. Έτσι όμως το πολίτευμα κατέληξε δημοκρατία κατ’
όνομα, ενώ στην πραγματικότητα ήταν «μοναρχία». Γι’
αυτό ακριβώς το πολίτευμα αυτού του δημοκρατικού «μονάρχη», συνεχίζει ο
Θουκυδίδης: <i>εγίγνετό τε λόγω μεν δημοκρατία,
έργω δέ υπό του πρώτου ανδρός αρχή</i>. Ωστόσο, αυτός ο «μονάρχης» συνέβαλε
δραστικά στην εδραίωση της Αθηναϊκής δημοκρατίας. Ο Αριστοτέλης απ’ την άλλη,
διατηρεί κάποιες επιφυλάξεις στην <i>Αθην.
Πολ. 28</i>, λέγοντας απλώς ότι επί των ημερών του Περικλή το πολίτευμα
λειτουργούσε «καλά».</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Γεγονός αδιαμφισβήτητο όμως είναι
ότι η πιο ριζοσπαστική και ακραία μορφή δημοκρατικού πολιτεύματος στην Αθήνα
συνέπεσε με την ανάληψη της ηγεσίας από τον Περικλή. </div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Αυτή η ακραία μορφή ριζοσπαστικού
πολιτεύματος, ήταν η <i>Εκκλησία του δήμου. </i>Μία
πολιτική κατάσταση, βεβαίως δημοκρατική αλλά, οπωσδήποτε ακραία καθώς δεν
περιοριζόταν η εξουσία της από άλλα θεσμικά όργανα. </div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Πηγή ανώτατης εξουσίας, η λαϊκή συνέλευση λάμβανε σημαντικές πολιτικές
αποφάσεις. Οι πολίτες όλων των τάξεων είχαν ίση ψήφο και θεωρητικά τουλάχιστον,
κάθε πολίτης είχε το δικαίωμα να αγορεύσει στη συνέλευση. Πρακτικά ωστόσο,
φαίνεται οι περισσότεροι των ομιλητών μάλλον προέρχονταν από τις ανώτερες
τάξεις. Λαβαίνοντας υπόψη ότι μια απαρτία 6.000 πολιτών ήταν απαραίτητη για την
ψήφιση των σημαντικότερων θεμάτων, κρίνονταν αναγκαίο ο ομιλητής να διέθετε
πείρα στο λόγο και αυτοπεποίθηση καθώς, μια αποδοκιμασία του πλήθους ίσως να
ανάτρεπε την επίτευξη καίριων αποφάσεων. Ας μην ξεχνούμε, μιλάμε για ένα αρκετά
μεγάλο πολιτικό σώμα. Για την εύρυθμη λοιπόν λειτουργία της διαδικασίας, οι
Αθηναίοι υιοθέτησαν ειδικό τυπικό ώστε να επιτυγχάνεται η λήψη αποτελεσματικών
αποφάσεων για την πόλη. Αυτός ο σημαντικός ρόλος δόθηκε στη <i>Βουλή των Πεντακοσίων</i> που ως
συμβουλευτική εξουσία, καθόριζε εκ των προτέρων την ημερήσια διάταξη των
θεμάτων. Τα μέλη της συζητούσαν τα διάφορα θέματα και κατόπιν γνωστοποιούσαν
τις αποφάσεις τους στην <i>Εκκλησία. </i>Ως
προς τις τυπικές κρατικές υποθέσεις, η <i>Εκκλησία</i>
απλώς επικύρωνε τις προηγηθείσες αποφάσεις της <i>Βουλής.</i> Η στερεότυπη φράση «έδοξεν τη Βουλή και τω δήμω» αποτυπώνει
την όλη διαδικασία έγκρισης ενός αθηναϊκού ψηφίσματος. </div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Τον κίνδυνο μονοπώλησης της πολιτικής εξουσίας από μια ομάδα ειδικών στην
πολιτική, σε βάρος της λαϊκής κυριαρχίας, απέτρεπαν οι κανονισμοί και οι
δικλίδες ασφαλείας της αθηναϊκής πολιτείας. </div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Ποιοι όμως ήσαν αυτοί οι κανονισμοί;</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Η εκλογή με κλήρο, την οποίαν η Αθηναίοι χρησιμοποιούσαν για όλα τα δημόσια
αξιώματα και που, δεν προϋπέθεταν ειδικά προσόντα, καθώς εξέφραζαν την αρχή ότι
όλοι οι αφοσιωμένοι πολίτες που αναλάμβαναν πολιτική εξουσία, διέθεταν τα
απαιτούμενα προσόντα ώστε να εξυπηρετήσουν κρατικές υποθέσεις. Στον αντίποδα,
ως προς την εκτελεστική εξουσία, εξέλεγαν πολίτες με ψήφο ώστε να εξασφαλιστεί
η τοποθέτηση ανδρών που διέθεταν τα απαραίτητα προσόντα για να την ασκήσουν. Αυτοί
ήσαν αξιωματούχοι, όπως οι εννέα <i>άρχοντες</i>
ή οι δέκα <i>στρατηγοί</i> που ήδη κατείχαν
υψηλά αξιώματα που αφορούσαν υποθέσεις της πόλης-κράτους. Οι <i>στρατηγοί</i> είχαν ετήσια θητεία αλλά,
διατηρούσαν το δικαίωμα της επανεκλογής των. Κάποιοι, οι περισσότερο αποδοτικοί
εξ αυτών επανεκλέγονταν για αρκετά χρόνια. Τρανταχτό παράδειγμα ο Περικλής –
ηγέτης που λειτούργησε στο πλαίσιο των δημοκρατικών θεσμών της πολιτείας με
πολυετή και εν λευκώ την εμπιστοσύνη του λαού στο πρόσωπό του. Τέτοιους ηγέτες
μας θυμίζουν ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης, όταν μιλάνε για θεϊκούς άνδρες της
πολιτικής. </div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Η εξουσία της <i>Εκκλησίας του δήμου</i>
εκτός από νομοθετική και εκτελεστική, ασκούσε και δικαστική εξουσία. Παρότι,
κατά κύριο λόγο αυτή ασκείτο από τον Άρειο Πάγο, τη Βουλή, την Ηλιαία και άλλα
μικρότερα δικαστήρια ως εντολοδόχοι της <i>Έκκλησία</i>ς,
είχε δικαστικές αρμοδιότητες, αυστηρά καθορισμένες και εξαίρετου χαρακτήρα
(θεσμικές και πολιτικές υποθέσεις) που διακυβεύονταν ύψιστα συμφέροντα της
πολιτείας, όπως: προδοσία και συνωμοσία. Η Εκκλησία μετατρεπόταν σε ανώτατο
δικαστήριο όταν υπήρχαν καταγγελίες για αδικήματα κατά του δημοσίου, ήτοι
προτάσεις για παράνομα <i>ψηφίσματα</i>.</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Εν κατακλείδι, η <i>Εκκλησία του δήμου</i>
ήταν η ύψιστη αρχή, το ανώτατο και κυρίαρχο πολιτειακό όργανο της πολιτείας των
Αθηναίων όπου κυρίαρχος ήτο ο λαός, το σύνολο δηλαδή των πολιτών της
πόλης-κράτους της Αθήνας, με την έννοια ότι αποτελούσε την πρωταρχική και
έσχατη πηγή εξουσίας˙ που στο πολίτευμα αυτό της άμεσης δημοκρατίας έχομε
βασική ταύτιση κυβερνώντων και κυβερνωμένων. </div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Τέλος, παραθέτω δύο χωρία του Θουκυδίδη, ενδεικτικά του Αθηναϊκού
μεγαλείου. Στο ένα, παρουσιάζει τον Περικλή, εκφωνώντας τον «Επιτάφιο λόγο», να
εγκωμιάζει της Αθήνα και για άλλα και για την ελευθερία που απολάμβαναν οι
πολίτες διαχειριζόμενοι τις δημόσιες υποθέσεις και βιώνοντας τις ατομικές
σχέσεις τους˙ ενώ στο άλλο, τον Νικία, στη Σικελία να καλεί τους Αθηναίους του
εκστρατευτικού σώματος, πριν από την κρίσιμη μάχη, να πολεμήσουν για μια
πατρίδα όπου επικρατούσε η πιο μεγάλη πολιτική ελευθερία και όλοι διαβίωναν
όπως ήθελαν, χωρίς να υπόκεινται σε άνωθεν επιταγές.</div>
<br />
<div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
<!--[if !supportFootnotes]--><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<b><i><span style="color: #134f5c;">Πολιτικοί
θεσμοί στα πλαίσια της αθηναϊκής δημοκρατίας <o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Προτού εστιάσουμε
στους πολιτικούς θεσμούς και της λειτουργίας αυτών στο πλαίσιο της αθηναϊκής
δημοκρατίας, θα επιχειρήσουμε να περιγράψουμε σε μερικές μόνο γραμμές το
προδημοκρατικό περιβάλλον της πόλεως – κράτους της Αθήνας˙ σκιαγραφώντας αδρά
τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις που οδήγησαν την πολιτεία, στο λαό!</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Οι κοινωνικές εξελίξεις και οι
πολιτειακές μεταβολές του αθηναϊκού πολιτικού κέντρου από τον 8<sup>ο</sup> αι.
π.Χ., όπου και συγκροτείται, έως τον 6<sup>ο</sup> αι., αποτέλεσαν την αρχή
ραγδαίων εξελίξεων που βαθμιαία στόχευαν στη συμμετοχή όλων των πολιτών στη
διακυβέρνηση του κράτους. Συγκεκριμένα, στην Αθήνα του 6<sup>ου</sup> αι. π.Χ.,
η <i>ολιγαρχία</i> έδωσε τη σκυτάλη στην <i>τυραννίδα</i> και αυτή με τη σειρά της στη <i>δημοκρατία</i>. Μέσα από μια περίοδο ταραχών
και συγκρούσεων ο Σόλων ως πολιτικός αναμορφωτής κατόρθωσε με νομοθετικά μέτρα
να εξισορροπήσει τις μεγάλες διαφορές που χώριζαν τους πλούσιους από τους
φτωχούς και να θέσει εν γένει τα θεμέλια της δημοκρατίας. Οι <i>κύρβεις</i> όπου ήσαν γραμμένοι οι νόμοι του
νομοθέτη (τρίεδρες ξύλινες πυραμίδες, περιστρεφόμενες) θα φυλάσσονταν στη <i>Βασίλειο Στοά</i> επί Κλεισθένη ώστε να
δίδουν τον ετήσιο όρκο τους όσοι θα υπηρετούσαν τη δημοκρατία. Με
τον ερχομό του δεύτερου μεγάλου μεταρρυθμιστή διευρύνεται η δημοκρατική βάση με
αποτέλεσμα την ισχυροποίηση του αθηναϊκού πολιτεύματος. Οι μεταρρυθμίσεις του
Κλεισθένη καθιέρωσαν τη λαϊκή κυριαρχία με κορυφαία επαναστατική πρωτοτυπία την<i> Εκκλησία του δήμου</i>, που αποτέλεσε την
ύψιστη δημοκρατική κατάκτηση των Αθηναίων και κατ’ επέκταση της ανθρωπότητας.</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhN_JJ7B4lx8qYlpsJtoZ-dvAMao7NJdtXTN8bGrC-uWkt0dJDCCYnYBxL47vk4WleRoCJ83eKQ1JHHf4zg0PSdpxtbgwNHa0y_9TqAFVYo2Is0V6dFfWd4qG-UWpkwV73R-r-gRjp3mOEU/s1600/pnyx1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="259" data-original-width="628" height="163" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhN_JJ7B4lx8qYlpsJtoZ-dvAMao7NJdtXTN8bGrC-uWkt0dJDCCYnYBxL47vk4WleRoCJ83eKQ1JHHf4zg0PSdpxtbgwNHa0y_9TqAFVYo2Is0V6dFfWd4qG-UWpkwV73R-r-gRjp3mOEU/s400/pnyx1.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>εικ. 2 | Πνυξ, αρχαία Αθήνα.</i></td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Μετά τη μεταπολίτευση του τελευταίου
και τη μετακίνηση των <i>εκκλησιών</i> από
την Αγορά στην <i>Πνύκα</i> <i>(εικ. 2)</i>, οι πολίτες καλούνταν να
αποφασίσουν, αφού προηγουμένως όμως ακούσουν όποιον ήθελε να διατυπώσει και να
υποστηρίξει μια πρόταση. Επομένως, ο χώρος της εκκλησίας έπρεπε να επιτρέπει,
οι πολίτες να ακούνε και να βλέπουν τους ρήτορες. Οι ρήτορες, επίσης, να έχουν
οπτική και ακουστική επαφή με τους πολίτες και το προεδρείο. Κατά συνέπεια, ο
φυσικός, ελαφρώς κοίλος χώρος κοντά στην Αγορά (μια απόσταση, μόλις <st1:metricconverter productid="350 μέτρων" w:st="on">350 μέτρων</st1:metricconverter> χώριζε την
Αγορά από την Πνύκα), με τα πολυάριθμα βραχάκια ώστε να κάθονται οι πολίτες και
την αξιόλογη κλίση, εξυπηρετούσε αυτήν την σχέση, ομιλούντων και ακουόντων.</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh6t2sjIu1ogxCjWkcqVG1Wui8kpADggZedbUO8imlOuzjWRBRUEi3hRMes0Ua1N76ZOG7iQhyphenhyphen20SKXEXhWn81kjmUyinQBipYNxc4pV5_C-0rPAaqrwB-hrwK_hyphenhyphenvQzLX2EGa-QpcfRG0d/s1600/Cimon_Ostrakon.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="506" data-original-width="800" height="202" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh6t2sjIu1ogxCjWkcqVG1Wui8kpADggZedbUO8imlOuzjWRBRUEi3hRMes0Ua1N76ZOG7iQhyphenhyphen20SKXEXhWn81kjmUyinQBipYNxc4pV5_C-0rPAaqrwB-hrwK_hyphenhyphenvQzLX2EGa-QpcfRG0d/s320/Cimon_Ostrakon.jpg" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>εικ.3 | Όστακο, αρχαία Αθήνα.</i></td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="background: white; color: #141823;">Ο <i>οστρακισμός (εικ. 3),
</i>είναι ακόμη ένας θεσμός που αποδίδεται στον Κλεισθένη, με τον οποίον
προστατευόταν το δημοκρατικό πολίτευμα από επίδοξους τυράννους. Ωστόσο ήταν κι
ένα μέσο να απαλλαγούν κάποιοι από έναν ισχυρό ανταγωνιστή τους ή και μια
διέξοδος φθόνου προς τον υπερέχοντα. Επάνω σ’ ένα κομμάτι αγγείου, οι πολίτες
έγραφαν το όνομα εκείνου που θεωρούσαν επικίνδυνο για την κατάλυση του
πολιτεύματος. Εκείνος του οποίου το όνομα ήτανε γραμμένο στα περισσότερα
όστρακα, αναγκαζόταν σε δεκαετή εξορία από την Αθήνα. Ο οστρακισμός θεωρούνταν
μέσο πολιτικής πάλης - δεν ήταν ποινή που επέβαλε κάποιο δικαστήριο, αλλά
πολιτική πράξη και εφαρμόσθηκε για πρώτη φορά μετά τη μάχη του Μαραθώνα. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Ξοδέψαμε περισσότερο μελάνι για τον
Αλκμεωνίδη διότι, κι αν δεν ίδρυσε πράγματι τη <i>δημοκρατία</i>, ήταν αυτός που δημιούργησε τις συνθήκες που έκαναν εφικτή
την ίδρυσή της, εισάγοντας στο χώρο της πόλης την <i>ισονομία</i>, την ισότητα εν ονόματι του νόμου και απέναντι στο νόμο!</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-size: 12pt;">Συνοψίζοντας, θα λέγαμε πως, η αθηναϊκή δημοκρατία δεν ήταν
αντιπροσωπευτική. Δε εξέλεγε αντιπροσώπους, αλλά ως πολιτικό σύστημα χαρακτηριζόταν
από την άμεση εξουσία των πολιτών στη Συνέλευση (Εκκλησία του δήμου) και στα δικαστήρια.
Υπό αυτή την έννοια, αποτελούσε την πρωταρχική και έσχατη πηγή εξουσίας, καθώς
αυτή δεν περιοριζόταν από άλλα θεσμικά όργανα. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-size: 12pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: right;">
<b><i><span style="color: #134f5c;">Του Δημήτρη Δικαίου</span></i></b></div>
<div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
<!--[if !supportFootnotes]--><br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Α.
Κουκουζέλη, «Τέχνη» στο: Ιω. Γιαννόπουλος και άλλοι, <i>Εισαγωγή στον Ελληνικό Πολιτισμό, τ. Β`: Σημαντικοί Σταθμοί του
Ελληνικού Πολιτισμού, </i>Ε.Α.Π., Πάτρα 1999˙<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Σακελλαρίου
Μ. Β., <i>Η Αθηναϊκή δημοκρατία</i>,
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 1999˙<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span lang="EN-US" style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: EN-US;">Camp</span><span style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">, </span><span lang="EN-US" style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: EN-US;">J</span><span style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">.,<i> Η Αγορά της αρχαίας Αθήνας</i>, <i>Σύντομος Οδηγός</i>, μτφρ. Ε. Μαραθάκη, Αμερικανική Σχολή Κλασικών
Σπουδών, Αθήνα 1990˙<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Α.
Μαστραπάς, «Η πόλη-κράτος», στο Θ. Βερεμής και άλλοι, <i>Ελληνική Ιστορία, </i>τ. Α΄: <i>ο
Αρχαίος Ελληνικός κόσμος, </i>Ε.Α.Π., Πάτρα 2002˙<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span lang="EN-US" style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: EN-US;">Claude</span><span lang="EN-US" style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%;"> </span><span lang="EN-US" style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: EN-US;">Moss</span><em><span style="background: white; font-size: 11.0pt; font-style: normal; line-height: 150%; mso-bidi-font-weight: bold;">é</span></em><span style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%;"> / </span><span lang="EN-US" style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: EN-US;">Anne</span><span lang="EN-US" style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%;"> </span><span lang="EN-US" style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: EN-US;">Schnapp</span><span style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%;"> – </span><span lang="EN-US" style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: EN-US;">Gourbeillon</span><span style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">, <i>Επίτομη Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας (2000 – 31 π.Χ.)</i>, μτφ. Λ.
Στεφάνου, εκδ. Δ. Ν. Παπαδήμας, Αθήνα 2013.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoFootnoteText">
<a href="file:///C:/Users/dimitris/Desktop/%CE%91%CE%BD%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CF%84%CF%8C%20%CE%A0%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%AE%CE%BC%CE%B9%CE%BF/%CE%95%CE%9B%CE%A0%2010/%CE%95%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B5%CF%82%20%CE%95%CE%9B%CE%A0%2010/3%CE%B7%20%CE%95%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1%20-%20%CE%9C%CE%B1%CF%81%202017/GE.3-Makaronas.Dimitrios-A.M.108480.doc#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 10pt;"></span></span></span></a></div>
</div>
</div>
<div id="ftn3">
<div class="MsoFootnoteText">
</div>
</div>
</div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.com0Αθήνα, Ελλάδα37.9838096 23.72753880000004837.8836966 23.566177300000046 38.0839226 23.888900300000049tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-66962903642266079672017-12-01T22:44:00.000+01:002017-12-03T16:03:09.732+01:00Κτίσματα της αρχαίας Αθήνας, οικοδομικοί τύποι και αρχιτεκτονική χρήση | Του Δημήτρη Δικαίου<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<b><span style="color: #134f5c; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Το οικοδομικό πρόγραμμα που λάμπρυνε την
Αθήνα<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Η Αθήνα, η
πλουσιότερη και σημαντικότερη πόλη της αρχαιότητας δέσποζε στον ελληνικό κόσμο,
εξαιτίας ενός μεγαλόπνοου οικοδομικού προγράμματος που επιχειρήθηκε κατά το
δεύτερο μισό του 5<sup>ου</sup> αι. π.Χ. από τον Περικλή και που έμελλε να
αποτελέσει πρότυπο αισθητικής τελειότητας σε γενεές αρχιτεκτόνων, αποσπώντας το
γενικό θαυμασμό.</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Κατά την ελληνική αρχαιότητα τα
σπουδαιότερα επιτεύγματα της αρχιτεκτονικής συνδέονταν άμεσα με την εξυπηρέτηση
των κατά τόπων καθεστώτων (αριστοκρατικών – τυραννικών – δημοκρατικών) αφού
κατέτειναν στην έξαρση του καθεστωτικού χαρακτήρα της εξουσίας, εξυπηρετώντας
παράλληλα τις λατρευτικές και κοσμικές ανάγκες της κοινότητος. Η αθηναϊκή
δημοκρατία υπήρξε, επίσης, στενά συνδεδεμένη με την πολιτική σημειολογία των
δημόσιων μνημειακών κατασκευών, αφού μερικά από τα δημόσια μνημεία είχαν καθαρά
πολιτικό χαρακτήρα˙ ενώ η εκτέλεσή των, αποφασιζόταν με <i>ψηφίσματα</i> του <i>δήμου</i>. </div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Ο συνολικός όγκος των έργων, η
κατασκευαστική ένταση και η χρηματοδότησή των, αποτελούσαν τρία ποσοτικά
κριτήρια, η έξαρση των οποίων παρατηρείται κυρίως κατά τη δεύτερη (οικοδομικό
πρόγραμμα ανεγέρσεως μνημείων άρρηκτα συνδεδεμένο για πολλούς με τον Περικλή)
και την τέταρτη περίοδο, 449-404 και 350-322 π.Χ. αντίστοιχα. Να σημειώσουμε σε
αυτό το σημείο πως, ιδιαιτέρως η περίοδος της απόλυτης κατασκευαστικής έξαρσης,
δηλαδή μεταξύ των ετών 449 και 404 π.Χ. και η ανέγερση μνημείων τέτοιας
ποιότητας τροφοδότησε το πολιτισμικό επίπεδο των Αθηναίων και όσων
επισκέπτονταν το αθηναϊκό κράτος, ενώ συνετέλεσε ώστε η Πόλις να αποκτήσει
εξέχουσα θέση ως οικονομική, πολιτική, στρατιωτική και ηγεμονική δύναμη στον
μέχρι τότε γνωστό αρχαίο κόσμο. Ισχυρό πολιτικό μήνυμα, επιπλέον, αποτελούσε η
υπεροχή του δημοκρατικού της πολιτεύματος από άποψη αρχών και θεσμών. Και αυτήν
ακριβώς την περίοδο – ορόσημο για την πόλη της Αθήνας, η οποία βρίσκονταν στο
αποκορύφωμα του πλούτου της και της δυνάμεώς της, με την ηγεμονία της
αναμφισβήτητη και στέρεη, επιθυμούσαν διακαώς η αθηναίοι πολίτες να ανακτήσουν
έπειτ’ από κάθε εξωτερική απειλή και έναν καταστροφικό δι’ αυτήν πόλεμο. Η
βούληση της δημοκρατικής πλειοψηφίας των Αθηναίων να βεβαιώσουν την αναγέννηση
της δημοκρατίας δια μέσου νέων οικοδομικών έργων, μισόν αιώνα αργότερα από το
θεάρεστο και μεγαλόπνοο οικοδομικό πρόγραμμα που εγκαινίασε τότε ο δημοκρατικός
τους ηγέτης, τονίζει την αξιοπρόσεκτη σπουδή των, για τη διαιώνιση του
αθηναϊκού μεγαλείου. </div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Προτού εστιάσουμε στη σύσταση και τη
δομή του μεγαλόπνοου οικοδομικού προγράμματος του Περικλή και κατά πόσο «πολεμήθηκε»
από τους ηγέτες της αριστοκρατικής αντιπολίτευσης για πολιτικούς σκοπούς,
αναφέρουμε τα λαμπρότερα, φιλοδοξότερα και σημαδιακότερα μνημεία που
οικοδομήθηκαν στην Αττική γη σε αυτήν την περίοδο: </div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<u>Ακρόπολη
Αθηνών <o:p></o:p></u></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l2 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;">Λατρευτικά μνημεία: <i>Παρθενών, Ναός της Αθηνάς Νίκης, Ερέχθειον, Στοά του Ασκληπιείου,
Στοά της Βραυρωνίας Αρτέμιδος, Ναός κοντά στον Ιλισό</i>˙</li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l2 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;">Κοσμικά κτίσματα: <i>Χαλκοθήκη, Προπύλαια, Ωδείο και Διονυσιακό θέατρο.</i></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<u>Αγορά<o:p></o:p></u></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l3 level1 lfo2; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;">Λατρευτικά κτίσματα: <i>Ναός του Ηφαίστου (γνωστόν και ως Θησείον), Ναός του Δελφινίου
Απόλλωνος, Ναός του Άρεως˙<u><o:p></o:p></u></i></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l3 level1 lfo2; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;">Ιερά κτίσματα: <i>Στοά
Ελευθερίου Διός˙ <u><o:p></o:p></u></i></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l3 level1 lfo2; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;">Κοσμικά κτίσματα: <i>νέο Βουλευτήριον, Στρατηγείον, νότια Στοά.</i><u><o:p></o:p></u></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<u>Δήμοι εκτός
άστεως<o:p></o:p></u></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo3; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;">Άλλα λατρευτικά και ιερά κτίσματα όπως: <i>Ναός του Ποσειδώνος στο Σούνιο, του
Άρεως στις Αχαρνές, Στοά των Άρκτων στη Βραυρώνα κ.α.<u><o:p></o:p></u></i></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Το ζητούμενο ιστορικό πλαίσιο εις ό,τι αφορά την επώαση ενός τέτοιου
οικοδομικού προγράμματος μας οδηγεί στη δεκαετία 462-452 π.Χ. όπου απ’ τη μια
μεριά ο Περικλής προχώρησε σε ριζοσπαστικές δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και απ’
την άλλη, έλαβαν χώρα μια σειρά από αλλεπάλληλες κρίσιμες αναμετρήσεις για το
αθηναϊκό κράτος με αρκετά επικίνδυνους εξωτερικούς εχθρούς. Άλλοι πάλι
ιστορικοί θεωρούν ως περίοδο ενσαρκώσεως του μεγαλόπνοου σχεδίου του Περικλή,
την ειρήνη μεταξύ Αθηναίων και Μεγάλου Βασιλέα, γεγονός σύγχρονο με την αρχή
του προγράμματος που όμως, δεν ευσταθεί διότι μεταξύ συλλήψεως της ιδέας και
της θεμελιώσεως του πρώτου έργου, το πιθανότερο είναι πως πέρασε αρκετό χρονικό
διάστημα.</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<b><span style="color: #134f5c; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Κτίσματα της αρχαίας Αθήνας<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<b><i><span style="color: #134f5c; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">οικοδομικοί
τύποι – αρχιτεκτονική χρήση</span><o:p></o:p></i></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDvauR4KZ49AlndF9KX46phdzraBbnnmRCBgtX2Z2tuGyf2SjjJHaKh53TVPm4adD4NXYDkO49i_bdzJJPxFe12fTWh5b8w1xs9ay8Zz-8q25N2bI-q8eXlRRietjHuBCPhdrlR-XyGQ_-/s1600/animation-greek-acropolises-athens-syracuse_3-770x437.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="437" data-original-width="770" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDvauR4KZ49AlndF9KX46phdzraBbnnmRCBgtX2Z2tuGyf2SjjJHaKh53TVPm4adD4NXYDkO49i_bdzJJPxFe12fTWh5b8w1xs9ay8Zz-8q25N2bI-q8eXlRRietjHuBCPhdrlR-XyGQ_-/s320/animation-greek-acropolises-athens-syracuse_3-770x437.jpg" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">εικ.1 | Ακρόπολη Αθηνών</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br />
Εστιάζοντας στην
αρχιτεκτονική χρήση και στους οικοδομικούς τύπους των κτισμάτων της <b><i>1<sup>ης</sup>
εικόνας</i></b> που αναπαριστά την Ακρόπολη των Αθηνών, σημειώνουμε: </div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo3; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;">Το πρόπυλο, μια μεγαλοπρεπής συχνά είσοδος στο
ιερό. Έξοχο παράδειγμα συγκεκριμένου οικοδομικού τύπου είναι τα Προπύλαια
της αθηναϊκής Ακροπόλεως (437 π.Χ.) όπου ανήκει στα κοσμικά κτίσματα της
εποχής˙</li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo3; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;">Τον Παρθενώνα ή ναό της Αθηνάς Παρθένου (447-432
π.Χ.), το λαμπρότερο επίτευγμα της αρχιτεκτονικής κατά την ελληνική αρχαιότητα.
Αριστούργημα δωρικού ρυθμού και το σπουδαιότερο απ’ όλα τα ναϊκά
οικοδομήματα της περιόδου. Οι αρμονικές αναλογίες του ναού και το
«ανώτερο» αισθητικό αποτέλεσμα, υπήρξαν απόρροια: <i>α.</i> της πρωτοεφαρμοσμένης «χρυσής τομής», ένα συνδυαστικό
σύστημα αναλογιών για τις σχέσεις των αρχιτεκτονικών μελών, <i>β.</i> της πρώτης χρήσεως στοιχείων του
ιωνικού ρυθμού σε δωρικό ναό, κάτι που του προσέδωσε πρωτοφανή χάρη εν
συγκρίσει με τους πιο βαρείς δωρικούς προκατόχους του και <i>γ. </i>για πρώτη φορά υπήρξε
ρήξη με τη σχετική παράδοση και την μέχρι τότε αποκλειστικότητα των
μυθολογικών θεμάτων στις ζωφόρους, με την απεικόνιση της πομπής των
Παναθηναίων.</li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo3; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;">Το ναό της Απτέρου Νίκης και το Ερεχθείο, επίσης
ναϊκά κτίσματα και δύο από τις σημαντικότερες δημιουργίες του αττικού
ιωνικού ρυθμού. Στο ναό δε της Αθηνάς Νίκης ή ναό της Απτέρου Νίκης, όπως ονομάστηκε επί
ρωμαϊκής εποχής (επειδή φυλασσόταν το ξόανο της Αθηνάς Νίκης, της
«απτέρου», δηλαδή χωρίς φτερά, για να μη φύγει ποτέ από την πόλη της
Αθήνας), απεικονίζεται η μάχη των Πλαταιών στη ζωφόρο, ενδεικτικό των
νεωτερισμών και των έλλογων παρεμβάσεων των αρχιτεκτόνων ώστε να
επιτευχθεί το ανώτερο δυνατό αισθητικό αποτέλεσμα.</li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<o:p> <table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhJHCIfnvHfftza97OlyqFkdEYJLt_69mc2F7CDqC9zd5trXtAnojMU-vVlqNP4jYA0JMbuJi7_xI7InwWy0835CxNKoDhfIF2BIvOMjgdIsdiUuxb0-iGiYfEPuZ7eIQhEZpz15m43XQ2w/s1600/203.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="568" data-original-width="640" height="284" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhJHCIfnvHfftza97OlyqFkdEYJLt_69mc2F7CDqC9zd5trXtAnojMU-vVlqNP4jYA0JMbuJi7_xI7InwWy0835CxNKoDhfIF2BIvOMjgdIsdiUuxb0-iGiYfEPuZ7eIQhEZpz15m43XQ2w/s320/203.jpg" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">εικ. 2 | Θόλος, Παλαιό και Νέο Βουλευτήριο</td></tr>
</tbody></table>
</o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<o:p><br /></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Στη 2<b><i><sup>η</sup>
εικόνα</i></b> αναπαριστώνται η <i>Θόλος</i>,
το <i>Παλαιό</i> και <i>Νέο Βουλευτήριο</i>˙ κτίσματα της Αγοράς. </div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l1 level1 lfo4; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;">Η Θόλος, λόγω του κυκλικού σχήματος ή Σκιάν καθώς
παρομοιαζόταν με καπέλο ή ομπρέλα<a href="file:///C:/Users/dimitris/Desktop/%CE%91%CE%BD%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CF%84%CF%8C%20%CE%A0%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%AE%CE%BC%CE%B9%CE%BF/%CE%95%CE%9B%CE%A0%2010/%CE%95%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B5%CF%82%20%CE%95%CE%9B%CE%A0%2010/3%CE%B7%20%CE%95%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1%20-%20%CE%9C%CE%B1%CF%81%202017/GE.3-Makaronas.Dimitrios-A.M.108480.doc#_ftn6" name="_ftnref6" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: 12pt;">[6]</span></span><!--[endif]--></span></a>
κτίριο που εντασσόταν στο διοικητικό κέντρο της Αγοράς και σύμφωνα με τον
Αριστοτέλη αποτελούσε την έδρα των πρυτάνεων της Βουλής των Πεντακοσίων˙</li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l1 level1 lfo4; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;">Τα δύο Βουλευτήρια, παλαιό και νέο. Δύο κοσμικά
κτίσματα στη δυτική πλευρά της Αγοράς που γειτνιάζουν με τη Θόλο και
εξυπηρετούσαν τις συνελεύσεις της Βουλής, σχήματος Π ή ημικυκλίου
(επηρεασμένα από το θέατρο). Το <i>αρχαιότερο</i>
Βουλευτήριο δέχθηκε τη Βουλή των Πεντακοσίων, αμέσως μετά την κλεισθένεια
μεταρρύθμιση, ενώ μετά την κατασκευή του <i>νέου </i>Βουλευτηρίου, το <i>παλαιό</i>
χρησιμοποιήθηκε ως στέγη των κρατικών αρχείων.</li>
</ul>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEinR-QpPGUAxdfC62XQqfuOGTyzNGFrBO1GjqEoPKCCgAqGjJR192b9lvH0KFJOrwzOHzADSI-aOip7qbr-jbTooR12eYVREnNG0E_ABi1uOMWdgkO1HKVv8ioHpmVnyU9jny0DFMA6JOje/s1600/170.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="320" data-original-width="640" height="160" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEinR-QpPGUAxdfC62XQqfuOGTyzNGFrBO1GjqEoPKCCgAqGjJR192b9lvH0KFJOrwzOHzADSI-aOip7qbr-jbTooR12eYVREnNG0E_ABi1uOMWdgkO1HKVv8ioHpmVnyU9jny0DFMA6JOje/s320/170.jpg" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">εικ. 3 | Βασίλειος Στοά</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Τέλος, στη 3<b><i><sup>η</sup>
εικόνα</i></b> απεικονίζεται η Βασίλειος Στοά, ένα από τα σημαντικότερα δημόσια
κτήρια της αθηναϊκής Αγοράς, δωρικού ρυθμού και έδρα του άρχοντος βασιλέως –
δεύτερου στην ιεραρχία της αθηναϊκής διοίκησης. Επίσης, αναφέρεται και ως τόπος φυλάξεως παλαιών νόμων της πολιτείας, χώρος
συνεστιάσεων πολιτών αλλά και, κάποιες συνεδριάσεις του Αρείου Πάγου που
διεξάγονταν μέσα στο έτος.</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: right;">
Του Δημήτρη Δικαίου</div>
<div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
<!--[if !supportFootnotes]--><br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Α.
Κουκουζέλη, «Τέχνη» στο: Ιω. Γιαννόπουλος και άλλοι, <i>Εισαγωγή στον Ελληνικό Πολιτισμό, τ. Β`: Σημαντικοί Σταθμοί του
Ελληνικού Πολιτισμού, </i>Ε.Α.Π., Πάτρα 1999˙<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Σακελλαρίου
Μ. Β., <i>Η Αθηναϊκή δημοκρατία</i>,
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 1999˙<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span lang="EN-US" style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: EN-US;">Camp</span><span style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">, </span><span lang="EN-US" style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: EN-US;">J</span><span style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">.,<i> Η Αγορά της αρχαίας Αθήνας</i>, <i>Σύντομος Οδηγός</i>, μτφρ. Ε. Μαραθάκη, Αμερικανική Σχολή Κλασικών
Σπουδών, Αθήνα 1990˙<o:p></o:p></span></li>
</ul>
</div>
<div id="ftn10">
</div>
</div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.com0Αθήνα, Ελλάδα37.9838096 23.72753880000004837.8836966 23.566177300000046 38.0839226 23.888900300000049tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-71627949054497749042017-10-10T13:33:00.000+02:002017-11-28T15:42:27.664+01:00Οι αρχαίες ελληνικές διάλεκτοι και ο «θεϊκός» κόσμος των αρχαίων Ελλήνων. | Του Δημήτρη Δικαίου<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh-NhABaF79xQr4Ap0fHRJt-K7fMMeLt8FOGDiygg4PwGJg2hdVXb6jgKJudySTan1hFbNM6WJ9duxt8nDrp8EkCIcHHxibCOOqKfTgAhyphenhypheni9-pJw6pOy05rzxxO-vGxtQMhtEyBhY9IsluC/s1600/19059069_1205305969580093_8936944164889952312_n.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="540" data-original-width="960" height="225" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh-NhABaF79xQr4Ap0fHRJt-K7fMMeLt8FOGDiygg4PwGJg2hdVXb6jgKJudySTan1hFbNM6WJ9duxt8nDrp8EkCIcHHxibCOOqKfTgAhyphenhypheni9-pJw6pOy05rzxxO-vGxtQMhtEyBhY9IsluC/s400/19059069_1205305969580093_8936944164889952312_n.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif; font-size: small;"><i>Το ελληνικό αλφάβητο: 15ος αι. π.Χ. έως τις αρχές της τυπογραφίας. (εικ)</i></span></td></tr>
</tbody></table>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "palatino linotype"; text-align: justify;"><br /></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "palatino linotype"; text-align: justify;">Κοιτάζοντας τον αρχαίο καθρέπτη, οι
χαρακτήρες, σου μοιάζουν οικείοι. Το άλφα στο βάθος μαλώνει το ψηλό έψιλον που
του γύρισε την πλάτη ενώ τ’ ωμέγα μετράει ακόμη το χρόνο. Ίσως να χαθούμε στη
μετάφραση κάποτε – δε θα πάψουμε όμως να βλεπόμαστε μεσ’ από λέξεις – οδηγούς
και γνώριμους ήχους του παρελθόντος.</span></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Στις ενότητες που ακολουθούν
αναφερόμαστε στα κύρια γνωρίσματα των αρχαίων διαλέκτων. Ακόμη, σκιαγραφούμε το
ελληνικό τελετουργικό των Ελλήνων και πώς οι θεοί για τους αρχαίους,
αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής τους ζωής. Ενώ, κάνουμε λόγο
για τις κοινωνικές και οικονομικές τους αξίες, κάνοντας σύντομη αναφορά και
στις κοινωνικές τάξεις.<o:p></o:p></span></div>
<span style="font-family: "palatino linotype";"><br /></span>
<span style="font-family: "palatino linotype";"><br /></span>
<br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: left;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";"><span style="color: #134f5c;">Κύρια
γνωρίσματα των αρχαίων διαλέκτων<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: left;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Η αρχαία ελληνική γλώσσα παρουσίαζε
διαφορές από τόπο σε τόπο, είτε στην προφορά είτε στη γραμματική και στη
σύνταξη είτε στη σημασία που είχαν λάβει οι λέξεις. Η διάκριση των αρχαίων
διαλέκτων είχε και αρκετές επιμέρους μορφές που μέσω των γνωρισμάτων τους,
ταξινομήθηκαν ως εξής: <i>α.</i> Ανατολική
ομάδα με κορμό την <i>ιωνική - αττική</i>˙ <i>β.</i> Κεντρική με χαρακτηριστικότερες, την <i>αρκαδοκυπριακή</i> και την <i>αιολική</i>˙ και <i>γ.</i> τη Δυτική με κύρια διάλεκτο τη <i>δωρική</i>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-indent: 36pt;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Εις ό,τι αφορά τη γλώσσα
της γραφής στις μυκηναϊκές πινακίδες, είναι σαφές πλέον πως είναι αρχαϊκότερη
των όσων προαναφέραμε. Όμως, το μέχρι τώρα υλικό αφορά καταλόγους, κι όχι
εκτενή κείμενα που θα μας παρείχαν πολύτιμες γλωσσολογικές πληροφορίες.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-indent: 36pt;">
<span style="font-family: "palatino linotype"; text-indent: 36pt;">Ο
ευρύς διαλεκτικός κατακερματισμός της ελληνικής γλώσσας που παρατηρείται στις
αρχαϊκές πινακίδες, οφείλεται στη διαμόρφωση του γεωγραφικού χώρου με ψηλά
βουνά και τις περίκλειστες περιοχές εγκατάστασης, στη διαδοχική εμφάνιση των
ελληνικών φυλών και στη φυσική αρχικώς απομόνωση.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Από
τον 4<sup>ο</sup> αι. η ραγδαία εξάπλωση της χρήσης της αττικής διαλέκτου
συγχρόνως με την πολιτική και πνευματική λάμψη του αθηναϊκού ιδεώδους και δη η
αναγνώρισή της, ως επίσημης γλώσσας των Μακεδόνων βασιλέων, συνετέλεσαν ώστε να
υπάρξει η ελληνιστική <i>Κοινή</i>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"><u><span style="color: #0c343d;">Οι αρχαίες ελληνικές διάλεκτοι των ελασμάτων:</span></u></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12pt; text-indent: 36pt;">Ακολουθούν μερικά από τα χιλιάδες ερωτήματα, δημόσια αλλά
κυρίως ιδιωτικά, που βρέθηκαν χαραγμένα </span><u style="font-family: "Palatino Linotype"; font-size: 12pt; text-indent: 36pt;">σε μολύβδινα χρηστήρια ελάσματα στο
<b><i>μαντείο του Νάιου Δία και της Διώνης στη Δωδώνη</i></b></u><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12pt; text-indent: 36pt;">:</span></div>
<div>
<div id="ftn1">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12pt; text-indent: 36pt;"><br /></span></div>
</div>
</div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<div class="ListParagraphCxSpΠρώτο" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; margin-left: 32.2pt; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">1.</span><span style="font-size: xx-small;"> </span><b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">Θεόν. Τύχαν ἀγαθάν.</span></b><b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">| Ἐπικοινῶνται τοί Κορκυραῖοι τῶι Διί τῶι | Νάωι
καὶ τᾶι Διώναι τίνι κα θεῶν ἢ | ἡρώων θύοντες καὶ εὐχόμενοι</span></b><b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;"> </span></b><b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">| ὁμονοοῖεν ἐπὶ τὠγαθόν</span></b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;"> (γ.
400-350 π.Χ.)<o:p></o:p></span></div>
<div class="ListParagraphCxSpΜεσαίο" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; mso-add-space: auto;">
<i><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">Θεόν. Καλή τύχη. Οι Κερκυραίοι ερωτούν τον Δία τον
Νάιο και τη Διώνη σε ποιόν θεό ή ήρωα θα μπορούσαν να θυσιάσουν και να
απευθύνουν προσευχές για να επιτύχουν ομόνοια προς το συμφέρον τους</span></i><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="ListParagraphCxSpΜεσαίο" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; margin-left: 32.2pt; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">2.<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">Ἐπερωτῶντι Δωδωναῖοι τόν | Δία καὶ τάν Διώναν ἦ
δι’ἀνθρώ|που τινός ἀκαθαρτίαν ὁ θεός | τόν χειμῶνα παρέχει</span></b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;"> (4<sup>ος</sup>-3<sup>ος</sup> αι. π.Χ.)<o:p></o:p></span></div>
<div class="ListParagraphCxSpΜεσαίο" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; mso-add-space: auto;">
<i><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">Οι Δωδωναίοι ερωτούν τον Δία και τη Διώνη εάν η
βαρυχειμωνιά έχει σταλεί από το θεό και οφείλεται στο παράπτωμα κάποιου από
εμάς</span></i><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="ListParagraphCxSpΜεσαίο" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; margin-left: 32.2pt; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">3.<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">Θεός. Τύχαν ἀγαθάν. Ἐπικοινῆται | [...]ώι τῶι Διί
τῶι Νάωι καὶ τᾶι Διώναι ἦ τυγ|χάνοι και ἀμελήσασα καὶ ταῦτα νο|σοῦσα περί τῶν ὀμμάτων</span></b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;"> (τέλος 5<sup>ου</sup>-αρχές 4<sup>ου</sup> αι.
π.Χ.)<o:p></o:p></span></div>
<div class="ListParagraphCxSpΜεσαίο" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; mso-add-space: auto;">
<i><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">Θεός. Τύχη αγαθή. Ερωτά η [...]ώι τον Δία τον Νάιο
και τη Διώνη εάν αρρώστησαν τα μάτια μου επειδή σας παραμέλησα</span></i><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="ListParagraphCxSpΜεσαίο" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; margin-left: 32.2pt; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">4.<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">Περ’ ἰκτέρου τίνι θεῶν ἢ θε|ᾶν θύειν χρή ἵνα
τελέως ἰ|άσομαι;</span></b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;"> (α΄ μισό 4<sup>ου</sup> αι. π.Χ.)<b><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="ListParagraphCxSpΜεσαίο" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; mso-add-space: auto;">
<i><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">Για τον ίκτερο σε ποιόν θεό ή θεά χρειάζεται να
θυσιάσω για να θεραπευτώ τελείως; </span></i><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="ListParagraphCxSpΜεσαίο" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; margin-left: 32.2pt; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">5.<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">Θεός. Τύχα. Ἐπερωτῆ Μενέστας | Δία Νάϊον καὶ
Διώναν ἦ ἐσσῆται| αὐτῶι ἐρσεντέρα γενεά ἐκ τᾶς | γυναικός τᾶς νῦν …</span></b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;"> (μέσα 4<sup>ου</sup> αι. π.Χ.)<o:p></o:p></span></div>
<div class="ListParagraphCxSpΜεσαίο" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; mso-add-space: auto;">
<i><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">Θεός. Τύχη. Ερωτά ο Μενέστας τον Δία τον Νάιο και
τη Διώνη εάν θα αποκτήσει άρρενες
απογόνους από την τωρινή γυναίκα του ... </span></i><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="ListParagraphCxSpΜεσαίο" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; margin-left: 32.2pt; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">6.<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">Κίττωι εἰ ἔστι ἡ ἐλευ|θερία ἡ παρά Διονυσίου | ἣν
οὖν ἔθετ’ αὐτῶι | Διονύσιος</span></b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;"> (μέσα 4<sup>ου</sup> αι. π.Χ.)<o:p></o:p></span></div>
<div class="ListParagraphCxSpΜεσαίο" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; mso-add-space: auto;">
<i><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">Είμαι ο Κίττος, ο δούλος του Διονύσιου, και ερωτώ
εάν η ελευθερία που μου υποσχέθηκε ο Διονύσιος θα γίνει πράξη<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="ListParagraphCxSpΤελευταίο" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; margin-left: 32.2pt; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">7.<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">Ἀγελόχωι ἐξ
| Ηεργετίω </span></b><b><span lang="EN-GB" style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">h</span></b><b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">ο|ρμημένωι | ἄμεινόν ἐστι | γαοργῆ[ν];</span></b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;"> (γ.350-300
π.Χ.)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;"><i>Είναι προτιμότερο για τον Αγέλοχο, που προέρχεται από το Εργέτιο [της Σικελίας], να ασχοληθεί <o:p></o:p></i></span></div>
<span style="font-family: "palatino linotype";">
<i><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"> με γεωργικές εργασίες.</span></i></span><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12pt; text-indent: 36pt;"> </span><br />
<span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12pt; text-indent: 36pt;"> 8. </span><b style="font-family: "Palatino Linotype"; font-size: 12pt; text-indent: 36pt;">ἰς
Καρχαδόνα κα τυγχάνοιμι κατα|πλῆν ἐκεῖ καὶ κωεκῶν ἐμπορευόμε|νον ἐπί σωτηρίαι </b><b style="text-indent: 36pt;"><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">αὐτοῦ καὶ ναός | καὶ χρημάτων; (</span></b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12pt; text-indent: 36pt;">α΄ μισό 4<sup>ου</sup> αι. π.Χ.)</span><br />
<span style="font-family: "palatino linotype";">
</span><br />
<div class="ListParagraph" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; mso-add-space: auto;">
<i><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;">Θα είμαι ασφαλής εγώ, το πλοίο και η πραμάτεια μου
στο ταξίδι που θα κάνω στην Καρχηδόνα για εμπόριο ενδυμάτων από την Κω; </span></i><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="ListParagraph" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; mso-add-space: auto;">
<i><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;"><br /></span></i></div>
<div class="ListParagraph" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<i><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: #134f5c;">______________________________</span></span></i></div>
<div class="ListParagraph" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; mso-add-space: auto;">
<i><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 12.0pt;"><br /></span></i></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Οι επιγραφές (1, 2, και 7)
είναι γραμμένες σε δωρική διάλεκτο. </span><i style="text-indent: 36pt;"><span style="font-family: "palatino linotype";">Θα προσπαθήσουμε να μετατρέψουμε (μερικούς τύπους) από δωρική σε αττική διάλεκτο, </span></i><i style="text-indent: 36pt;"><span style="font-family: "palatino linotype";">στις επιγραφές αυτές, δηλαδή τις 1, 2, και 7.</span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Στην <b>1<sup>η</sup> επιγραφή</b>: το «τύχαν» όπου έχουμε το δωρικό <i>-α-</i>,
στην αττική διάλεκτο αλλάζει με το αττικό <i>-η-</i>
και λαμβάνει τη μορφή: «τύχην»˙ <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">ακόμη, «τοι» όπου έχομε το δωρικό -τ-.
και στην αττική διάλεκτο αλλάζει με το αττικό -σ- και λαμβάνει τη μορφή «σοι»˙<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">επίσης, «τωγαθόν» όπου έχουμε το δωρικό
-ω- και στην αττική διάλεκτο αλλάζει με το αττικό -α- και γίνεται «ταγαθόν».<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Στην <b>2<sup>η</sup> επιγραφή</b>: το «ταν» και «Διώναν», όπου έχουμε το
δωρικό -α- και στην αττική διάλεκτο αλλάζουν με το αττικό -η- και γίνονται
αντίστοιχα «την» και «Διώνην»˙<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">ακόμη, ο υποθετικός σύνδεσμος «ή», όπου
έχουμε το δωρικό -ή- και στην αττική διάλεκτο αλλάζει με το αττικό «ει».<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Στην <b>7<sup>η</sup> επιγραφή</b>: το «Ηεργετίω», όπου έχουμε το δωρικό -ω-
και στην αττική διάλεκτο αλλάζει με το αττικό -ου- και γίνεται «Ηεργετίου»˙<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">ακόμη, «γαοργή(ν)» όπου έχομε το δωρικά
-α- και στην αττική διάλεκτο αλλάζει με το αττικό -ε- ενώ, στην κατάληξη το
δωρικό -ήν- αλλάζει με το αττικό -είν- και λαμβάνει τη μορφή «γεωργείν».<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><br /></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><br /></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><br /></span></span></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";"><span style="color: #134f5c;">Ο
«θεϊκός» κόσμος των αρχαίων Ελλήνων<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Ο διάχυτος χαρακτήρας του «ιερού»
εκφραζόταν με μια σχέση οικειότητας, έντονο χαρακτηριστικό της ελληνικής
θρησκευτικότητας.. Η θεότητα δεν ήταν απρόσιτη μήτε απόμακρη˙ η παρουσία της
σημάδευε κάθε σημαντική στιγμή της ιδιωτικής και δημόσιας ζωής. Στη συλλογική
αίσθηση επομένως, ανέκαθεν υπήρχε μια συγκατοίκηση της γενιάς των θεών και των
ανθρώπων.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-indent: 36pt;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Σε αντίθεση με τη σημερινή
μορφή των θρησκειών, το ελληνικό τελετουργικό <i>(καθώς περί αυτού επρόκειτο)</i>, δε στηρίχθηκε σε καμία «θετική»
αποκάλυψη που εδόθη άμεσα στους ανθρώπους από τους θεούς, δε διέθετε κανένα
ιερό βιβλίο που να περιείχε αποκαλυπτικές αλήθειες˙ επομένως έχομε απουσία
ειδικών ερμηνευτών <i>(δηλαδή κάποιου είδους
επαγγελματικής ιερατικής κάστας)</i>, αφού η άσκηση των ιερατικών λειτουργιών ήταν, θεωρητικά, ανοικτή σε κάθε
πολίτη. Επίσης, δεν είχε τη μορφή ιεραρχημένης οργάνωσης (όπως συμβαίνει στις
μονοθεϊστικές θρησκείες) που να ερμηνεύει, καθοδηγεί και διευθύνει τις τελετές
λατρείας, αποτελώντας τη βάση ενός θεολογικού συστήματος. Απουσία λοιπόν,
δογμάτων πίστεως αλλά και όσων προέγραψα, δε μας επιτρέπεται να ομιλούμε για
μια ελληνική «θρησκεία» αλλά περισσότερο για πράξεις ευσέβειας, καθώς η
θρησκευτικότητα των αρχαίων Ελλήνων συνίσταται στην ακριβή τήρηση των
λατρευτικών τελετών στις οποίες εκφράζεται ο σεβασμός και αποδίδονται οι
οφειλόμενες τιμές στους θεούς, κυρίως μέσω των θυσιών και των αναθηματικών
προσφορών.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Στο 2<sup>ο</sup> έλασμα γίνεται αντιληπτή αυτή η ευσέβεια καθώς οι ερωτώντες νιώθουν ντροπή για πιθανή
ηθική βλάβη στη σχέση των με τους θεούς λόγω κάποιου παραπτώματος που ίσως
διέπραξαν˙ δια τούτο κι η βαρυχειμωνιά ως πιθανή τιμωρία απέναντι στη ασέβεια
που επέδειξαν με την πράξη τους. Όπως και στο 3<sup>ο</sup> έλασμα,
ερωτούσα τον Δία το Νάιο και τη Διώνη για την ασθένεια των οφθαλμών της, η
πάσχουσα αποδίδει την κατάστασή της στο ότι οι θεοί την εκδικήθηκαν επειδή τους
παραμέλησε. Το «δούναι και λαβείν» μεταξύ ευσέβειας και ασέβειας λειτουργεί και
σ’ αυτό το ερώτημα. Συγχρόνως, όμως, και στα δύο αυτά ελάσματα παρατηρούμε και
την ηθική διάσταση των ερωτημάτων καθώς, οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν ότι οι
θεοί των, ενδιαφέρονται για τη δικαιοσύνη και για τις πράξεις των ανθρώπων,
επομένως αν κάποιος άνθρωπος αμάρτανε, τότε διέτρεχε τον κίνδυνο να προκαλέσει
το θυμό των θεών. Η αμαρτωλή πράξη ενός ατόμου ήταν ικανή να επιφέρει ενίοτε
την θεϊκή τιμωρία και εις ολόκληρη την κοινότητα.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-indent: 36pt;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν
ότι οι θεοί ήλεγχαν την έκβαση όλων των πραγμάτων. Προσεύχονταν σε αυτούς κι
είχαν τη γενικευμένη συνήθεια να τάζουν, ως ένδειξη πίστης στις θεότητες τους,
προσφορές αν είχε καλή έκβαση, για παράδειγμα μια επιχείρηση˙ τέτοιες επιχειρήσεις μπορεί να ήσαν κάποιες <i>λειτουργίες</i>
(υπηρεσίες οι οποίες εκτελούνταν με βάση το καλό του κοινωνικού συνόλου από
πολύ πλούσιους πολίτες, οι οποίοι επιλέγονταν από κρατικούς λειτουργούς, για να
εκπληρώσουν κάποιες πολυδάπανες κρατικές λειτουργίες όπως, η <i>τριηραρχία</i> που συνεπαγόταν τη διοίκηση
μιας τριήρους για ένα έτος ή <i>λειτουργίες</i>
εξίσου δαπανηρές όπως η διενέργεια μεγάλων <i>θρησκευτικών
εορτών</i>˙ κάποιες μάλιστα από αυτές, γνωστές και ως <i>χορηγίες</i>, απαιτούσαν εστιάσεις για τους συμμετέχοντες και η σωστή
διεκπεραίωση τους θα εξασφάλιζε την ευμένεια των θεών για το κοινωνικό σύνολο). Νομίζω, ένα καλό παράδειγμα μας παρέχεται από το 1<sup>ο</sup> έλασμα που δεν αποτελεί μεν <i>λειτουργία</i>,
ωστόσο φαίνεται η εναγώνια παράκληση των Κερκυραίων στο μαντείο της Δωδώνης για
ευμένεια των θεών ώστε να επιτευχθεί η απαραίτητη ομόνοια προς το συμφέρον του
συνόλου. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-indent: 36pt;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Το <u>1<sup>ο</sup> έλασμα</u>
αποτελεί δε το αρτιότερο ίσως δείγμα μεταξύ των οκτώ ελασμάτων της προσφώνησης <i>(εις ό,τι αφορά τη δομή και τα γνωρίσματα
της αρχαίας ελληνικής «θρησκείας»)</i> καθώς: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-indent: 36pt;">
<b><i><span style="font-family: "palatino linotype";">α.</span></i></b><span style="font-family: "palatino linotype";"> μας δείχνει <b><i>το πλαίσιο της λατρείας</i></b>,
εν προκειμένω λατρεία στο πλαίσιο μιας πόλεως, της Κέρκυρας˙ <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-indent: 36pt;">
<b><i><span style="font-family: "palatino linotype";">β.</span></i></b><span style="font-family: "palatino linotype";"> τον <b><i>τελετουργικό χαρακτήρα</i></b>,
εν τοιαύτη περιπτώσει, οι προσευχές των Κερκυραίων, οι οποίες θα συνόδευαν τις
θυσίες ή τις υγρές προσφορές για την επίτευξη του σκοπού˙ <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-indent: 36pt;">
<b><i><span style="font-family: "palatino linotype";">γ.</span></i></b><span style="font-family: "palatino linotype";"> σε ποιον θεό ή ήρωα θα απευθυνόταν η
συγκεκριμένη θυσία <i>(ουράνιες θεότητες,
χθόνιες θεότητες ή «ημίθεο» ήρωα)</i> κάτι που μας «γνωρίζει» τον <b><i>πολυθεϊστικό
χαρακτήρα</i></b> της αρχαίας ελληνικής θρησκείας˙ <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-indent: 36pt;">
<b><i><span style="font-family: "palatino linotype";">δ.</span></i></b><span style="font-family: "palatino linotype";"> η προσφυγή στο μαντείο τονίζει την <b><i>ηθική
διάσταση</i></b> εις ό,τι αφορά τη στενή σχέση που υπήρχε στην αρχαία Ελλάδα
μεταξύ θρησκείας και ηθικής και τις κατάλληλες διαδικασίες – απαραίτητες για
τον κατευνασμό του θεϊκού θυμού και την ομόνοια που διακαώς προσδοκούσαν οι
Κερκυραίοι για το συμφέρον του συνόλου˙ <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-indent: 36pt;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">και <b><i>ε.</i></b> η <b><i>ένδειξη πίστεως</i></b> μέσω της
θυσίας και της προσευχής – κοινή πεποίθηση ότι οι θεοί ήλεγχαν την έκβαση όλων
των πραγμάτων.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";"><span style="color: #134f5c;">Οι
κοινωνικές αξίες και η διάκριση των τάξεων<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Στην αρχαία Ελλάδα η <b><i>οικογένεια</i></b>
ή <i>οίκος</i> ως βασική μονάδα σύστασης
έπαιζε πρωτεύοντα ρόλο στη δομή της ελληνικής κοινωνίας. Οι αρχαίες ελληνικές
αξίες που αφορούσαν την οικογένεια διασφάλιζαν την τιμή της και εξασφάλιζαν το
μέλλον της. Ο οίκος ως κοινωνική, θρησκευτική και οικονομική μονάδα,
περιελάμβανε εκτός από την πυρηνική οικογένεια, όλα τα πρόσωπα που ζούσαν σ’
αυτόν, τους όποιους άλλους συγγενείς, μαζί με δούλους, συν τα περιουσιακά
στοιχεία της οικογένειας. Επιπροσθέτως, η έννοια του οίκου περιέκλειε τις
λατρείες των μελών του, τους προγόνους και τους τάφους των. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Ο
γάμος ήταν η αφετηρία της οικογένειας και, η προσωπική ασφάλεια των αρχαίων
Ελλήνων αρκετές φορές εξαρτιόταν από την προστασία των μελών του οίκου. Αυτό
εξηγεί και το φαινόμενο της ενδογαμίας που καθιστούσε την οικογένεια
ασφαλέστερη λόγω της εξ αίματος συγγένειας των μελών που την απάρτιζαν. Η
δυσκολία ή η ανωμαλία που θα διατάρασσε τις ισορροπίες του οίκου, προήρχετο
αποκλειστικώς από τις περιπτώσεις που ο πατέρας της οικογένειας μετά θάνατο,
δεν άφηνε γιο αλλά κόρη. Εν τοιαύτη περιπτώσει, αυτό λυνόταν από έναν από τους
πιο παράξενους θεσμούς στο αθηναϊκό δίκαιο, την <i>επίκληρο κόρη</i>, της οποίας ο μελλοντικός υιός θα κληρονομούσε της
ακίνητη περιουσία του οίκου που δεν μπόρεσε η ίδια να το πράξει λόγω θεσμικού
κωλύματος. Στο 5<sup>ο</sup> έλασμα παρατηρούμε την αγωνία του πατρός Μενέστα εάν η τωρινή του σύζυγος θα του δώσει
άρρενες απογόνους. Ωστόσο, εάν ένας άνδρας δεν είχε γνήσιους γιους, την πιο
κοινή λύση αποτελούσε η υιοθεσία. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-indent: 36pt;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Όλα όσα προέγραψα, τονίζουν
σαφέστατα την τεράστια σημασία που δινόταν στη γη, στην ιδιοκτησίας της αλλά
και, στη διατήρησή της από γενιά σε γενιά.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Οι κοινωνικές αξίες γίνονται
περισσότερο αντιληπτές από τις διακρίσεις μεταξύ των μελών της αρχαίας ελληνικής
κοινωνίας. Η πιο εντυπωσιακή διάκριση εξ αυτών ήταν αυτή μεταξύ των ελεύθερων
πολιτών και των δούλων. Έχει σημασία να σταθούμε έστω και επιδερμικά στις
κοινωνικές τάξεις, προτού περάσουμε στις υπόλοιπες αξίες των αρχαίων Ελλήνων,
ώστε να σκιαγραφήσουμε τις διακρίσεις που υπήρχαν μεταξύ των μελών της
κοινωνίας.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-indent: 36pt;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Οι ελεύθεροι πολίτες
απολάμβαναν πλήρη δικαιώματα, κατείχαν γη (αποκλειστικό προνόμιο της
συγκεκριμένης τάξεως) και δραστηριοποιούνταν ενεργά στην πολιτική ζωή. Μέρος
ωστόσο, της σημαντικότερης κοινωνικής ομάδας του αθηναϊκού κράτους – αυτή που
διέθετε και αρκετό πλούτο, εξασφάλιζε τις ανώτατες τιμές από τη συμβολή της
στις στρατιωτικές δαπάνες, κάτι που τη διαχώριζε από τους υπόλοιπους ελεύθερους
πολίτες με ασθενή οικονομική επιφάνεια και ισχύ. Ήταν το κομμάτι της κοινωνίας εκείνο που δε φορολογούταν όπως οι υπόλοιποι
ελεύθεροι πολίτες ή άλλες κατώτερες κοινωνικές τάξεις όπως οι <i>μέτοικοι</i>. Οι πλούσιοι κατέβαλλαν
εισφορές με άμεση φορολογία (π.χ. για αντιμετώπιση επειγουσών αναγκών), η οποία
επιβαλλόταν με βάση το κεφάλαιο και όχι το εισόδημα. Ήταν επίσης υπόχρεοι για
ένα πλήθος δημόσιες υπηρεσίες που τις πλήρωναν απ’ την τσέπη τους, τις
λεγόμενες «λειτουργίες» όπως ανάφερα προηγουμένως. Να συμπληρώσουμε σε αυτό το
σημείο ότι οι <i>λειτουργίες</i> ήταν για
κάποιον ένας καλός τρόπος να επιδείξει τα πλούτη του και τον πατριωτισμό του,
αλλά και, μια μορφή εξασφάλισης από διάφορες δικαστικές περιπέτειες στο μέλλον˙
η υπενθύμιση στο δικαστήριο της προσφοράς του στο κράτος μέσω μιας λειτουργίας,
θα του εξασφάλιζε αθώωση. Δια τούτο και μερικές λειτουργίες ενίοτε κάποιοι τις
αναλάμβαναν εθελοντικά.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Στις κατώτερες κοινωνικές τάξεις
συμπεριλαμβάνονται οι μέτοικοι, οι δούλοι κ.α.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-indent: 36pt;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Οι μέτοικοι δε μπορούσαν να
είναι ιδιοκτήτες γης ή να συμμετέχουν στην πολιτική ζωή˙ ενώ ήταν υποχρεωμένοι
να πληρώνουν πρόσθετο φόρο. Η κοινωνική τους θέση δε διέφερε σημαντικά απ’
αυτήν των απελευθερωμένων δούλων. Πληθυσμιακά αναπτύσσονταν στα εμπορικά κέντρα, όπως για παράδειγμα ο Πειραιάς,
η Μίλητος και η Κόρινθος. Ουσιαστικά αποτελούσε την ολοένα αναπτυσσόμενη τάξη
που ασχολούνταν με το εμπόριο σε ξηρά και θάλασσα. Ωστόσο, η κατοχή ακίνητης
περιουσίας ήταν ο επιθυμητός πλούτος καθώς η ανώτερες κοινωνικές τάξεις της
εποχής, έδειχναν περιφρόνηση για το εμπόριο και τη χειρονακτική εργασία, η
οποία είτε προήρχετο από καταρτισμένους τεχνίτες είτε από δούλους. Το εμπόριο όμως δεν ήταν αποκλειστικό προνόμιο των μετοίκων. Υπάρχουν και
ενδείξεις, ανεπαρκείς όμως, που κάνουν λόγο για θαλάσσιο εμπόριο που διεξήγαγαν
πολίτες, όσο όμως χρειαζόταν. Από το 8<sup>ο</sup> έλασμα αντλούμε κάποια στοιχεία.</span><br />
<span style="font-family: "palatino linotype"; text-indent: 36pt;">Οι
δούλοι δίχως κανένα δικαίωμα, ανήκαν αποκλειστικά στον αφέντη τους. Η κατάργησή
της δουλείας θα σήμαινε μια σειρά καινοτομιών, την αποδόμηση ολόκληρου του
κοινωνικού μηχανισμού της εποχής, συν την εκμηδένιση του ελεύθερου χρόνου των
ανώτερων τάξεων – θα άλλαζε το ρου της ιστορίας.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Συνεχίζοντας με τις κοινωνικές αξίες
της ιδιωτικής ζωής, θεωρώ σημαντικό να αναφερθώ και σε αυτές που αναπτύχθηκαν
εκτός πλαισίου οικογένειας. Παρατηρείται μια ανεκτικότητα στις εξωσυζυγικές
σχέσεις των ανδρών καθώς δεν έθεταν σε κίνδυνο τη νομιμότητα των παιδιών.
Ακόμη, η συναναστροφή των με εταίρες ήταν πράξη ανεκτή από την κοινωνία. Οι
ομοφυλοφιλικές σχέσεις των ανδρών, ανεκτές κυρίως όταν είχαν τη μορφή
εκπαίδευσης ή μύησης από έναν μεγαλύτερο άνδρα σε έναν μικρότερο. Ο Πλάτωνας
εξιδανίκευσε τέτοιου είδους σχέσεις˙ πίστευε ωστόσο ότι τέτοιες σχέσεις θα
έπρεπε να είναι πνευματικές και όχι σαρκικές.</span><br />
<span style="font-family: "palatino linotype"; text-indent: 36pt;">Η
αρχαία ελληνική </span><i style="font-family: "palatino linotype"; text-indent: 36pt;">φιλία</i><span style="font-family: "palatino linotype"; text-indent: 36pt;">, σημαντική
αξία, τόσο για την αλληλοεκτίμηση στην οποία μπορούσε να οδηγήσει δυο
ανθρώπους, όσον και να προσλάβει και πιο επίσημο χαρακτήρα. Οι φίλοι, για
παράδειγμα, ήταν χρήσιμοι στο πλαίσιο
ενός εράνου, να δανείσουν χρήματα χωρίς τόκο ή να είναι μάρτυρες σε κάποια
οικονομική συναλλαγή. Ως μάρτυρες σε κάποιο δικαστήριο υπέρ κάποιου ανωτέρας
τάξεως που ύστερα θα τους ευνοούσε στην κοινωνική τους ανέλιξη. Με το ίδιο
σθένος οι αρχαίοι Έλληνες ήταν εις θέσιν να βλάψουν κάποιον κοινωνικά, πολιτικά
ή οικονομικά, προσδιορίζοντας σαφώς και το αντίθετο όμως της φιλίας, την </span><i style="font-family: "palatino linotype"; text-indent: 36pt;">έχθρα.</i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype"; text-indent: 36pt;">Επίσης,
σημαντική αρετή και υψηλή ηθική υποχρέωση υπήρξε η </span><i style="font-family: "palatino linotype"; text-indent: 36pt;">φιλοξενία</i><span style="font-family: "palatino linotype"; text-indent: 36pt;">. Οι αρχαίοι είχαν θεοποιήσει τη φιλία προς του ξένους. Ας
μην ξεχνούμε, ο </span><i style="font-family: "palatino linotype"; text-indent: 36pt;">Ξένιος</i><span style="font-family: "palatino linotype"; text-indent: 36pt;"> Ζευς,
προστάτευε τους ξένους κι ήταν θεός της φιλο</span><i style="font-family: "palatino linotype"; text-indent: 36pt;">ξενίας</i><span style="font-family: "palatino linotype"; text-indent: 36pt;">.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Χαρακτηριστική είναι και η σαφής
διάκριση ανάμεσα στις αξίες των γυναικών και των ανδρών στη δημόσια ζωή.</span><br />
<span style="font-family: "palatino linotype"; text-indent: 36pt;">Ο
ρόλος των γυναικών περιοριζόταν στα στενά πλαίσια του θρησκευτικού τομέα. Οι
ιέρειες ωστόσο έχαιραν μεγάλου σεβασμού και ήταν διακεκριμένα πρόσωπα της
κοινωνίας. Το φαινόμενο δεν περιοριζότανε στο αθηναϊκό κράτος αλλά, και στα
περισσότερα μέρη του ελληνικού κόσμου που πληροφορούμαστε για πολλές διαπρεπείς
ιέρειες.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype"; text-indent: 36pt;">Πέραν
της θρησκείας, οι άνδρες ασχολούνταν κυρίως με τον πόλεμο, την πολιτική και τη
δικαιοσύνη. Ο πολίτης όφειλε να συνεισφέρει με τη στρατιωτική του θητεία, να
πολεμήσει με γενναιότητα για το κράτος του όταν θα χρειασθεί, να επιτελέσει
πολλά και σημαντικά δημόσια καθήκοντα κατά τη διάρκεια της ζωής του </span><i style="font-family: "palatino linotype"; text-indent: 36pt;">(Εκκλησία του δήμου, Βουλή των Πεντακοσίων,
δημόσια δικαστικά αξιώματα κ.α.)</i><span style="font-family: "palatino linotype"; text-indent: 36pt;">.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"><br /></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";"><span style="color: #134f5c;">Οικονομικές
αξίες και δραστηριότητες<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Από τα ομηρικά έπη αντλούμε αρκετές
πληροφορίες σχετικά την αξία που έδιναν στον πλούτο οι αρχαίοι Έλληνες, ήδη από
τη Μυκηναϊκή εποχή ή ακόμη και από την
εποχή του Σιδήρου. Η γαιοκτημοσύνη προερχόμενη κάποιες φορές από
εμπορικές συναλλαγές, υπήρξε η κύρια πηγή πλούτου, τον οποίον οι ομηρικοί ήρωες
δαπανούσαν επιδεικτικά, πράγμα που τους επέφερε τιμή. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> Ο
Ησίοδος, σχεδόν σύγχρονος του Ομήρου, στο «Έργα κα Ημέραι» μας δίδει σημαντικές
πληροφορίες για τη γεωργία που ο ίδιος θεωρούσε, είδος οικονομικής
δραστηριότητας προτιμότερο και ασφαλέστερο του εμπορίου. Το ερώτημα στο 7<sup>ο</sup>
έλασμα μας δείχνει πώς στην καθημερινή ζωή λειτουργούσε αυτό το δίπολο, γεωργία -
εμπόριο. Άλλες οικονομικές δραστηριότητες ήταν: η κυριότητα δούλων και η
απολαβή της αμοιβής για την εργασία τους. Ακόμη, δούλοι υποθηκευμένοι όπως η κτηματική περιουσία μέχρι να ξεπληρωθεί το
δάνειο κ.α.˙ η ιδιοκτησία και η ενοικίαση κατοικιών, δανεισμός χρημάτων με τόκο (όπως τα
ναυτιλιακά), ο χωρίς τόκο δανεισμός στο πλαίσιο του <i>εράνου</i>. Κλείνοντας την ενότητα των οικονομικών δραστηριοτήτων, να
πούμε πως αυτές των γυναικών περιορίζονταν εξ ολοκλήρου στον <i>οίκο</i>, ως οικονομική διαχείριση.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";"><span style="color: #134f5c;">Σχέση
θρησκείας – ιατρικής με στόχο την Υγεία<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Η υπέρβαση των αρχαίων Ελλήνων με την <i>ιατρική</i> – ένα επιστημονικό πεδίο, στο
οποίο κυριολεκτικά διέπρεψαν – έθεσε τις βάσεις ώστε να αρχίσει να
αμφισβητείται πλέον η παντοκρατορία της «θρησκείας» ως κύρια λυτρώτρια που
απήλλασσε τους θνητούς από κάθε ασθένεια. Περισσότερο αντιληπτή γίνεται αυτή η
σχέση στο ερώτημα του 4<sup>ου</sup> ελάσματος, αλλά και στο 3<sup>ο</sup> – όχι με την έννοια της παρακλήσεως όπως στο 4<sup>ο</sup>, αλλά με αυτήν της
τιμωρίας.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-indent: 36pt;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Το πρώτο βήμα έγινε με την
παραδοχή και σπουδαιότητα του εγχειρήματος. Απελευθερωμένο από τη δεισιδαιμονία,
τα φιλοσοφικά δόγματα και τη θρησκεία που είχαν παρεισφρήσει στην ιατρική τον 6<sup>ο
</sup>- 5<sup>ο</sup> αι. π.Χ., με το επιστημονικό πνεύμα αναγνωρίζεται ότι
κάθε ασθένεια έχει φυσικό αίτιο. Κρίθηκε επιτακτική ανάγκη η αποκτηθείσα πείρα
έως τότε και η λεπτομερή καταγραφή των ασθενειών, να προηγηθούν για το καλό του
πάσχοντος˙ να παραμεριστούν οι συμπτώσεις και τα υπερφυσικά αίτια και όσοι μέσω θυσιών προσέμεναν θεραπείες εξ ουρανού. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Ας το παραλληλίσουμε, βλέποντας την
πομπή να φθάνει στον ιερό τόπο, δημιουργεί κύκλο, ο οποίος περικλείει τον τόπο
θυσίας, αλλά και τον θυσιαζόμενο ασθενή. Ο κύκλος των «συνενόχων» ολοκληρώνεται
απ’ όσους βρίσκονται στο εξωτερικό τμήμα. <i>«Ο ασθενής στο έλεος του Θεού»</i>.
Νομίζω πως, αυτό κατήργησε σε μεγάλο βαθμό η ιατρική επιστήμη!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"><br /></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";"><span style="color: #134f5c;">Επίλογος<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Τονίσαμε ιδιαιτέρως τη στενή σχέση που
υπήρχε στην αρχαία Ελλάδα μεταξύ θρησκείας και ηθικής και τις κατάλληλες
διαδικασίες (τελετουργικό) – απαραίτητες για τον κατευνασμό του θεϊκού θυμού
και για οτιδήποτε απασχολούσε τον έλληνα άνθρωπο. Οι κοινωνικές αξίες, οι
οποίες γίνονται περισσότερο αντιληπτές από τις διακρίσεις μεταξύ των μελών της
αρχαίας ελληνικής κοινωνίας και η πιο εντυπωσιακή διάκριση εξ αυτών που ήταν
αυτή μεταξύ των ελεύθερων πολιτών και των δούλων. Ωστόσο, η αξία της έντιμης
φιλίας και της «αξόδευτης» φιλοξενίας, μας άφησε ωραία γεύση στο τέλος!</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: right;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Δημήτρης Δικαίος</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<b style="text-align: center; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<b style="text-align: center; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: left;">
<b style="text-align: center; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%;"><span style="color: #999999;">________________________________________</span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: left;">
<b style="text-align: center; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: 11.0pt; line-height: 150%;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<div style="text-align: left;">
<b style="text-align: center; text-indent: 36pt;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; line-height: 150%;">Βιβλιογραφία</span></b></div>
</div>
<div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><br /></span></div>
</div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="text-align: left;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Ι. Βούρτσης, «Εξέλιξη και διάλεκτοι της ελληνικής
γλώσσας» στο: Ι. Βούρτσης και άλλοι, <i>Εισαγωγή
στον Ελληνικό Πολιτισμό, τ. Α`: Η Έννοια του Πολιτισμού, Όψεις του
Ελληνικού Πολιτισμού, </i>Ε.Α.Π., Πάτρα 1999˙</span></li>
</ul>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="text-align: left;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Vegetti, M., «Ο άνθρωπος και οι
θεοί» στο Borgeaud, P. <i>et al.</i>, <i>Ο έλληνας άνθρωπος</i>, μτφρ. Χ.
Τασάκος, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1996˙</span></li>
<li>·<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-stretch: normal; line-height: normal; text-align: left; text-indent: -18pt;">
</span><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; text-align: left; text-indent: -18pt;">Α. Κουκουζέλη,
«Θρησκευτικές αξίες» στο: Ιω. Γιαννόπουλος και άλλοι, </span><i style="font-family: arial, helvetica, sans-serif; text-align: left; text-indent: -18pt;">Εισαγωγή στον Ελληνικό Πολιτισμό, τ. Β`: Σημαντικοί Σταθμοί του
Ελληνικού Πολιτισμού, </i><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; text-align: left; text-indent: -18pt;">Ε.Α.Π., Πάτρα 1999, σ. 35.</span></li>
<li>·<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-stretch: normal; line-height: normal; text-align: left; text-indent: -18pt;">
</span><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; text-align: left; text-indent: -18pt;">Andrewes,
A., </span><i style="font-family: arial, helvetica, sans-serif; text-align: left; text-indent: -18pt;">Αρχαία ελληνική κοινωνία</i><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; text-align: left; text-indent: -18pt;">, μτφρ.
Α. Παναγόπουλος, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 2003, σ. 325.</span></li>
<li><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; text-align: left; text-indent: -18pt;">·<span style="font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; text-align: left; text-indent: -18pt;">Burkert,
W., <i>Αρχαία ελληνική θρησκεία</i>, μτφρ.
Ν. Π. Μπεζεντάκος - Α. Αβαγιανού, εκδ.Καρδαμίτσα, Αθήνα 1993, σ. 140.</span></li>
</ul>
</div>
<div>
<div id="ftn1">
</div>
</div>
</div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.com0Σπέτσες, 180 50, Ελλάδα37.2625973 23.13224370000000437.2120453 23.051562700000005 37.313149300000006 23.212924700000002tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-2600162143331854302017-07-12T10:00:00.002+02:002017-12-03T16:03:37.230+01:00Η σχέση των Ευρωπαίων περιηγητών με τις ελληνικές αρχαιότητες και με την αρχαιολογική έννοια της πολιτισμικής συνέχειας. Η εξιδανίκευση του κλασικού παρελθόντος στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης. | Του Δημήτρη Δικαίου<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhYb_rD67E-24_-psx-mRUz10tUNcn1FBbGn9WaFk7P_sr1onFAAlRW_3CUSmFschyphenhyphen4FH9yQ4wnuTV50LjeU1xrkf7k8-I1CmnolTf1DaXtWHq4fJbV-bWGEmACcPKuRbS1pUgylnRkbOQc/s1600/Joseph-Denis-Odevaere-Lord-Byron-on-his-Death-bed.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="793" data-original-width="1190" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhYb_rD67E-24_-psx-mRUz10tUNcn1FBbGn9WaFk7P_sr1onFAAlRW_3CUSmFschyphenhyphen4FH9yQ4wnuTV50LjeU1xrkf7k8-I1CmnolTf1DaXtWHq4fJbV-bWGEmACcPKuRbS1pUgylnRkbOQc/s400/Joseph-Denis-Odevaere-Lord-Byron-on-his-Death-bed.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><i>"Ο λόρδος Βύρων στο νεκροκρέβατό του", <br />έργο του Joseph-Denis Odevaere.</i></span></td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"><b><span style="color: #134f5c;">Πρόλογος </span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Τα μέσα του 18<sup>ου</sup> αιώνα
θεωρούνται ορόσημο τόσο για την Ευρώπη όσο και για τον υπόδουλο ελληνικό χώρο,
καθώς παρατηρείται μια σειρά από καθοριστικές μεταβολές που εστιάζουν στη
διαμόρφωση των πνευμάτων και του στοχασμού. Στις ενότητες που ακολουθούν
γίνεται λόγος για την εξιδανίκευση της κλασικής αρχαιότητας από Ευρωπαίους και
Έλληνες αστούς˙ τη διαμόρφωση της νεοαστικής συνείδησης˙ το δίσημο ρόλο των
περιηγητών˙ την εποχή προπαρασκευής από τους Έλληνες Διαφωτιστές και τέλος, το πώς
και με ποια «εργαλεία» επετεύχθη η πολυπόθητη πολιτισμική συνέχεια.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";"><span style="color: #134f5c;">Ραγδαίες
εξελίξεις που «κόβουν τον αιώνα στα δύο»</span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Ο 18<sup>ος</sup> αι. ήταν η Εποχή της
Λογικής και του Ορθού Λόγου με ολοένα και περισσότερο συστηματικό ενδιαφέρον
για την Αρχαιότητα ως πηγή πληροφοριών για το ανθρώπινο παρελθόν.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Ο Διαφωτισμός ως πολυπολιτισμικό
όραμα υπήρξε το πνευματικό τέκνο ενός νέου ουσιαστικού, του <b><i>πολιτισμού</i></b>,
ο οποίος συμπύκνωνε την ιδιαιτερότητα της πολιτικής και πνευματικής συγκυρίας
της εποχής, ενώ αμφισβητούσε ανοικτά την απολυταρχία και τις πολιτισμικές της
αξίες. Ραγδαία δε, υπήρξε η διάδοση και η δημοτικότητα του πολιτισμού μεταξύ
των Διαφωτιστών που καθιέρωσαν έναν νέο τρόπο μελέτης της κοινωνίας, βασισμένο
στη σύγκριση και στην κατανόηση της εξέλιξής της, συνθέτοντας διαφορετικές
εκφάνσεις της, αφορώντας είτε τους θεσμούς, πολιτικούς και κοινωνικούς, είτε τη
θρησκεία, τις τέχνες, τα ήθη, τις ιδέες κτλ. Για τους Γάλλους αρχικά και
μετέπειτα για τους Άγγλους Διαφωτιστές, η επιθυμία για μια βαθιά και συνολική
μεταρρύθμιση προϋπέθετε την ανάπτυξη και διάδοση της γνωστικού και
επιστημονικού πεδίου μέσω διαδικασιών διαμόρφωσης και τελειοποίησης των
κοινωνικών ηθών και θεσμών, προσδίδοντας έτσι στον πολιτισμό, μια
οικουμενικότητα, συνεχώς μεταλάσσουσα με απώτερο στόχο μια ιδανική μελλοντική
κοινωνία. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> Στον
αντίποδα, ωστόσο, του Ορθού Λόγου του πολιτισμού που επικεντρώνεται στην
κοινωνική συμπεριφορά και στην επιφανειακή κομψότητα του ατόμου, η <b><i>κουλτούρα</i></b>
ως προϊόν αντιπαράθεσης μεταξύ των παραγκωνισμένων αστών διανοουμένων και της
αριστοκρατίας της Γερμανίας, εστιάζει στον εσωτερικό πλούτο και στη διάπλαση
του χαρακτήρα του. Οι αστοί έξω από κάθε πολιτική δραστηριότητα αναζήτησαν διέξοδο στην
αναγεννησιακή ατμόσφαιρα της έντονης καλλιτεχνικής και μορφωτικής περιόδου,
έχοντας ως μητροπόλεις τους τα ισχυρά εμπορικά κέντρα της εποχής. Η νεοπαγής
αστική τάξη που άνθησε οικονομικά εξαιτίας της θεαματικής ανάπτυξης του
εμπορίου και της βιοτεχνίας, καταξίωσε τη θέση της στην πολιτισμική ιεραρχία. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Οι αστοί διανοούμενοι του
ουμανισμού εμπνεύστηκαν από την περίοδο της κλασικής αρχαιότητας καθώς
ανακάλυψαν μια προ-μαγιά εναρμόνισης του μοντέλου της κοσμικής, φιλελεύθερης
και ορθολογικής κουλτούρας που ταυτιζόταν τόσο με την αντιπαράθεσή των με την
αριστοκρατία και τη θρησκεία όσο και με τον πρακτικό τρόπο σκέψης των. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Τα είδη και τα κείμενα της
ελληνορωμαϊκής γραμματείας κατείχαν εξέχουσα θέση στην πολιτιστική ιεραρχία της
νεοαστικής συνείδησης. Εξαιτίας της αυξανόμενης οικονομικής ισχύος των, οι
αστοί έδωσαν το τελειωτικό χτύπημα στην αριστοκρατία καθώς υπερίσχυσαν τα
αισθητικά ιδεώδη τους έναντι της αυλής. Εξασκώντας τις βασικές τέχνες,
προάχθηκαν στον σημαντικότερο καταναλωτή τόσο των καθιερωμένων «καλών τεχνών»
όσο και των νεώτερων, επιθυμώντας μια πιο καθαρή και σαφή γραμμή ενάντια στη
δεξιοτεχνία και λαμπρότητα του <b><i>ροκοκό</i></b> που υιοθέτησε με ενθουσιασμό
η ευρωπαϊκή αυλική τέχνη, ρυθμός που όμως στερείτο προγράμματος και κανόνων˙
όλων δηλαδή εκείνων των στοιχείων που οι Διαφωτιστές, οι δάσκαλοι και οι
καλλιτέχνες της Ακαδημίας συνέδεαν με το αισθητικό ιδεώδες, συνώνυμο του
Αληθινού και του Ιδανικού˙ που κοντολογίς θα λέγαμε διαμόρφωσε την έννοια της
«υψηλής τέχνης». <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> Το
χαρακτηριστικό γνώρισμα της κλασικής ελληνικής τέχνης, δηλαδή η ευγενική
απλότητα και το ήρεμο μεγαλείο, αποτέλεσαν στόχο και προϋπόθεση κάθε μεγάλης
τέχνης, εξιδανικεύθηκε δε από τους αστούς διανοούμενους και καλλιτέχνες από τα
μέσα του 18<sup>ου</sup> αι. κι έπειτα˙ επιπροσθέτως, ο <b><i>νεοκλασικισμός</i></b>, η
κεντρική δηλαδή σημασία που είχαν για την εποχή (περίοδος αφετηρίας του
Νεοελληνικού Διαφωτισμού) τα καλλιτεχνικά πρότυπα της αρχαιότητας, αποτέλεσαν
την επίσημη τέχνη της Γαλλικής Επανάστασης και συνάμα την αισθητικά
ενδεδειγμένη έκφραση κάποιων αιώνιων και οικουμενικών αληθειών. Οι Ακαδημίες
Τέχνης, απόρροια αρχικά της μεγαλομανίας των ηγεμόνων, μετεξελίχθηκαν συν τω
χρόνω σε φυσικούς χώρους καλλιέργειας του αστικού αισθητικού ιδεώδους, ενώ
καταλυτικός υπήρξε και ο ρόλος τους στην καθιέρωση και διεθνοποίηση του
νεοκλασικού ρεύματος.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";"><span style="color: #134f5c;">Οι
Έλληνες Διαφωτιστές και η εποχή προπαρασκευής </span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";"><span style="color: #134f5c;">του νέου κράτους – έθνους</span><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Το σύνολο των πνευματικών και συνειδησιακών
φαινομένων της νέας ελληνικής ιστορίας που κοντολογίς ονομάζουμε Νεοελληνικό
Διαφωτισμό, συνδέεται άρρηκτα με τη γενικότερη προαγωγή του ελληνισμού μετά τη
Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή το 1774 και αργότερα, ως τις πρώτες δεκαετίες
του 19<sup>ου</sup> αι. δηλαδή την περίοδο της εθνικής Παλιγγενεσίας. Ποιοι
όμως είναι αυτοί οι παράγοντες που οδήγησαν στην ανάπτυξη αυτών των φαινομένων;<o:p></o:p></span></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "palatino linotype";">Η
ελληνική αστική εμπορική τάξη, η οποία αποτέλεσε τον κατεξοχήν φορέα ενός
δυναμισμού με συνεχώς αυξάνουσα ακτινοβολία. Ο ελλαδικός χώρος αποτέλεσε
πέρασμα θαλάσσιων εμπορικών γραμμών, κύρια πύλη εξόδου σημαντικού αριθμού
δραστήριων Ελλήνων προς την ακμάζουσα Δύση το 18<sup>ο</sup> αι., όσο και
εισόδου αστικών, ευρωπαϊκών και καπιταλιστικών ιδεών, απόρροια της
αυξανόμενης μεταναστευτικής ροής των Ελλήνων στην Ευρώπη και στα γειτονικά
με την οθωμανική επικράτεια κράτη˙ επηρεασμένη θετικά από τις
συγκροτημένες ελληνικές κοινότητες του εξωτερικού που αναπτύχθηκαν
κοινωνικά, οικονομικά, πολιτιστικά, ιδεολογικά και λειτούργησαν ως προθάλαμος
εκείνων των συνθηκών για τη μετέπειτα γέννηση ενός εθνικού κράτους.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "palatino linotype";">Οι
επιδράσεις εντονότατες από το δυτικό κόσμο. Η ανάπτυξη της ελληνικής
Τυπογραφίας στις ελληνικές παροικίες του εξωτερικού επικεντρώθηκε σε
μεταφράσεις βασικών έργων του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, όπως του Βολταίρου
από τον Ευγένιο Βούλγαρη, του Νεύτωνα, του Καντ, του Καρτέσιου κ.α. στην
ελληνική γλώσσα μέσω της οποίας, έγιναν γνωστά στην ορθόδοξη Ανατολή και
στον οθωμανικό κόσμο. Οι άνθρωποι των γραμμάτων που προσκόμιζαν ενσυνείδητα τέτοιους οδηγούς στο
γένος, συνέβαλαν στην εξάλειψη της αμάθειας των νεώτερων Ελλήνων και τους
καθιστούσαν κοινωνούς μιας ευρύτερης γνώσης που ήταν προνόμιο των
πολιτισμένων εθνών.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "palatino linotype";">Τέλος,
η στροφή προς τον αρχαίο ελληνικό κόσμο και η εξιδανίκευση του κλασικού
παρελθόντος λειτούργησε ευεργετικά και για το αναγνωστικό κοινό του
Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. Η γνωριμία αυτού του παρελθόντος για τους
ευρωπαίους σήμαινε εξοικείωση με τον τρόπο ζωής και τη δυναμική του
πολιτισμού των αρχαίων ελληνικών πόλεων. Η δημοσίευση νέων εγχειριδίων
αρχαίας ιστορίας και ο σχολιασμός μνημειωδών έργων κλασικών ιστορικών,
όπως του Θουκυδίδη, λειτούργησαν προς αυτήν την κατεύθυνση.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; margin-left: 18.0pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Εντέλει, θα χρειασθεί η συνθήκη του
Κιουτσούκ Καϊναρτζή και η Γαλλική Επανάσταση για να πυροδοτήσουν τις αναγκαίες
κοινωνικές αλλαγές στο παλαιό σχήμα του υπόδουλου ελληνισμού. Η προσεκτική
αντιβολή με τα δυτικά πράγματα γέννησε όρους κατάλληλους για προκοπή και
αφύπνιση της εθνικής συνείδησης.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> Χαρακτηριστικές
περιπτώσεις αποτέλεσαν, ο Μοισιόδακας που «πολέμησε» για να επιβάλλει τις
ανακαινιστικές απόψεις του, που αφορούσαν κυρίως στην υιοθέτηση της λαϊκής
γλώσσας και φιλοσοφίας, και ο Καταρτζής (κι όσοι επηρεάστηκαν απ’ αυτόν: Βελεστινλής, Κωνσταντάς κ.α.)
που θα αντλήσει τα επιχειρήματά του από τις δυτικές γλώσσες. Η διδασκαλία
επίσης των φυσικών επιστημών που ακέρια έφθανε απ’ τη Δύση, η στροφή προς τις
εθνικές γλώσσες για τη διδασκαλία και η οι ελληνικοί πρόγονοι που θα
«πλημμύριζαν» την παιδεία, όταν θα είχαν πλέον γίνει κοινός τόπος και στα
γράμματα, αλλά και στη ζωή των δυτικών, θα λειτουργούσαν ως κύριος αναμορφωτικός
μοχλός για την ελληνική παιδεία.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Δύο σημαντικές μορφές του ελληνικού
Διαφωτισμού, υπήρξαν ο Αδαμάντιος Κοραής και ο Ρήγας Βελεστινλής. Θα τολμούσαμε
να πούμε, ως θεωρητικός της ελευθερίας ο πρώτος και ως θεωρητικός της επανάστασης
αντίστοιχα, ο δεύτερος.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> Ο
<b><i>Κοραής</i></b>
επεδίωξε συστηματικά να «παντρέψει» την πολιτική ελευθερία με την αναμόρφωση
της παιδείας και της κοινωνίας. Ο φιλελευθερισμός του προσέβλεπε στην άμεση
αποσαφήνιση των πολιτικών προσανατολισμών του υπόδουλου ελληνισμού. Ο ενθουσιασμός του όμως παραμερίστηκε από ένα αντιγαλλικό – αντιδιαφωτιστικό
ρεύμα, προερχόμενο κυρίως από το Πατριαρχείο. Οι οπαδοί του Κοραή και τα σχολεία
του Διαφωτισμού έγιναν το «κόκκινο πανί» για τον Πατριάρχη που αποδοκίμασε τις
νέες γλωσσικές θεωρίες και το πλούσιο συγγραφικό του έργο, το οποίο στόχο είχε την
εθνική αφύπνιση μέσω της ανάδειξης της ιστορίας, της γλώσσας και του πολιτισμού
των Ελλήνων.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> Ο
<b><i>Ρήγας</i></b>
«φύτεψε» το σπόρο της επανάστασης. Η εξάπλωση
των ιδεών του, ο «Θούριος», η <i>Μεγάλη
Χάρτα</i>, η <i>Νέα Πολιτική Διοίκησις</i>
κ.α. στόχευαν στην ένταξη της παιδείας στο πολιτικό πρόγραμμα της απελευθέρωσης.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> Εναρμονισμένους
στόχους με τη ελληνική πραγματικότητα της εποχής είχε και η <b><i>Φιλόμουσος
Εταιρεία</i></b> που επικεντρώθηκε στη βελτίωση της παιδείας των υπόδουλων
Ελλήνων και στήριξε σθεναρά τη διάσωση της αρχαιολογικής κληρονομιάς από τη
φθορά και τη διαρπαγή.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";"><span style="color: #134f5c;">Με
το βλέμμα στην Αρχαιότητα<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Η αναζήτηση του αρχαίου ελληνικού
ιδεώδους στάθηκε σκοπός ζωής για τους ευρωπαίους αστούς. Ο νατουραλισμός του
ελληνικού πνεύματος αποτέλεσε την εστία των πόθων της Δύσης. Τα ομηρικά έπη
θεωρήθηκαν από την ευρωπαίους λογίους ως το απρόσιτο αποκορύφωμα της ελληνικής
λογοτεχνικής ιδιοφυίας. Για όσους προαναφέραμε, η κλασική αρχαιότητα ήταν ένας
χαμένος κόσμος θεόμορφων ανδρών και ηρώων με έντονη ομορφιά και συναρπαστική
διάνοια, προς ανακάλυψη.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Η εξιδανίκευση του κλασικού
παρελθόντος, η υπόμνησή του από τους δυτικούς και ο ζήλος τους για τη μελέτη
της κλασικής ιστορίας, ζήλος που έφθανε στο σημείο να μελετούν δευτερευόντως τη
δική τους ιστορία, εμφανίζεται περισσότερο κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων
δεκαετιών του Διαφωτισμού, εποχή που οι έλληνες στη συντριπτική τους πλειοψηφία
αγνοούσαν ακόμη και τα ονόματα των επιφανών τους προγόνων. Συγχρόνως όμως η σχέση με την Αρχαιότητα και η συγγένεια με τους ένδοξους
προγόνους εξαπλώθηκε αρκετά χρόνια πριν το Εικοσιένα. Η εξιδανίκευση του
λαμπρού αυτού παρελθόντος ήταν, κατά μία έννοια και αναγκαιότητα του υπόδουλου
ελληνισμού, καθώς η Ορθοδοξία παρότι συγκινούσε περισσότερο τη μεγάλη
πλειοψηφία των Ελλήνων στις αρχές του 19<sup>ου</sup> αι., ήρθε σε δεύτερη
μοίρα καθώς ήταν διοικητικά ταυτισμένη με την οθωμανική Πύλη.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";"><span style="color: #134f5c;">Μια
«ολέθρια αγάπη» για τα Γλυπτά <o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Η κύρια εκδήλωση και συνάμα το
«άπληστο» ενδιαφέρον των ξένων για τους θησαυρούς τη ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας
εκδηλώθηκε στα τέλη του 18<sup>ου</sup> αι. και στις αρχές του 19<sup>ου</sup>
αι.. Ο θαυμασμός για το αρχαίο ελληνικό μεγαλείο μαγνήτισε πλήθος ευρωπαίων
περιηγητών, στόχος του οποίου υπήρξαν οι κλασικές αρχαιότητες, σωζόμενες και
μη. Η περιοχή που δραστηριοποιήθηκαν αφορούσε κυρίως την Πελοπόννησο και την
κεντρική Ελλάδα όπου η ελληνική γλυπτική είχε φθάσει στο απόγειό της. Η ίδια
ωστόσο περιοχή έμελλε να αποτελέσει τρεις δεκαετίες αργότερα το νέο ελληνικό
κράτος.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Η ευρωπαϊκή αριστοκρατία
του 18<sup>ου</sup> αιώνα, περίοδος κατά την οποίαν η παιδεία ενός ευγενούς
συνίστατο κυρίως στη σπουδή των κλασικών συγγραφέων, ήταν φυσικό οι αρχαιότητες
της Ελλάδος και της Ρώμης να παρέχουν σε αυτήν κύριο πολιτισμικό ενδιαφέρον.
Στην Μεγάλη Περιήγηση ή στο «μεγάλο πλιάτσικο», τολμούμε να πούμε, στον
ελλαδικό χώρο την εποχή που προαναφέραμε, οι περισσότεροι ταξιδιώτες ήσαν
Άγγλοι ευγενείς ή Γερμανοί πρίγκηπες, ηλικίας 20 έως 30 ετών που μόλις είχαν
τελειώσει τις σπουδές τους και έκαμαν το «διδακτορικό» των ή «ασέλγησαν» με πεισμονή ως οι πλέον αδαείς
επάνω στην προτομή ενός λαμπρού πολιτισμού – σε μια πρότυπη κλίμακα για το
ανθρώπινο μέγεθος. Δεν έλειψαν ωστόσο και οι πιο οργανωμένες λεηλασίες και δη
με βασιλική εντολή, όπως η περίπτωση του Λουδοβίκου του Α` της Βαυαρίας, του
Ναπολέοντα κ.α. Υφαίρεση αρχαιολογικού πλούτου έπειτα από καλά συντονισμένες
προσπάθειες, έκαμαν όμως και οι πιο ηλικιωμένοι συλλέκτες που συχνά έστελναν
τους πράκτορές των να αγοράσουν αγάλματα, κοσμήματα και αρχαία νομίσματα για
λογαριασμό τους. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Οι μεγάλες εθνικές συλλογές
της Δύσης, όπως αυτές του Βρετανικού Μουσείου του Λονδίνου, του Λούβρου στο
Παρίσι ή του Altes Museum στη Βερολίνο, βρίθουν από μοναδικά γλυπτά της
ελληνικής κλασικής και όχι μόνον, περιόδου. Αυτά τα κρατικά μουσεία
«κυνηγούσαν» κομμάτια εξαισίου κάλλους και σπουδαιότητας που η λάμψη τους θα
συνέβαλε στη δόξα του κράτους που θα τα είχε ως εκθέματα. Σε αυτό το σημείο,
ευκαιρίας δοθείσης καθώς αναφερθήκαμε προηγουμένως και στο ρόλο του Βοναπάρτη
εις ό,τι αφορά στο «μεγάλο πλιάτσικο» και την υφαρπαγή αρχαιοτήτων, ο Γάλλος
μονάρχης στο γύρισμα του αιώνα με το δικαίωμα του νικητή, δε δίστασε να
αφαιρέσει από τις ιταλικές συλλογές όλα τα μεγάλα έργα της ελληνικής γλυπτικής:
από τον <i>Λαοκόοντα</i> έως τον <i>Θνήσκοντα Γαλάτη</i>˙ έργα πάνω στα οποία ο
Βίνκελμαν βάσισε την <i>Ιστορία της Τέχνης</i>.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Ήταν λίγοι πράγματι, όσοι
επέστρεφαν με άδεια χέρια. Ας το δούμε όμως από τη αρχή. Ενώ οι προηγούμενες
γενιές περιηγητών αρκούνταν στο σχεδιασμό και τη μελέτη των αρχαιοτήτων – και
οι σύγχρονοι ταξιδιώτες ικανοποιούνταν στο να σκιτσάρουν και να ζωγραφίζουν
μνημεία του ελληνικού πολιτισμού, κάτι που δείχνει μια έντονη ευρωπαϊκή
φιλοκαλία, αυτό με τον καιρό ανετράπη καθώς ορισμένοι περιηγητές είχαν αρχίσει
να καταλαμβάνονται από αρπαχτική μανία. Η μανία όμως αυτή δεν ήταν απλώς
κλεπτομανία. Ποίκιλλαν οι σκοποί της και τα κριτήρια. Όπως η δόξα για τον
ευρόντα ή για τον αγοραστή επίσης. Ακόμη η ενίσχυση των Τεχνών στην πατρίδα
τους ή ο πλουτισμός ενός Μουσείου. Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πολλοί
περιηγητές θεωρούσαν πως επιτελούσαν θεάρεστο έργο για την ανθρωπότητα καθώς
πίστευαν ότι διέσωζαν πολύτιμες αρχαιότητες από τα «βάρβαρα» χέρια των Τούρκων.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Η περίπτωση «Έλγιν» χαρακτηρίζεται ως η
πιο διαβόητη απ’ όσους λαφυραγώγησαν ελληνικά μνημεία για να πλουτίσουν
ιδιωτικές συλλογές, εθνικά μουσεία ή και, να δοξάσουν το έθνος τους. Το μοιραίο
χτύπημα στη φήμη του Λόρδου Έλγιν, όπου θα καθίστατο για τις μέλλουσες γενιές,
ο ιερόσυλος που άρπαξε <i>«τα θλιβερά
υπόλοιπα μιας γης που αιμορροεί»</i> αλλά και, στη βαρβαρότητα που επέδειξαν οι
σύγχρονοί του περιηγητές για τους δικούς τους λόγους ο καθένας και τα δικά του
κριτήρια, έδωσε ο Λόρδος Βύρων˙ όταν το 1812 δημοσίευσε <i>Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ</i> και την <i>Κατάρα της Αθήνας</i>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">«Καληδονία, κοκκίνισε,
γιατί είχε μάνα εσένα», μας λέει ο ποιητής. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Η λεηλασία του Παρθενώνα
και, γενικότερα της Ακροπόλεως των Αθηνών από τον ίδιο αλλά και, από συγχρόνους
του στην πενταετία – πληγή για την ελληνική πολιτιστική κληρονομιά <i>(δηλαδή από το 1801 έως και το 1805 όπου και
απαγορεύεται πλέον κάθε υπεξαίρεση και ανασκαφή)</i>, υπήρξε ανεπανόρθωτη. Όχι
μόνο έγινε σύληση αλλά και βανδαλισμοί, αφού για να καταφέρουν να αποσπάσουν τα
γλυπτά, δε δίστασαν να γκρεμίσουν πολύτιμα αρχιτεκτονικά τμήματα.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";"><span style="color: #134f5c;">Η
επίκληση της Αρχαιότητας ως τεκμήριο προγονικής καταγωγής<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Η σύνδεση των Νεοελλήνων με το απώτερο παρελθόν
τους και η στροφή προς την αρχαιογνωσία, σκοπό είχαν την καλλιέργεια της
εθνικής συνείδησης. Η εθνική ανεξαρτησία θα επιτυγχάνονταν, αποκτώντας οι
Έλληνες συνείδηση του ιστορικού του παρελθόντος, ότι δηλαδή, είναι απόγονοι
απευθείας των αρχαίων Ελλήνων. Έθνος με μακραίωνη κι ένδοξη ιστορία.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> Οι
Έλληνες Διαφωτιστές σφυρηλατώντας ουσιαστικά της εκκοσμικευμένη ιστορική
συνείδηση στη νεοελληνική παιδεία, στόχευαν στην αποκατάσταση της κλασικής
προέλευσης των νεοελλήνων, αποκόπτοντάς τους μερικώς από την κοινή βιβλική
καταγωγή των χριστιανικών λαών˙ και λέγω μερικώς, αφού δεν κάμφθηκαν ολοσχερώς οι
αντιστάσεις του Πατριαρχείου. Το αξίωμα της συνέχειας, με το οποίο θα ήταν
δυνατό να επιτευχθεί αυτή η σύνδεση με τους αρχαίους, βρήκε έδαφος στη
διαπίστωση της ενότητας της ελληνικής πολιτισμικής παράδοσης. Πειστική μαρτυρία
και μέσο έκφρασης αυτής της παράδοσης, ήταν η ελληνική γλώσσα που συνέβαλλε
στην ιστορική και πολιτισμική επιβίωση του ελληνικού λαού. Η επιβίωση επίσης του θρύλου του Μεγάλου Αλεξάνδρου και η ευρεία διάδοση των
ομηρικών επών, λειτούργησαν προς αυτήν την κατεύθυνση. Το ενδιαφέρον εξάλλου
για τα ιστορικά κατάλοιπα του παρελθόντος και η σύνδεση με την αρχική κοιτίδα
μετατρέπει το πάγιο αίτημα της εποχής σε σημαντικό στοιχείο εθνότητας και
προγονικής καταγωγής.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<span style="color: #134f5c;"><b><span style="font-family: "palatino linotype";">Επίλογος</span></b><b><span lang="EN-US" style="font-family: "palatino linotype"; mso-ansi-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Η σχέση των Ελλήνων με την Αρχαιότητα
εξαπλώθηκε ως κοινή πεποίθηση αρκετά χρόνια πριν από το Εικοσιένα. Η Αρχαία
Ελλάδα με τον πολιτισμό της τοποθετήθηκε ως αφετηρία της Ευρώπης˙ ως τόπος
καταγωγής της, που εξηγεί τη σύγχρονη ακμή της, την πρόοδό της και τον
πολιτισμό που η ίδια εκκόλαψε. Η εκλεκτική αυτή συγγένεια, Αρχαίας Ελλάδος και
νεοτέρας Ευρώπης μπορεί να μην είχε πάρει στις αρχές του 19<sup>ου</sup>αιώνα
την τελική μορφή όπως παρατηρούμε μερικές δεκαετίες αργότερα, όταν η συμβολή
του αρχαίου ελληνικού κόσμου συνδέθηκε δραστικά με τα νέα πολιτικά ιδεώδη,
απόρροια του ευρωπαϊκού εκδημοκρατισμού, είχε ωστόσο σφυρηλατηθεί ήδη από τον
18<sup>ο </sup>αιώνα.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: right;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"><b>Δημήτριος Δικαίος</b></span></div>
<br />
<div>
<div id="ftn1">
<div class="MsoFootnoteText">
<br /></div>
<div class="MsoFootnoteText">
<br /></div>
<div class="MsoFootnoteText">
<br /></div>
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="color: #999999;">____________________________</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Βιβλιογραφία<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoFootnoteText">
</div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt;"><span lang="EN-GB" style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">P.
Bahn (</span><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">επιμ</span><span lang="EN-GB" style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">.),
<i>The Cambridge Illustrated History of
Archaeology, </i>C.U.P., Cambridge 1996˙<b><o:p></o:p></b></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt;"><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Γ. Πασχαλίδης, «Εισαγωγή στην έννοια του
πολιτισμού» στο: Ι. Βούρτσης και άλλοι, <i>Εισαγωγή στον Ελληνικό Πολιτισμό, τ. Α`: Η Έννοια του Πολιτισμού,
Όψεις του Ελληνικού Πολιτισμού, </i>Ε.Α.Π., Πάτρα 1999˙<b><o:p></o:p></b></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt;"><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Γ. Κατσιαμπούρα, «Νεοελληνικός
Διαφωτισμός» στο: Ιω. Γιαννόπουλος και άλλοι, <i>Εισαγωγή στον Ελληνικό Πολιτισμό, τ. Β`: Σημαντικοί Σταθμοί του
Ελληνικού Πολιτισμού, </i>Ε.Α.Π., Πάτρα 1999˙<b><o:p></o:p></b></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt;"><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Κιτρομηλίδης Π., 2000. <i>Νεοελληνικός Διαφωτισμός: οι πολιτικές
και κοινωνικές ιδέες,</i> μτφρ. Σ. Νικολούδη, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα˙<b><o:p></o:p></b></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt;"><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Δημαράς, Κ. Θ., 1998. <i>Νεοελληνικός
Διαφωτισμός</i>, εκδ. Ερμής, Αθήνα˙<b><o:p></o:p></b></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt;"><span lang="EN-US" style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Stoneman</span><span lang="EN-US" style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">R</span><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">., 1996. <i>Αναζητώντας την
κλασική Ελλάδα</i> (μτφρ. Ε. Αγγελομάτη-Τσουγκαράκη), εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα˙</span><b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></b></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt;"><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Γ. Μαργαρίτης, «Ο οθωμανικός χώρος και η
συγκρότηση του νέου ελληνισμού» στο: Γ. Μαργαρίτης και άλλοι, <i>Ελληνική Ιστορία, τ. Γ΄: Νεότερη και
Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία, </i>Ε.Α.Π., Πάτρα 1999˙<b><o:p></o:p></b></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt;"><span lang="FR-BE" style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Etienne</span><span lang="FR-BE" style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">
</span><span lang="FR-BE" style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">R</span><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">.
& </span><span lang="FR-BE" style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Etienne</span><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">,
</span><span lang="FR-BE" style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">F</span><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">.,
2000. <i>Αρχαία Ελλάδα: η αρχαιολογία
μιας ανακάλυψης, </i>μτφρ. Λ. Παπαλάσκαρη, εκδ. Δεληθανάσης, Αθήνα.<b><o:p></o:p></b></span></li>
</ul>
</div>
<div id="ftn22">
</div>
</div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.com0Σπέτσες, 180 50, Ελλάδα37.2625973 23.13224370000000437.2120453 23.051562700000005 37.313149300000006 23.212924700000002tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-86841502699502297772016-11-15T10:53:00.000+01:002017-12-03T16:04:40.756+01:00Ο Εθνικός Διχασμός | Του Δημήτρη Δικαίου<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="color: #444444;"><span style="color: #003366; font-family: "palatino linotype";">Πρόλογος<b><u1:p></u1:p></b></span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Στην
πυροδότηση του Μεγάλου Πολέμου, το οξύ πολιτικό κλίμα και η αντιπαράθεση της
Παλαιάς Ελλάδας και των Νέων Χωρών, κατέληξαν σε «εθνικό Διχασμό», πλήττοντας
το αξιόμαχο της χώρας και την αξία της ως συμμάχου. Στις ενότητες που
ακολουθούν, καταβάλουμε προσπάθεια να αναδείξουμε τις ανθενωτικές τάσεις και
την άβυσσο που χώριζε τον επικεφαλής των Φιλελευθέρων από τους αντιπάλους του,
στην «εθνική προσπάθεια» να διασωθούν τόσο τα κέρδη των Βαλκανικών Πολέμων όσο
και οι ελληνικοί πληθυσμοί της γείτονος.<span class="apple-converted-space"> <u1:p></u1:p></span></span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> <span class="apple-converted-space"> </span>Στο<span class="apple-converted-space"> </span><i>πρώτο
μέρος</i><span class="apple-converted-space"> </span>θα αναφερθούμε στους
πολιτικούς πρωταγωνιστές του Εθνικού Διχασμού, στο εκδοτικό περιβάλλον της
εποχής και στον ταξικό επιπλέον χαρακτήρα της σύγκρουσης˙ ενώ στο<span class="apple-converted-space"> </span><i>δεύτερο<span class="apple-converted-space"> </span></i>και<span class="apple-converted-space"> </span><i>τρίτο μέρος</i><span class="apple-converted-space"> </span>θα εστιάσουμε στα κρίσιμα γεγονότα και
στο προεκλογικό και μετεκλογικό κλίμα της οξυμένης περιόδου.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgvjU0cuZD3QY0GbMTyaMabBpAbUQSP4o_c8T_WAJexkDx7YMNXtj9GfyoC5bTlPP6VojajgzPWGYhAaJm0q1ZgM0A45ve6vGdv4Ezyqucncs7aZC-3KIzmhPpmolwZD4Vw9tmxvFo6_Ylx/s1600/77.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="253" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgvjU0cuZD3QY0GbMTyaMabBpAbUQSP4o_c8T_WAJexkDx7YMNXtj9GfyoC5bTlPP6VojajgzPWGYhAaJm0q1ZgM0A45ve6vGdv4Ezyqucncs7aZC-3KIzmhPpmolwZD4Vw9tmxvFo6_Ylx/s400/77.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Συνθήκη των Σεβρών | Ένας θρίαμβος που κατέληξε σε τραγωδία.</td></tr>
</tbody></table>
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><u><span style="color: #003366; font-family: "palatino linotype";">ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ<u1:p></u1:p></span></u></b><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br /></div>
<ul type="disc">
<li class="MsoNormal" style="color: #003366; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt;"><b><span style="font-family: "palatino linotype";">Οι πολιτικοί πρωταγωνιστές του
Εθνικού Διχασμού<span class="apple-converted-space"> <u1:p></u1:p></span></span></b><o:p></o:p></li>
<li class="MsoNormal" style="color: #003366; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt;"><b><span style="font-family: "palatino linotype";">Ο Τύπος της εποχής<u1:p></u1:p></span></b><o:p></o:p></li>
<li class="MsoNormal" style="color: #003366; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt;"><span style="font-family: "palatino linotype";"><span style="font-family: "palatino linotype";"><b>Το 1909 ως «αστική» επανάσταση και
ο Διχασμός</b></span><span class="apple-converted-space"><span style="font-family: "palatino linotype";"><b> </b></span> </span></span><b style="text-indent: 18pt;"><span style="color: #003366; font-family: "palatino linotype";">ως
ταξική σύγκρουση</span></b></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 18pt; text-indent: 18pt;">
<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="font-family: "palatino linotype";">Οι πολιτικοί πρωταγωνιστές
του Εθνικού Διχασμού<span class="apple-converted-space"> <u1:p></u1:p></span></span></i></b><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Οι
νίκες της Ελλάδας στους Βαλκανικούς Πολέμους δεν επέτρεψαν στην κρίση
νομιμοποίησης η οποία υπέβοσκε ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1910, να
προσλάβει άμεσα έκδηλη μορφή. Η λανθάνουσα κρίση, μετέτρεψε το κρίσιμο
διακύβευμα για τη συνέχιση της διαδικασίας της εθνικής ολοκλήρωσης από την
εκρηκτική συγκυρία του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, σε ανοικτό «εθνικό Διχασμό».<u1:p></u1:p></span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> <span class="apple-converted-space"> </span>Προτού όμως επισημάνουμε κάποιες από
τις κύριες όψεις του Διχασμού, επιβάλλεται να αναφερθούμε στις πολιτικές
εκείνες συνθήκες που έφεραν τον Ελευθέριο Βενιζέλο στην κεντρική πολιτική
σκηνή. Το στρατιωτικό κίνημα στο Γουδί το 1909 αποτέλεσε την πολιτική αφετηρία
στην ιστορία της νεότερης Ελλάδος. Τον κορμό του Στρατιωτικού Συνδέσμου
συγκρότησαν δυσαρεστημένοι κατώτεροι αξιωματικοί, που ελλείψει στρατιωτικών
στόχων και διαθέσεως επιβολής στρατιωτικής δικτατορίας, βοήθησαν ώστε να
μεταβληθεί ο Σύνδεσμος σε καταλύτη μίας έκρηξης λαϊκών στρωμάτων με κοινό
παρανομαστή την «Ανόρθωση» του κράτους. Η Βουλή μέσω της κυβέρνησης Μαυρομιχάλη
και υπό τη δαμόκλειο σπάθη μιας άμεσης στρατιωτικής επέμβασης, το Δεκέμβριο του
ιδίου έτους, αποπειράθηκε έπειτα από πρωτοφανή αριθμό νομοσχεδίων που ψήφισε,
να υλοποιήσει το πρόγραμμα του Συνδέσμου˙ ελάχιστα όμως από αυτά υπηρετούσαν
την πολυπόθητη «Ανόρθωση».<span class="apple-converted-space"> <u1:p></u1:p></span></span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> <span class="apple-converted-space"> </span>Με δεδομένη την αδυναμία των
παραγόντων του τόπου<span class="apple-converted-space"> </span><i>(πολιτικών,
Συνδέσμου και Στέμματος)</i><span class="apple-converted-space"> </span>να
αναλάβουν πρωτοβουλία ώστε να εξέλθει η χώρα από το πολιτικό αδιέξοδο και να
εξασφαλίσει την επάνοδό της στην ομαλότητα, μόνον ένας «από μηχανής θεός» θα
μπορούσε να το πράξει. Ο ιθύνων πολιτικός νους άκουε στο όνομα Ελευθέριος
Βενιζέλος, που τοποθέτησε αρχικά στην κεντρική πολιτική σκηνή ο
Στρατιωτικός Σύνδεσμος, αλλά που έμελλε ο κρητικός πολιτικός να κυριαρχήσει σε
αυτήν, με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο, ολόκληρη τη μεσοπολεμική περίοδο.<u1:p></u1:p></span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> <span class="apple-converted-space"> </span>Το αγεφύρωτο χάσμα, Βενιζέλου –
βασιλιά Κωνσταντίνου, έλαβε τη μορφή «εθνικού σχίσματος» με οδυνηρές κοινωνικές
και πολιτικές επιπτώσεις για τη χώρα μέσα από ένα κλίμα τρομοκρατίας που
τροφοδοτούσαν τα δύο «εθνικά» στρατόπεδα. Έναυσμα του «εθνικού Διχασμού»
αποτέλεσαν οι διαφορετικές εκτιμήσεις του Κωνσταντίνου και του περιβάλλοντός
του σε σχέση με αυτές των κυβερνήσεων του Βενιζέλου, όσον αφορά την έμπρακτη
υποστήριξη του ενός ή του άλλου αντιμαχόμενου στρατοπέδου του Α΄ Παγκοσμίου
Πολέμου, δηλαδή την ουδετερότητα που πρότεινε ο μονάρχης και που ωφελούσε τις
κεντρικές Δυνάμεις<span class="apple-converted-space"> </span><i>(Γερμανία
και Αυστροουγκρική Αυτοκρατορία)</i><span class="apple-converted-space"> </span>ή
τη συμμετοχή της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ<span class="apple-converted-space"> </span><i>(Αγγλία, Γαλλία και Ρωσική
Αυτοκρατορία)</i><span class="apple-converted-space"> </span>που διακαώς
επιθυμούσε ο επικεφαλής των Φιλελευθέρων.<u1:p></u1:p></span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> <span class="apple-converted-space"> <u1:p></u1:p></span></span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><i><span style="font-family: "palatino linotype";">Ο Διχασμός αποτυπωμένος με
μαύρες σελίδες στο Τύπο της εποχής<u1:p></u1:p></span></i></b><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Στο
εσωτερικό της χώρας μια ερμηνεία του πρωτοφανούς φανατισμού των δύο «ελληνικών
εθνών», δηλαδή των δύο πολιτικών παρατάξεων, μας παρέχουν οι νέες όψεις της
ιδεολογικής τους σύγκρουσης, αποτυπωμένες στον Τύπο της εποχής. Από τη μια, οι
αντιβενιζελικοί κατηγορούσαν την παράταξη των Φιλελευθέρων ότι ανήκε στους
ξένους κατακτητές και πρόδιδε το έθνος˙ ότι ως όργανο των Αγγλογάλλων που
κατείχαν αρκετές περιοχές της Ελλάδας, βοήθησε στην κατάλυση της κυριαρχίας
της, ενώ από την άλλη ο βενιζελικός Τύπος καταδίκαζε τη στάση των βασιλοφρόνων
υπέρ της ουδετερότητας καθώς ευνοούσε τους συμμάχους της Γερμανίας Τούρκους και
δη από το Σεπτέμβρη του 1915 κι έπειτα, τους Βούλγαρους καθώς οι
«κωνσταντινικές κυβερνήσεις» δεν προέβαλαν καμία αντίσταση στην κατάληψη μέρους
τους Μακεδονίας, προδίδοντας το έθνος στον «κληρονομικό εχθρό» του, τη
βουλγαρική βαρβαρότητα. Επίσης σε ό,τι αφορά τις πολιτισμικές αξίες των μεγάλων
δυνάμεων του εξωτερικού, σαφώς κατακεραύνωναν της Γερμανίας και ανήγαγαν την
κοινωνική της διάρθρωση σε φυλετικούς παράγοντες, χαρακτηρίζοντας τον γερμανικό
πολιτισμό κατώτερο σε σχέση με αυτόν των Αγγλογάλλων. Το διάστημα
1915-1917, τα χρόνια της μεγαλύτερης κορύφωσης της έντασης και των ακροτήτων, η
εικόνα περί εσωτερικού εχθρού που χρησιμοποίησαν προπαγανδιστικά ο βενιζελικός
και αντιβενιζελικός Τύπος αντίστοιχα, μας βοηθούν να κατανοήσουμε το μέγεθος
του φανατισμού στα πλαίσια του εθνικού Διχασμού.<u1:p></u1:p></span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><i><span style="font-family: "palatino linotype";">Το 1909 ως «αστική» επανάσταση και ο Διχασμός ως ταξική σύγκρουση<u1:p></u1:p></span></i></b><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Στο
Κίνημα του 1909 ανατράπηκε η κρατικοδίαιτη αστική τάξη που στη συνέχεια
εκφράστηκε με τον Αντιβενιζελισμό. Με αυτήν συνδέθηκε η χρηματιστική ολιγαρχία
που χάρη στα κρατικά δάνεια αναπτύχθηκε στα τέλη του 19<sup>ου</sup><span class="apple-converted-space"> </span>αι. Η στρατιωτική εξέγερση ήταν αυτή
που έδωσε τη διέξοδο στην παρατεταμένη κρίση νομιμοποίησης της «κρατικής»
αστικής τάξης, γεγονός που σήμανε την πολιτική της χρεοκοπία. Τον ρόλο αυτό
πλέον διεκδίκησαν και κατέλαβαν: η εμπορική αστική τάξη<span class="apple-converted-space"> </span><i>(η ασθενέστερη μερίδα της άρχουσας
τάξεως)</i>, και η ισχυρότερη επιχειρηματική αστική τάξη της διασποράς που
έβλεπε το ελεύθερο Βασίλειο σαν ελληνικό «Πεδεμόντιο». Εν ολίγοις, η
ενδοαστική σύγκρουση του 1909 αναζωπυρώθηκε και παγιώθηκε από το Διχασμό του
1915.<u1:p></u1:p></span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhipxtvp89cGGB5vGIE2-YIQahLw-u6qxzFvuxoMwn8Jnj5KFkwgAl4l-515JO4p0uh4htgrEdlMt4v7ezOWOpsMOqVeHm9qpgpEtIPRiC8wqyTrUwWHpZgWpxjzx_9bObrW-btpWCZ47Or/s1600/dyovita.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="286" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhipxtvp89cGGB5vGIE2-YIQahLw-u6qxzFvuxoMwn8Jnj5KFkwgAl4l-515JO4p0uh4htgrEdlMt4v7ezOWOpsMOqVeHm9qpgpEtIPRiC8wqyTrUwWHpZgWpxjzx_9bObrW-btpWCZ47Or/s400/dyovita.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Οι δύο μεγάλοι αντίπαλοι κατά το διχασμό. Βενιζέλος και <br />
Κωνσταντίνος,σε περίοδο αρμονικής συνεργασίας το 1913. <br />
(Αθήνα, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη)</td></tr>
</tbody></table>
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><u><span style="color: #003366; font-family: "palatino linotype";">ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ<u1:p></u1:p></span></u></b><o:p></o:p></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";">Τα
γεγονότα της περιόδου<u1:p></u1:p></span></b><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Η
συνύπαρξη δύο «εθνικών κυβερνήσεων» Αθήνας και Θεσσαλονίκης, «Παλαιάς» Ελλάδας
και Νέων Χωρών, πρωθυπουργοκεντρικού πολιτικού συστήματος και μοναρχίας,
Μείζονος Ελλάδος ή μικράς αλλά εντίμου, οδήγησε βήμα – βήμα στον εθνικό
τραυματισμό και τη Μικρασιατική Καταστροφή.<u1:p></u1:p></span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> <span class="apple-converted-space"> </span>Ειδικότερα, η διαρκής παρεμβατική
συμπεριφορά του Στέμματος και της «αυλής» στη διακυβέρνηση, επιθυμώντας μια πιο
«προσωπική κυβέρνηση» για τη χώρα, υποχρέωσε δύο φορές τον Βενιζέλο σε
παραίτηση˙ την πρώτη, τον Ιούλιο του 1914 για την ουδέτερη στάση της Ελλάδας
στον πόλεμο, όπως προαναφέραμε (να προσθέσουμε εδώ πως, οι Φιλελεύθεροι
επανεξελέγησαν πανηγυρικά στις εκλογές του Ιουνίου του 1915) και τη δεύτερη,
τον Οκτώβριο του 1915, δηλαδή τέσσερις μόλις μήνες μετά την επανεκλογή του,
όταν ο Βενιζέλος υποχρεώθηκε εκ νέου σε παραίτηση εξαιτίας της συγκατάθεσής του
να αποβιβαστούν στρατεύματα της Αντάντ στη Θεσσαλονίκη για να συντρέξουν τη
Σερβία.<u1:p></u1:p></span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> <span class="apple-converted-space"> </span>Το «διχαστικό ρήγμα» προμήνυε «εθνική
ταλαιπωρία» με ανυπολόγιστες συνέπειες για τον τόπο. Το «κράτος» του
Κωνσταντίνου κατέληξε να αντιμάχεται το «Έθνος» ως ευρύτερο σύνολο. Κατ’ ουσίαν
επρόκειτο για σύγκρουση μεταξύ της πλειοψηφίας της Παλαιάς Ελλάδας (συν τις
αλλοεθνείς μειονότητες των Νέων Χωρών) και της πλειοψηφίας των αλύτρωτων
Ελλήνων των Νέων Χωρών και των παροικιών. Γεωγραφικά, η κρατική διάσπαση
αποτυπώθηκε σε «κράτος των Αθηνών» και «κράτος της Θεσσαλονίκης», όπως ήδη
αναφέραμε.<span class="apple-converted-space"> <u1:p></u1:p></span></span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> <span class="apple-converted-space"> </span>Στα «Νοεμβριανά» του 1916, δύο μήνες
μετά τη συγκρότηση προσωρινής κυβέρνησης από τους Φιλελεύθερους στη
Θεσσαλονίκη, τα συμμαχικά αγήματα έπειτα από συνεννόηση του μονάρχη με τον
Γάλλο ναύαρχο Φουρνέ για μηδαμινή αντίσταση της Αθήνας, επρόκειτο να καταλάβουν
στρατηγικά σημεία της πρωτεύουσας, όμως αιφνιδιάστηκαν και αποκρούστηκαν με αρκετές
απώλειες από δυνάμεις του τακτικού στρατού και των Επιστράτων που απ’ την
επομένη κιόλας επιδόθηκαν σ’ ένα «πογκρόμ» κατά των «προδοτών», δολοφονώντας
και κακοποιώντας επώνυμους και ανώνυμους Φιλελεύθερους ενώ, διακόπηκε βίαια η
έκδοση των βενιζελικών εφημερίδων. Χαρακτηριστικό γεγονός επίσης του χάσματος,
μεταξύ Κωνσταντίνου και Προσωρινής Κυβέρνησης, αποτελεί το «Ανάθεμα» κατά του
Βενιζέλου με επικεφαλής τον ίδιο τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Θεόκλητο.<u1:p></u1:p></span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> <span class="apple-converted-space"> </span>Η βενιζελική Ελλάδα με την οπλική
σύμπραξη της Αντάντ τον Ιούνιο του 1917, επέβαλε αποκλεισμό στη βασιλόφρονα,
«έπαυσε» την «αθηναϊκή κυβέρνηση», ενώ εξανάγκασε σε παραίτηση το βασιλιά
Κωνσταντίνο και αντικατάστασή του από τον Αλέξανδρο. Ο Βενιζέλος με τη βοήθεια
των συμμαχικών στρατευμάτων έφθασε στην Αθήνα και ανέλαβε την
εξουσία, επαναθέτοντας σε «λειτουργία» τη «Βουλή των Λαζάρων» που είχε
εκλεγεί το Μάιο του 1915 και που έμελε να διατηρηθεί με διαδοχικά διατάγματα
και μετά τη λήξη της τετραετίας, ως και την υπογραφή συνθήκης με τη γείτονα. Έτσι,
όπως αρχικά και ο ίδιος επιθυμούσε, η χώρα εισήλθε στον πόλεμο στο πλευρό των
Συμμάχων το Σεπτέμβριο του 1918, καθώς έκρινε ότι τα ελληνικά συμφέροντα στη
Μικρά Ασία συνέπιπταν με αυτά των ευρωπαϊκών δυνάμεων της Αντάντ˙ εξάλλου
μεγάλο μέρος των μικρασιατικών κτίσεων της αυτοκρατορίας βρίσκονταν υπό την
άμεση κατοχή των δυνάμεών της. Κατά συνέπεια, η παραχώρηση αυτονομίας που είχαν
ήδη οι συμμαχικές δυνάμεις παραχωρήσει σε Αρμένιους και Κούρδους, έστρεψε το
ενδιαφέρον της ελληνικής κυβέρνησης προς μια κατεύθυνση άμεσου οφέλους για τη
χώρα, ως προς τις περιοχές που διεκδικούσε να της παραχωρηθούν όπως, η
Ανατολική Θράκη, το Αιγαίο και η Σμύρνη. Για την τελευταία δε, ο κρητικός
πολιτικός επιθυμούσε την προσάρτησή της ήδη από το 1912.<u1:p></u1:p></span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> <span class="apple-converted-space"> </span>Η Συνθήκη των Σεβρών τον Αύγουστο του
1920, αποτέλεσμα δύο σχεδόν χρόνων έντονης διπλωματικής δραστηριότητας και
η αποβίβαση ελληνικών στρατευμάτων στη Σμύρνη το Μάιο του 1919 με απώτερο στόχο
τη «Μείζονα Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών» παρουσιάστηκαν
ως θρίαμβος από τη βενιζελική παράταξη. Απ’ τη στιγμή όμως, που η
προαναφερθείσα Συνθήκη πανηγυρίστηκε ως Συνθήκη Ειρήνης, καθώς τερμάτιζε τον
πόλεμο με την Τουρκία, οι Φιλελεύθεροι αφαίρεσαν από μόνοι τους κάθε
δικαιολογία για τη διεξαγωγή των εκλογών, που είχε ρητά υποσχεθεί ο Βενιζέλος
από τις 23 Νοεμβρίου 1919.<u1:p></u1:p></span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi7I5o-zsVbTBoHR6MWXYCrm4x67BE9bHsEcmjr7gmo4CK6TGAWy65_0D0du68UH4swNgkmLqGWbEVsId7pnXZFukV1EwUUf7pLlCsZlccS8mFPktFqLs5V0B-T-hLMp8Nwvmu3dsrGvFY6/s1600/assets_LARGE_t_420_54787478_type13145.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="281" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi7I5o-zsVbTBoHR6MWXYCrm4x67BE9bHsEcmjr7gmo4CK6TGAWy65_0D0du68UH4swNgkmLqGWbEVsId7pnXZFukV1EwUUf7pLlCsZlccS8mFPktFqLs5V0B-T-hLMp8Nwvmu3dsrGvFY6/s400/assets_LARGE_t_420_54787478_type13145.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Θεσσαλονίκη, Σεπτέμβριος 1916: Ελληνικά τμήματα<br />
αναχωρούν για το Μακεδονικό Μέτωπο.</td></tr>
</tbody></table>
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><u><span style="color: #003366; font-family: "palatino linotype";">ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ<u1:p></u1:p></span></u></b><o:p></o:p></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";">Οι
προεκλογικές ζυμώσεις και η εκατέρωθεν «απόδοση ευθυνών»<u1:p></u1:p></span></b><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Πίσω
από το αίσθημα εθνικής υπερηφάνειας και της αισιοδοξίας για τη σχεδόν
ολοκληρωτική πραγμάτωση της Μεγάλης Ιδέας έπειτα από την υπογραφή της Συνθήκης
στις Σέβρες <i>(της «μάταιης» αυτής συνθήκης, όπως ονομάστηκε, καθώς καμία
χώρα ποτέ δεν την επικύρωσε)</i>, κέρδιζε έδαφος ένα πολύμορφο ρεύμα
λαϊκής δυσαρέσκειας, παρότι αμέσως μετά την προκήρυξη εκλογών δια στόματος
Βενιζέλου στη Βουλή, για τις 7 Νοεμβρίου του 1920, ακολούθησε η άρση του
στρατιωτικού νόμου και της λογοκρισίας.<u1:p></u1:p></span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> <span class="apple-converted-space"> </span>Αμέσως μετά την προκήρυξη των εκλογών,
επανήλθε από την εξορία ο επικεφαλής της αντιβενιζελικής παράταξης Δημήτριος
Γούναρης, ο οποίος από την πρώτη κιόλας συγκέντρωση, έκαμε λόγο για
«απολύμανσις της χώρας από της πανώλους της τυραννίας», προσδιορίζοντας έτσι το
στόχο της αναμέτρησης. Τάχιστα, το ρεύμα του αντιβενιζελισμού κυριάρχησε σχεδόν
ολοκληρωτικά στην Παλαιά Ελλάδα, ενώ το διαπιστωμένο ήδη από το Μάιο του 1915,
αντιβενιζελικό ρεύμα των εθνικών μειονοτήτων στη Μακεδονία, θα προσέφερε στην
Ηνωμένη Αντιπολίτευση μια άνετη και θριαμβευτική νίκη. Το μεγαλύτερο
μέρους του εκλογικού σώματος που θα καταψήφιζε το Βενιζέλο, δεν το ενδιέφερε το
μεγάλωμα της Ελλάδας, καθώς είχε εξαναγκαστεί να πληρώσει το κόστος, αρχικά από
ξένες λόγχες. Κατά συνέπεια, το βενιζελικό καθεστώς βιώθηκε ως «τυραννία» από
τα θύματά του και κυρίως από τον πληθυσμό της Παλαιάς Ελλάδας. Ο
συμμαχικός αποκλεισμός της Αντάντ, η υποχρεωτική επιστράτευση, οι επιτάξεις και
τα στρατιωτικά μέτρα, ο ταχύς πλουτισμός πολλών μεγαλεμπόρων, αναδόχων κρατικών
συμβολαίων, καθώς και οι αυθαιρεσίες και η τρομοκρατία του βενιζελικού κράτους
κατά την τελευταία τριετία, προδίκαζαν τον εκλογικό καταποντισμό των
Φιλελευθέρων. Η Ηνωμένη Αντιπολίτευση, πέραν των όσων αναφέραμε, μετέτρεψε
τις εκλογές της 14<sup>ης</sup><span class="apple-converted-space"> </span>Νοεμβρίου
σε άτυπο δημοψήφισμα για την επιστροφή του Κωνσταντίνου˙ βεβαία ότι, η υψηλή
δημοτικότητά του θα αποτελούσε ισχυρό όπλο στην προεκλογική φαρέτρα της.<u1:p></u1:p></span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> <span class="apple-converted-space"> </span>Οι Φιλελεύθεροι και προσωπικά ο
Βενιζέλος, πίστεψαν ότι το «Έθνος» δε μπορούσε να μην εγκρίνει τη δημιουργία
της «Μεγάλης Ελλάδας» παραβλέποντας κάθε άλλο ζήτημα. Χαρακτηριστικό αυτής της
εμμονής, υπήρξε το κύριο προεκλογικό τους υλικό, δηλαδή ο χάρτης της. Σε
αυτό πλανήθηκαν οικτρά. Επίσης, το ανορθωτικό έργο της κυβέρνησης Βενιζέλου,
όπως η αγροτική μεταρρύθμιση, η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση (π.χ. δημοτική
γλώσσα), η εργατική νομοθεσία και η άνθιση συνδικαλιστικών εργατικών φορέων
κ.α., δε συγκίνησαν την «Παλαιά Ελλάδα».<span class="apple-converted-space"> <u1:p></u1:p></span></span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> <span class="apple-converted-space"> </span>Η ήττα του Βενιζέλου άφησε έκπληκτους
την κυβερνητική παράταξη και τους αντιπάλους της. Ο κρητικός πολιτικός την
απέδωσε στην κόπωση του ελληνικού λαού από τους συνεχείς πολέμους, ενώ οι
αντίπαλοί του στην τριετή «βενιζελική τυραννία». Αναμφίβολα, λειτούργησαν αυτοί
οι παράγοντες, όσο και άλλοι πολλοί, ως γνήσια τέκνα του εθνικού
Διχασμού. Την επομένη, η Ελλάδα απομονωμένη από τους Συμμάχους της,
διαχειρίστηκε το εξαρχής δύσκολο έργο των επιχειρήσεων πρόχειρα και
τυχοδιωκτικά. Οι συνέπειες της Μικρασιατικής Καταστροφής, υπήρξαν ανυπολόγιστες
όσο και δραματικές για το ελληνικό κράτος.<u1:p></u1:p></span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span style="color: #003366; font-family: "palatino linotype";">Επίλογος<span class="apple-converted-space"> <u1:p></u1:p></span></span></b><o:p></o:p></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Πέραν
των αλυτρωτικών αξιώσεων και του ανθενωτικού λόγου, η ωμή βία που αντέταξαν
μεταξύ τους οι δύο «εθνικές παρατάξεις», ήταν πρωτοφανούς έκτασης για τα ως
τότε ελληνικά δεδομένα. Οι παραίτιοι της εσωτερικής διαίρεσης του κράτους σε
βαθμό «εθνικού σχίσματος» υποεκτίμησαν ένθεν κακείθεν τη δυναμική του τουρκικού
εθνικισμού που απειλούσε με άμεση και οριστική εξόντωση, τους ελληνικούς
πληθυσμούς της γείτονος. Ο Μικρασιατικός όλεθρος, υπήρξε απόρροια αυτής της
διχαστικής περιόδου και μία από τις πιο μελανές σελίδες στην πολιτική ιστορία
της Νεότερης Ελλάδος.</span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: right;">
<br /></div>
<div style="text-align: right;">
<i><span style="font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">Του Δημήτρη Δικαίου</span></i></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div>
<!--[if !supportFootnotes]--><br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoFootnoteText">
<br /></div>
<div class="MsoFootnoteText">
<div class="MsoNormal" style="text-align: left;">
<b><span style="color: #003366; font-family: "palatino linotype"; font-size: 13.0pt;"><i>Βιβλιογραφία<o:p></o:p></i></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<br />
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;">Νικολακόπουλος Ηλίας, «Οι εκλογές 1910-1920», στο:
Βασίλης Παναγιωτόπουλος (επιμ.), <i>Ιστορία
του νέου ελληνισμού, 1770-2000</i>, τόμος 6<sup>ος</sup>, Αθήνα: Τα Νέα
και Ελληνικά Γράμματα, 2003˙<span style="font-family: "palatino linotype";"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;">Μαυρογορδάτος Γιώργος, «Οι πολιτικές εξελίξεις»,
στο: Βασίλης Παναγιωτόπουλος (επιμ.), <i>Ιστορία
του νέου ελληνισμού, 1770-2000</i>, τόμος 6<sup>ος</sup>, Αθήνα: Τα Νέα
και Ελληνικά Γράμματα, 2003˙<span style="font-family: "palatino linotype";"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;">Κ. Μαυρέας, «Η δημιουργία του αστικού κράτους» στο:
Γ. Μαργαρίτης και άλλοι, <i>Ελληνική
Ιστορία, τ. Γ΄: Νεότερη και Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία, </i>Ε.Α.Π., Πάτρα
1999˙<span style="font-family: "palatino linotype";"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;">Μποχώτης Θανάσης, «Εσωτερική πολιτική, 1900-1922»,
στο: Χρ. Χατζηιωσήφ (επιμ.), <i>Ιστορία
της Ελλάδας του 20<sup>ου</sup> αιώνα. Όψεις πολιτικής και οικονομικής
ιστορίας, 1900-1940</i>, Αθήνα: Βιβλιόραμα, 2009˙<span style="font-family: "palatino linotype";"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;">Μαυρογορδάτος Γιώργος, <i>1915: ο Εθνικός Διχασμός</i>, Αθήνα: Πατάκης, 2015˙<span style="font-family: "palatino linotype";"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><i>Ιστορία του
ελληνικού έθνους</i>, τόμος ΙΕ΄, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών, 1977˙<span style="font-family: "palatino linotype";"><o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span lang="EN-US">Michael</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">Llewellyn</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">Smith</span>,
<i>Το όραμα της Ιωνίας, </i>Αθήνα:
ΜΙΕΤ, 2002.<span style="font-family: "palatino linotype";"><o:p></o:p></span></li>
</ul>
</div>
</div>
<div id="ftn28">
</div>
</div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.com0Σπέτσες, Ελλάδα37.2632783 23.15717219999999137.2380043 23.116831699999992 37.288552300000006 23.19751269999999tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-73549530373498195822016-09-24T10:44:00.000+02:002017-12-03T16:05:15.071+01:00Γιατί η Ελληνική Επανάσταση συνέβη το 1821 και όχι νωρίτερα; | Του Δημήτρη Δικαίου<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<b><span style="color: #003366; font-family: "palatino linotype"; font-size: 13.0pt;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<div style="text-align: left;">
<span style="color: #003366; font-family: "palatino linotype"; font-size: 13.0pt;">Πρόλογος<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Στη
χρονική περίοδο πριν από την Επανάσταση, το ελληνικό στοιχείο κατείχε σημαντική
θέση στους μηχανισμούς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, γεγονός που απέτρεψε τη
συστηματική ενσωμάτωσή του. Στις ενότητες που ακολουθούν, παρατηρούμε ότι, το
οθωμανικό σύστημα σε καιρούς δυσλειτουργίας προκαλούσε εντάσεις που
αποτυπώνονταν στις αντιδράσεις των ραγιάδων χριστιανών, ενώ σημείο αναφοράς για
τον υπόδουλο ελληνισμό υπήρξε η ομόθρησκη Ευρώπη που έτρεφε και ενδυνάμωνε τις
προσδοκίες απελευθέρωσης, παρά τις όποιες δογματικές διαφορές του με αυτήν. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> Επίσης, τα αλλεπάλληλα επαναστατικά
κινήματα αποδεικνύουν την επαναστατική διάθεση που προϋπήρχε στους υπόδουλους
λαούς με σκοπό την απελευθέρωσή τους από τον οθωμανικό ζυγό. Ας μην το ξεχνάμε,
οι λαοί της Βαλκανικής είχαν ένα και μόνο αίτημα: να φύγει ο Τούρκος! <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> Η έκρηξη της Γαλλικής Επαναστάσεως το
1789 και ιδίως η έναρξη των Ναπολεόντειων Πολέμων και η ραγδαία εξάπλωση του
γαλλικού στρατού στις παρυφές της Αυτοκρατορίας, δημιούργησαν πρόσκαιρο μα
ζωογόνο επαναστατικό αναβρασμό στους σκλαβωμένους Έλληνες. Οι ιδεολογικές και
πολιτικές ζυμώσεις, και η συγκρότηση της Φιλικής Εταιρείας, υπήρξαν απόρροια αυτού
του αναβρασμού.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhUuRzzSAKPMwKQ2cOE7aIb7m0VxNxIkHHhjOKufC1tmY-MRiHk3k73Hf4UjBE5rAXaBubGCUONX6HsgeMIEjq06zoMX3dMyToMPui-1b3TCu_EU7lDvlzcftYGAgktu_2nSmet4oBsVXnE/s1600/exodos_Mesologgiou-2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhUuRzzSAKPMwKQ2cOE7aIb7m0VxNxIkHHhjOKufC1tmY-MRiHk3k73Hf4UjBE5rAXaBubGCUONX6HsgeMIEjq06zoMX3dMyToMPui-1b3TCu_EU7lDvlzcftYGAgktu_2nSmet4oBsVXnE/s400/exodos_Mesologgiou-2.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="color: #990000; font-size: small;">Η ΕΞΟΔΟΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ</span></td></tr>
</tbody></table>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br />
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><u><span style="color: #003366; font-family: "palatino linotype"; font-size: 13.0pt;">Μέρος Πρώτο<o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";">Το εμπόριο των Ελλήνων<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Οι
επαφές των χριστιανών της οθωμανικής επικράτειας με τον ευρωπαϊκό κόσμο
ενδυναμώθηκαν έπειτα από τη συχνότερη παρουσία Ευρωπαίων εμπόρων στις θάλασσες
της ανατολικής Μεσογείου. Οι Έλληνες σε αντίθεση με τους υπόλοιπους λαούς των
Βαλκανίων, εκμεταλλευόμενοι την ευκολότερη επικοινωνία με την Ευρώπη εξαιτίας
της γεωγραφικής τους θέσης, βρέθηκαν ευνοημένοι από την ανάπτυξη των
καπιταλιστικών αγορών.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> Η έξοδος της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα
συνέβαλε αισθητά στην ανάπτυξη του ελληνικού εμπορικού ναυτικού. Το Σεπτέμβριο
του 1768 ο σουλτάνος κήρυξε τον πόλεμο κατά της Ρωσίας, ο οποίος διήρκησε έξι
χρόνια και οδήγησε στην υπογραφή της Συνθήκης του Κιουτσούκ Καϊναρτζή, με την
οποία η Ρωσική Αυτοκρατορία θα αναγνωριζόταν ως προστάτιδα των ορθόδοξων
χριστιανών υπηκόων της Υψηλής Πύλης. Η Ρωσία ενσωμάτωσε στης επικράτειά της οθωμανικά εδάφη του Καυκάσου, τα
οθωμανικά φρούρια της Κριμαίας, ενώ οι έλληνες πλοιοκτήτες απόκτησαν το
δικαίωμα της χρήσης της ρωσικής σημαίας και κατ’ επέκταση της ελεύθερης πλεύσης
στις θάλασσες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ωστόσο, λίγα χρόνια αργότερα οι
Έλληνες απέκτησαν κυρίαρχη θέση στην περιοχή από τη σταδιακή εξαφάνιση του
γαλλικού εμπορίου και του αγγλικού ναυτικού αποκλεισμού˙ απόρροια των
Ναπολεόντειων πολέμων.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> Η εμπορική τάξη, αποτέλεσε τον κατεξοχήν
φορέα ενός δυναμισμού, με ολοένα αυξάνουσα ακτινοβολία. Η επιστροφή όμως των μεγάλων δυνάμεων, της Γαλλίας και της Αγγλίας στις αγορές,
έπειτα από την κατάρρευση της Ναπολεόντειας Ευρώπης το 1814, επέφερε ανυπολόγιστο
– ισχυρό πλήγμα, στην ελληνική εμπορική ναυτιλία.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><u><span style="color: #003366; font-family: "palatino linotype"; font-size: 13.0pt;">Μέρος Δεύτερο<o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";">Ο Νεοελληνικός
Διαφωτισμός, οι θεωρητικοί του Αγώνα <o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";">και οι Φιλικοί.<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 13.0pt;">Ο Νεοελληνικός
Διαφωτισμός<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Η
περιοχή, όπως προαναφέραμε, αποτέλεσε πέραμα θαλάσσιων εμπορικών γραμμών, κύρια
πύλη εξόδου σημαντικού αριθμού δραστήριων Ελλήνων προς την ακμάζουσα Δύση το 18<sup>ο</sup>
αι., όσο και εισόδου ευρωπαϊκών, αστικών και καπιταλιστικών ιδεών, απόρροια της
αυξανόμενης μεταναστευτικής ροής των Ελλήνων στην κεντρική Ευρώπη και στα
γειτονικά με την οθωμανική επικράτεια κράτη˙ επηρεασμένη θετικά από τις συγκροτημένες
ελληνικές κοινότητες του εξωτερικού που αναπτύχθηκαν κοινωνικά, οικονομικά,
ιδεολογικά, πολιτιστικά και λειτούργησαν ως προθάλαμος εκείνων των προϋποθέσεων
για τη μετέπειτα γέννηση ενός εθνικού κράτους.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> Οι προοδευτικές τάσεις του Νεοελληνικού
Διαφωτισμού, πνευματικό τέκνο του Ευρωπαϊκού, συναντήθηκαν με τις ριζοσπαστικές
του δεύτερου στο κοινό αίτημα για τη δημιουργία αυτού του έθνους – κράτους. Τάσεις
που οδήγησαν στη διαμόρφωση πολιτικών αιτημάτων – εθνικού χαρακτήρα έπειτα από
τις Ναπολεόντειες κατακτήσεις και τη γαλλική κυριαρχία, που σε συνδυασμό με τις ιδέες της Γαλλικής
Επανάστασης, προκάλεσαν την αφύπνιση των εθνικισμών σε ολόκληρη τη γηραιά
ήπειρο και ενέπνευσαν πολλούς, όπως το Ρήγα Φεραίο και τους ελληνικούς κύκλους
της Βιέννης.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> Ως πνευματικό κίνημα αναπτύχθηκε στο
δεύτερο μισό του 18<sup>ου</sup> ως και τις πρώτες δεκαετίες του 19<sup>ου</sup>
αι. με ποιοτικά χαρακτηριστικά, όπως εκδοτικές απόπειρες βιβλίων στα ελληνικά,
η θεματολογία των οποίων αρχικά είχαν θεολογικό περιεχόμενο, που με την πάροδο
των ετών, οι μισές μόνον από αυτές ασχολούνταν με θεολογικά ζητήματα. Το κίνημα
επικεντρώθηκε σε μεταφράσεις βασικών έργων του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, όπως του
Βολταίρου, του Νεύτωνα, του Καντ, του Καρτέσιου κ.α. στην ελληνική γλώσσα, μέσω
της οποίας, έγιναν γνωστά στην ορθόδοξη Ανατολή και στον οθωμανικό κόσμο.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i><span style="font-family: "palatino linotype";"><b>Η επίκληση της
Αρχαιότητας<o:p></o:p></b></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Η
σχέση των Ελλήνων με την Αρχαιότητα εξαπλώθηκε ως κοινή πεποίθηση αρκετά χρόνια
πριν από την Επανάσταση του 1821. Η Αρχαία Ελλάδα με τον πολιτισμό της τοποθετήθηκε ως αφετηρία της Ευρώπης˙ ως
τόπος καταγωγής της, που εξηγεί τη σύγχρονη ακμή της, την πρόοδό της και τον
πολιτισμό που η ίδια παρήγαγε. Η εκλεκτική αυτή συγγένεια, Αρχαίας Ελλάδος και
νεότερης Ευρώπης μπορεί να μην είχε πάρει στις αρχές του 19<sup>ου</sup>αιώνα
την οριστική μορφή όπως παρατηρούμε μερικές δεκαετίες αργότερα, όταν η συμβολή
του αρχαίου ελληνικού κόσμου συνδέθηκε δραστικά με τα νέα πολιτικά ιδεώδη,
απόρροια του ευρωπαϊκού εκδημοκρατισμού, είχε ωστόσο σφυρηλατηθεί ήδη από τον
18<sup>ο</sup>αιώνα.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 13.0pt;">Ρήγας
και Κοραής<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i><span style="font-family: "palatino linotype";"><b><span style="color: #444444;">Ο θεωρητικός της
επανάστασης <o:p></o:p></span></b></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i><span style="font-family: "palatino linotype";"><b><span style="color: #444444;">και ο θεωρητικός της
ελευθερίας, αντίστοιχα.</span></b><o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Ρήγας
Φεραίος και Αδαμάντιος Κοραής ήσαν αυτοί, που περισσότερο από άλλους ομοϊδεάτες
τους, στήριξαν την ιδέα της διεκδίκησης εθνικού κράτους, αποσαφηνίζοντας τις
ριζοσπαστικές προθέσεις και τις πολύπλευρες θεωρίες του Διαφωτισμού.<o:p></o:p></span></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "palatino linotype";">Ο <b><i>Βελεστινλής</i>
</b>φύτεψε το σπόρο της επανάστασης. Η ιδέα περί εξεγέρσεως των υπόδουλων
λαών της Βαλκανικής, ως επαναστατική κίνηση, μπορεί να μην κάρπισε καθώς αποτελούσε ουτοπική δυναμική, ωστόσο γοήτευσε και συνεκίνησε αρκετά χρόνια αργότερα τους Φιλικούς και
συνέβαλε να διευρυνθεί ο κύκλος των ομοφώνων του έμμεσα σε ολόκληρη την
Ευρώπη, ως οδηγητική μέχρι τη μεγάλη ώρα της γενικευμένης εξέγερσης του
σκλαβωμένου ελληνισμού. Η διάδοση των ιδεών του, των επαναστατικών τραγουδιών και δη του
«Θουρίου», η <i>Μεγάλη Χάρτα</i>, η <i>Νέα Πολιτική Διοίκησις</i>, κείμενα μέσα
από ένα πολύπλευρο συγγραφικό έργο (συνταγματικά, λογοτεχνικά, ποιητικά,
επιστημονικά κ.α.), διακηρύξεις και εκκλήσεις, στόχο είχαν την ένταξη της
παιδείας στο πολιτικό πρόγραμμα της απελευθέρωσης.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "palatino linotype";">Ο
φιλελευθερισμός του <b><i>Κοραή</i> </b>συνδέθηκε άμεσα με την
αποσαφήνιση των πολιτικών προσανατολισμών του υπόδουλου ελληνισμού, σε
αντίθεση με τις ασαφείς και εύπιστες προσδοκίες των θιασωτών της
φωτισμένης απολυταρχίας, που στήριζαν στις διαθέσεις των ξένων δυνάμεων,
την απελευθέρωση του έθνους. Επεδίωξε συστηματικά να συνδυάσει την
πολιτική ελευθερία με την αναμόρφωση της παιδείας και της κοινωνίας. Ωστόσο, οι ανατρεπτικές αιχμές της Γαλλικής Επανάστασης και οι
κατακτητικές εξορμήσεις του Βοναπάρτη δίχασαν τους εκπροσώπους του Νεοελληνικού
Διαφωτισμού και η ερωτοτροπία με τον πολιτικό ριζοσπαστισμό δε διήρκησε πολύ. Ο Κοραής είχε πεισθεί για την ανεδαφικότητα του
ριζοσπαστικού οράματος ήδη από την εποχή των Ιακωβινών κατά τη Γαλλική
Επανάσταση και οι φόβοι του δικαιώθηκαν όταν αυτή τελικά κατέληξε από τη
δικτατορία του Ναπολέοντα. <o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">
Ο ενθουσιασμός παραμερίστηκε από ένα αντιγαλλικό – αντιδιαφωτιστικό
ρεύμα, προερχόμενο κυρίως από τους πατριαρχικούς κύκλους. Οι οπαδοί του Κοραή και τα σχολεία του Διαφωτισμού αποτέλεσαν «κόκκινο πανί»
για τον Πατριάρχη που αποδοκίμασε τις νέες γλωσσικές θεωρίες και το πλούσιο
συγγραφικό του έργο, το οποίο στόχευε στην εθνική αφύπνιση μέσω της ανάδειξης της ιστορίας, της
γλώσσας και του πολιτισμού των Ελλήνων. Ο βυζαντινορθόδοξος οικουμενισμός ένιωθε την απειλή των «ανατροπέων»˙ και μπορεί, η εθνική διάσταση της εξέγερσης
να ήταν έξω από το γνωστικό πεδίο των ιθυνόντων Οθωμανών˙ η Ορθόδοξη Εκκλησία
ωστόσο, γνώριζε ότι, οι φιλελεύθερες δυτικές ιδέες περί έθνους, ήταν ο
κινητήριος ιδεολογικός μοχλός των ξεσηκωμένων Ελλήνων, οι οποίοι είχαν μικρή εμπιστοσύνη στον Κλήρο λόγω της διοικητικής του εξάρτησης
και της ταύτισής του με την Υψηλή Πύλη. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 13.0pt;">Οι
Φιλικοί<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Το
1814 στο Βατερλό κατέρρευσε η Ναπολεόντεια Ευρώπη. Οι ανατρεπτικές προθέσεις
της Γαλλικής Επανάστασης τέθηκαν υπό διωγμό από την Ιερά Συμμαχία των μοναρχών,
προασπιζόμενοι του θρόνους, τις κοινωνικές και εθνικές ισορροπίες. Ό,τι όμως
τελεί υπό διωγμό, λειτουργεί και συμπεριφέρεται μυστικά. Διότι, οι
επαναστατικές προθέσεις δεν έσβησαν˙ πέρασαν σε υπόγειες διαδρομές με δίσημες προθέσεις
και ενέργειες. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> Μέσα στο ίδιο έτος και υπό αυτές τις
συνθήκες συγκροτείται στην Οδησσό η Εταιρεία των Φιλικών. Η σπουδαιότερη ίσως
πολιτική ενέργεια του υπόδουλου ελληνισμού. Εκδοτικές απόπειρες, όπως ο <i>Λόγιος Ερμής</i> και εταιρείες, όπως η <i>Φιλόμουσος Εταιρεία (Αθήνας και Βιέννης)</i>,
αποτέλεσαν πρωτοβουλίες με πρόθεση εθνικής αναγέννησης. Οι Εταιριστές έθεσαν το φλέγον ζήτημα της εθνικής αποκατάστασης με νέους όρους:
να υπάρξει ελληνική ευθύνη και ελληνικό ενδιαφέρον για να επιτευχθεί το
ποθούμενο, να γίνει μέρος της επίλυσης η ελληνική πρωτοβουλία και να αφήσει τον
παθητικό ρόλο που είχε μέχρι τότε, προσδοκώντας την κάθε επεκτατική –
απελευθερωτική δραστηριότητα κάποιας ξένης δύναμης, όπως τα <i>Ορλωφικά</i> και την αποτυχημένη εξέγερση
των Ελλήνων το 1770. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> Αποφασιστικό βήμα μετατροπής της Εταιρείας
σε δύναμη ανατροπής, καθιστώντας την ως μια ευρύτερη κίνηση, πέραν της «εθνικής
εστίας», που θα κλόνιζε την απολυταρχία του σουλτάνου, υπήρξε η μεταφορά της
έδρας της στην Κωνσταντινούπολη, έξω από τη στενή επιτήρηση των τσαρικών αρχών.
Εκεί, οι Φιλικοί εγκατέλειψαν τις πρακτικές της μασονικής μυστικοπάθειας,
μετατρέποντας την Εταιρεία σε υπολογίσιμη δύναμη που έξω από την ρωσική
επικράτεια θα καλλιεργούσε το μύθο της «Αόρατης Αρχής» και του εκκολαπτόμενου
Τσάρου των Ελλήνων, δηλαδή του Καποδίστρια. Δε θα εγκατέλειπε ωστόσο την
εσωστρέφειά της, ακόμη κι όταν η Επανάσταση βρέθηκε προ των πυλών. Οι παράγοντες που συνετέλεσαν στην προεπαναστατική της επιτυχία, έγιναν οι
ίδιοι η αιτία να μην είχε την απαιτούμενη απήχηση τις κρίσιμες ώρες του Αγώνα.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><u><span style="color: #003366; font-family: "palatino linotype"; font-size: 13.0pt;">ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ<o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";">Οργανισμοί και θεσμοί με
άξονα το φορολογικό σύστημα<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span style="font-family: "palatino linotype";">και η καταλυτική επιρροή
του Αλή Πασά των Ιωαννίνων</span></b><b><span style="font-family: "palatino linotype"; font-size: 13.0pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i><span style="font-family: "palatino linotype";"><b><span style="color: #444444;">Η ισχυρή παρουσία του Αλή<o:p></o:p></span></b></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Οι
αλλεπάλληλες συρράξεις στο πασαλίκι του Αλή, οι έχθρες και οι έριδες που ο
τύραννος είχε δημιουργήσει με <i>Σουλιώτες,
Ναουσαίους και άλλες ομάδες</i>, οι οικονομικές ανακατατάξεις και η απώλεια προνομίων κάποιων περιοχών, και η δημιουργία τσιφλικιών στη
σφαίρα επιρροής του, όξυναν τα πνεύματα με την Πύλη καθώς αποδυνάμωναν αισθητά
το ρόλο της οθωμανικής κεντρικής εξουσίας. Οι συνεχείς αυτές αναταραχές είχαν
ολέθριες συνέπειες και στην οικονομία καθώς δημιουργούσαν ένα κακό κλίμα για
όσους εμπόρους είχαν δραστηριοποιηθεί και κερδίσει χρήματα στο εξωτερικό, που
ως φορείς φιλελεύθερων ιδεών, δεν ανέχονταν να λυμαίνονται τον τόπο τους,
ληστές και Αλβανοί τύραννοι.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> Τον Ιούλιο του 1820, η ανοικτή σύγκρουση
του Αλή με τον Σουλτάνο, έδωκε μία ακόμη αφορμή στο σκλαβωμένο Γένος για εθνική
διεκδίκηση.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i><span style="font-family: "palatino linotype";"><span style="color: #444444;"><b>Οργανισμοί και θεσμοί με
άξονα το φορολογικό σύστημα<o:p></o:p></b></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Ο
οθωμανικός επεκτατισμός εξασφάλιζε άφθονες εκτάσεις γης. Η διεξαγωγή όμως των
πολέμων έφθανε σε οριακό σημείο της αντοχές της Αυτοκρατορίας λόγω του υψηλού
κόστους των εκστρατειών. Η Πύλη έπρεπε να εξασφαλίσει χρήματα τόσα, που ένα «φεουδαρχικό» σύστημα δε θα μπορούσε ποτέ να αποφέρει. Τα αδιέξοδα που επέφερε η οικονομική
κρίση, είχαν αλλοιώσει το χαρακτήρα της Αυτοκρατορίας και οδήγησαν στη
συρρίκνωση των τεράστιων εκτάσεων της σε σημαντικό βαθμό. Οι λύσεις επιβαλλόταν
να αναζητηθούν εντός των τειχών της οθωμανικής επικράτειας και τα βάρη έπεσαν
στους θεσμικά πιο αδύναμους υπηκόους του σουλτάνου, του ραγιάδες χριστιανούς,
οι οποίοι δέχτηκαν πολύμορφες πιέσεις και φόρους επαχθούς μορφής που έπρεπε ν’
αποπληρώσουν.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> Με άξονα το φορολογικό σύστημα γεννήθηκαν
διάφοροι θεσμοί, όπως αυτός των <i>κοινοτήτων</i>,
οι οποίες περιελάμβαναν περισσότερες δραστηριότητες, που απέφεραν φόρους στην
κεντρική διοίκηση από τη μια, και κατένειμαν τα χρέη στην κοινωνία από την
άλλη. Το ρόλο του μεσάζοντα, μεταξύ κεντρικής εξουσίας και παραγωγού, ανέλαβαν οι
προεστοί και οι προύχοντες, κερδίζοντας έτσι, την εύνοια του σουλτάνου και
αρκετά προνόμια που αποτέλεσαν αντικρουόμενα συμφέροντα και διλήμματα την κρίσιμη ώρα της
γενικευμένης εξέγερσης του σκλαβωμένου ελληνισμού.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> Οι σχέσεις ή το «πάντρεμα», αν θέλετε, των
<i>προεστών</i> με τους <i>κλέφτες</i>, υπήρξαν αντιφατικές˙ τους εχθρεύονταν ως άτακτους, τους
ήταν όμως χρήσιμοι στρατιωτικά. Αλλά και οι <i>αρματολοί</i>,
ένα συνονθύλευμα των δύο κατηγοριών που προαναφέραμε, λειτούργησε ως
φοροεισπρακτικός άξονας του σουλτάνου με αντάλλαγμα, αρκετά προνόμια. Οι δύο
αυτοί θεσμοί ενίσχυσαν τη θέση και το ρόλο του ελληνικού στοιχείου στα πλαίσια
της αποδυναμωμένης Αυτοκρατορίας και έθεσαν τις προϋποθέσεις για κρίση της
νομιμότητας της σουλτανικής απολυταρχίας˙ οι ίδιοι δε, θα αποτελούσαν σημαντικό στρατιωτικό βραχίονα στα κρίσιμα χρόνια
του Αγώνα.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span style="color: #003366; font-family: "palatino linotype"; font-size: 13.0pt;">Επίλογος<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Το
Εικοσιένα υπήρξε παρήγορος λύχνος στο ψηλαφητό σκοτάδι της σκλαβιάς και της
αμάθειας. Το φιτίλι του Αγώνα σε αυτά ακριβώς τα χρόνια, πυροδότησε ο συσχετισμός
των δυνάμεων και οι κλυδωνισμοί στο εσωτερικό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας: η σύγκρουση
της κεντρικής εξουσίας με το γιαννιώτικο πασαλίκι του Αλή και τα γενιτσαρικά
σώματα˙ η άδικη κοινωνική και πολιτική κατωτερότητα, στα πλαίσια της οθωμανικής
επικράτειας, σημαντικών τμημάτων των Ελλήνων που διέθεταν υλικές δυνατότητες
όπως χρήμα, μόρφωση και κοινωνική θέση˙ η βαθιά οικονομική κρίση που έκαμε τους
πλούσιους φτωχούς, και τους φτωχούς άθλιους. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"> Τέλος, η εθνική συνείδηση, συνοδευόμενη
από μεγάλες ανατάσεις αλλά και τραγικές αποκαρδιώσεις, είχε παγιωθεί έτοιμη να
οδηγήσει σε νέους προσανατολισμούς και τολμηρές πρωτοβουλίες, αφήνοντας τους
δισταγμούς και τις όποιες αντιδράσεις της προηγούμενης περιόδου στη άκρη, διεκδικώντας
ελεύθερο κράτος. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span style="font-family: "palatino linotype";">Του Δημήτρη Δικαίου</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span style="font-family: "palatino linotype";"><br /></span></div>
<br />
<div>
<br /></div>
<div>
<!--[if !supportFootnotes]--><br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span style="color: #003366; font-family: "palatino linotype"; font-size: 13.0pt;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span style="color: #003366; font-family: "palatino linotype"; font-size: 13.0pt;">Βιβλιογραφία</span></b><b><span style="color: #003366; font-family: "palatino linotype";"> </span></b></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="line-height: 150%; margin-left: 36.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18.0pt;">
</div>
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;"></span><br />
<ul style="text-align: left;"><span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">
<li><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">·<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal;">
</span></span><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">Γ.
Μαργαρίτης, «Η Ευρώπη των επαναστάσεων», στο: Γ. Μαργαρίτης και άλλοι, <i>Ελληνική Ιστορία, τ. Γ΄: Νεότερη και
Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία, </i>Ε.Α.Π., Πάτρα 1999˙</span></li>
<li><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">·<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal;">
</span></span><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">Κ.Θ.
Δημαράς, «Το σχήμα του Διαφωτισμού», στο: <i>Ιστορία
του ελληνικού έθνους, </i>τόμ. ΙΑ΄, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών, 1975˙</span></li>
<li><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">·<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal;">
</span></span><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">Γ.
Μαργαρίτης, «Ο οθωμανικός χώρος και η συγκρότηση του νέου ελληνισμού», στο: Γ.
Μαργαρίτης και άλλοι, <i>Ελληνική Ιστορία,
τ. Γ΄: Νεότερη και Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία, </i>ΕΑΠ, Πάτρα 1999˙</span></li>
<li><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">·<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal;">
</span></span><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">Ν.
Γιακωβάκη, «Στον ορίζοντα της Ευρώπης. Το ευρωπαϊκό υπόβαθρο της νεοελληνικής
ταυτότητας», στο: Β. Παναγιωτόπουλος (επιμ.), <i>Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, 1770-2000, </i>τόμ. 2, Αθήνα: Ελληνικά
Γράμματα, 2003˙</span></li>
<li><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">·<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal;">
</span></span><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">Απ.
Βακαλόπουλος, «Επαναστατικές κινήσεις και ζυμώσεις», στο: <i>Ιστορία του ελληνικού έθνους, </i>τόμ. ΙΑ΄, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών,
1975˙</span></li>
<li><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">·<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal;">
</span></span><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">Π.
Κιτρομηλίδης, «Η πολιτική σκέψη του Νεοελληνικού Διαφωτισμού», στο: Β. Παναγιωτόπουλος
(επιμ.), <i>Ιστορία του Νέου Ελληνισμού,
1770-2000, </i>τόμ. 2, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 2003˙</span></li>
<li><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">·<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal;">
</span></span><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">Φ.
Ηλιού, «Νεοελληνικός Διαφωτισμός», στο: Β. Παναγιωτόπουλος (επιμ.), <i>Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, 1770-2000, </i>τόμ.
2, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 2003˙</span></li>
<li><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">·<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal;">
</span></span><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">Λ.
Βρανούσης, «Ιδεολογικές ζυμώσεις και συγκρούσεις», στο: <i>Ιστορία του ελληνικού έθνους, </i>τόμ. ΙΑ΄, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών,
1975˙</span></li>
<li><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">·<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal;">
</span></span><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">Β.
Παναγιωτόπουλος, «Η Φιλική Εταιρεία. Οργανωτικές προϋποθέσεις της εθνικής
Επανάστασης», στο: Β. Παναγιωτόπουλος (επιμ.), <i>Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, 1770-2000, </i>τόμ. 2, Αθήνα: Ελληνικά
Γράμματα, 2003˙</span></li>
<li><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">·<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal;">
</span></span><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">Γ.
Φράγκος, «Φιλική Εταιρεία», στο: <i>Ιστορία
του ελληνικού έθνους, </i>τόμ. ΙΑ΄, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών, 1975˙</span></li>
<li><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">·<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal;">
</span></span><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">Ο.
Κατσιαρδή-Hering, «Η ελληνική διασπορά. Το εμπόριο ως γενικευμένη εθνική
εξειδίκευση», Β. Παναγιωτόπουλος (επιμ.), <i>Ιστορία
του Νέου Ελληνισμού, 1770-2000, </i>τόμ. 2, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 2003˙</span></li>
<li><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">·<span style="font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: normal;">
</span></span><span style="font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">Στ.
Παπαγεωργίου, <i>Από το Γένος στο Έθνος. Η
θεμελίωση του ελληνικού κράτους, </i>1821-1962, Αθήνα: Παπαζήσης, 2005.</span></li>
</span></ul>
<span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif; font-size: 12pt; line-height: 150%; text-indent: -18pt;">
</span><!--[if !supportLists]-->
<br />
<div class="MsoNormal" style="background: white;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="background: white;">
<br /></div>
</div>
<div id="ftn32">
</div>
</div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.com0Σπέτσες, Ελλάδα37.2632783 23.15717219999999137.2380043 23.116831699999992 37.288552300000006 23.19751269999999tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-25321665313020216042016-08-20T11:35:00.000+02:002017-12-03T16:06:02.588+01:00Θεσμική οργάνωση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Παράγοντες που επηρέασαν καθοριστικά τους θεσμούς και την αυτοκρατορική ιδεολογία | Του Δημήτρη Δικαίου<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: center;">
<b style="color: #134f5c; font-family: candara;"><br /></b></div>
<div style="text-align: center;">
<b style="color: #134f5c; font-family: candara;">ΠΡΟΛΟΓΟΣ</b></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj326VcbSYf-iy8LDhPQD3eZobIghjB1cFouq-gV75u7phlVzhd9zdXTIEsppWK83syZ5SOaThl_Dt3_CfsMEs3W6YAYF3HB8D5NLrwu_BuY3LwnbR5TlkVu124rehFlcaofeaTjJ2gMuOS/s1600/gadfdte7.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj326VcbSYf-iy8LDhPQD3eZobIghjB1cFouq-gV75u7phlVzhd9zdXTIEsppWK83syZ5SOaThl_Dt3_CfsMEs3W6YAYF3HB8D5NLrwu_BuY3LwnbR5TlkVu124rehFlcaofeaTjJ2gMuOS/s320/gadfdte7.jpg" width="251" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="MsoNormal">
Ο χάρτης της Κωνσταντινούπολης </div>
<div class="MsoNormal">
το 1422 από τον φλωρεντινό </div>
<div class="MsoNormal">
χαρτογράφο Cristoforo </div>
<div class="MsoNormal">
Buondelmonte.</div>
</td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-family: "candara";"><span style="font-size: large;"><b><i>Η</i></b></span>
Κωνσταντινούπολις – Νέα Ρώμη, ονομασία επίσημη της αυτο- κρατορίας ως τη λύση
της, τοποθετημένη αριστοτεχνικά απ’ τον Μέγα Κωνσταντίνο σε νευραλγικό σημείο
στρατηγικού χαρακτήρα μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, καθιερώθηκε ως έδρα της
βυζαντινής εποχής˙ αποτέλεσε δε το νέο ομφαλό της γης για χίλια και περισσότερα
χρόνια και πραγματοποίησε, περισσότερο κι από τη Ρώμη, την έννοια πόλις-κόσμος.<o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";">Το θεϊκό σχέδιο απέβλεπε, σε «μία ποίμνη
υπό ένα ποιμένα». Αυτό προϋπέθετε τη διάδοση του Χριστιανισμού και στους
εθνικούς˙ μία αυτοκρατορία στην Οικουμένη, επομένως, μια τεράστια ιεραρχημένη
οικογένεια λαών και ηγεμόνων με επικεφαλής το βυζαντινό αυτοκράτορα. Τ</span><span style="font-family: "candara";">ις προσδοκίες της ελληνόφωνης ρωμαϊκής Ανατολής για
μια ενιαία πολιτική εξουσία υπό τη σκέπη ενός οικουμενικού κράτους, αναμφίβολα
επιτάχυνε η νέα τάξη πραγμάτων, κινούμενη στο μεταίχμιο του αρχαίου και του
νέου τρόπου ζωής. Οι
καλλιτεχνικοί θησαυροί της Ελληνικής αρχαιότητας, οι ενέσεις πνευματικού και
πολεοδομικού χαρακτήρα της ελληνιστικής παράδοσης, σε συνύπαρξη με το
πνευματικό αποτύπωμα του χριστιανισμού σε γλυπτά και ψηφιδωτά, σκιαγράφησαν
έντονα το νέο τοπίο, αποτέλεσμα πολιτικής οξυδέρκειας και έμπνευσης του πρώτου
αυτοκράτορα του βυζαντίου.</span><br />
<span style="font-family: "candara";"><br /></span>
<br />
<a name='more'></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "candara";">Αυτοκρατορικό ιδεώδες και Χριστιανισμός<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><i><span style="font-family: "candara";">«μία
ποίμνη υπό ένα ποιμένα» σε ένα ομότροπο περιβάλλον<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-family: "candara"; mso-ansi-language: EN-US;">H</span><span style="font-family: "candara";"> Θεία Πρόνοια, ως από μηχανής θεός, τακτοποίησε τα
εγκόσμια ώστε να εκχριστιανίσει το νέο <i>imperium</i>, καθιστώντας το «σκεύος εκλογής» για τη διάδοση του χριστιανικού λόγου στη βυζαντινή επικράτεια. Υπό τις
οικουμενικές αξιώσεις της αυτοκρατορίας η νέα χριστιανορωμαϊκή ιδεολογία απεδείχθη
έργο πάνσοφο της Πρόνοιας˙ και υπό την καθοδήγηση των εμπνευστών του <i>Imperium Romanum</i> για συνύπαρξη της χριστιανικής πίστης, του χριστιανικού ηθικού νόμου, της
πνευματικής παράδοσης του ελληνισμού, του ρωμαϊκού δικαίου και της ρωμαϊκής
κρατικής οργάνωσης, επεβλήθη κράτος δικαίου και ενότητα δόγματος.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";"> Ο αυτοκράτορας ως θεσμικός φορέας
εξουσίας και διοίκησης, συνδέθηκε άμεσα με τη χρήση ρωμαϊκών αυτοκρατορικών
τίτλων, όπως: δεσπότης, σεβαστός, ειρηνικός˙ επίσημα επίθετα όπως, θριαμβευτής,
ανίκητος. Οι συγκεκριμένες ιδιότητες εξέφραζαν σαφώς την εγγύηση της ενότητας
και της ασφάλειας σε όλη την αυτοκρατορική επικράτεια και προσέδιδαν ένα άρωμα
συνέχειας, εν προκειμένω, της «γηραιάς υπέρτατης πόλης της Ρώμης» και της αυτοκρατορικής
ιδέας σε όλο το Βυζάντιο. Αργότερα, επίθετα προσδιορισμού με
χριστιανική χροιά όπως «εν Χριστώ τω Θεώ, πιστός βασιλεύς και αυτοκράτωρ
Ρωμαίων», περιόρισαν την παλαιά ρωμαϊκή αυτοκρατορική ομοίωση προς το θείο και το θεό
ήλιο˙ αντίληψη διαδεδομένη ήδη σε ευρεία στρώματα του πληθυσμού της αυτοκρατορίας,
προερχόμενη από τις ελληνιστικές αντιλήψεις περί «θείου άνδρα»˙ καθιερώνοντάς τον πλέον ως φορέα της θεϊκής εντολής, ως εκλεκτό του Θεού και
τοποτηρητή του στη γη. Τούτο ενήργησε ως φραγμός απέναντι στον συγκεντρωτικό και απολυταρχικό
χαρακτήρα της αυτοκρατορικής εξουσίας.<i><o:p></o:p></i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";"> Επομένως, ο χριστιανισμός ενίσχυσε την
ιδέα της οικουμενικότητας και η αντιπροσώπευση του Θεού από τον βυζαντινό αυτοκράτορα θεμελίωσε το
θεοστήρικτο του βυζαντινού κράτους. Πολυθεΐα και πολυαρχία εγκαταλείφθηκαν εμπρός στη μονοθεϊστική και μοναρχική
αυτή αντίληψη και
αντικαταστάθηκαν από ένα <i>ομόδοξο</i>
περιβάλλον. Ως
επίσημη θρησκεία συνετέλεσε στη θεσμική οργάνωση του Βυζαντίου, επιβάλλοντας
συγκροτημένο τρόπο ζωής και ομογενοποίηση των πολιτών σε έναν πολυεθνικό και
ποικιλώνυμο κόσμο.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";"> Με τη μεταφορά του κέντρου βάρους της
αυτοκρατορίας στην Ανατολή αποκαλύπτεται και το ένδυμα της ελληνόγλωσσης
πνευματικής δημιουργίας. Η ελληνική γλώσσα, λαμπρή κληρονομιά της κλασικής αρχαιότητας, έγινε ο
συνεκτικός κρίκος εκατομμυρίων ανθρώπων. Ως κύριος θεσμός αποτέλεσε σταδιακά
ένα περιβάλλον <i>ομόγλωσσο</i>, επίσημη
γλώσσα της αυτοκρατορίας σε νόμους˙ ενώ τη μιλούσαν, γόνοι των ανώτερων
κοινωνικών ομάδων.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";"> Μέσα απ’αυτό το <i>ομόδοξο</i> και <i>ομόγλωσσο</i>
περιβάλλον, η βυζαντινή πολιτεία κατάφερε να αναπλάσει τη ρωμαϊκή σκέψη και να
παγιώσει, το <i>ομότροπον</i>, δηλαδή να
συγκροτήσει συνειδητά και ουσιαστικά, ενιαία ανθρώπινη κοινότητα.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";"> Επίσημη έκφραση προβολής του
αυτοκρατορικού ιδεώδους, αποτέλεσε και το βυζαντινό νόμισμα, ως θεμέλιο και
όπλο μιας τρανής αυτοκρατορίας. Ο νεοεκλεγείς αυτοκράτορας μεριμνούσε άμεσα για
την κοπή νομίσματος στο όνομά του˙ ως πράξη κατοχύρωσης της εξουσίας, έντονου
συμβολισμού και προπαγάνδας με επίκεντρο τον ίδιο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η
κεντρική εξουσία εξέπεμπε μηνύματα προς τους υπηκόους της, ασκούσε διοίκηση και
απέβλεπε στη δημοσιοποίηση του αυτοκρατορικού προτύπου.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "candara";">Η κεντρική διοίκηση και ο ρόλος του
αυτοκράτορα<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";">Στη
διαμόρφωση του νέου πολιτικού οργανισμού η βυζαντινή πολιτεία διατήρησε τη
ρωμαϊκή κληρονομιά με την οποία, οι ιδιοκτησιακές αξιώσεις του δημοσίου είχαν
καταστεί απαράγραπτες και μπορούσε να τις διεκδικεί από Αυγούστου Καίσαρος.
Επομένως, η άσκηση της εξουσίας του κράτους, η νομοθετική πρακτική και η
οργάνωση της πολιτικής, στρατιωτικής, κεντρικής και επαρχιακής διοικήσεως,
διέπονταν από αυτήν.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";"> Ο αυτοκράτορας είχε τον έλεγχο των
οικονομικών υποθέσεων, επενέβαινε στον κρατικό μηχανισμό, διόριζε και απέλυε
υπαλλήλους, απένειμε τίτλους και αξιώματα, ως απόλυτος μονάρχης και ρυθμιστής
των πάντων. Κάθε
εξουσία νομοθετική, εκτελεστική και δικαιοδοτική, απόρρεε απ’ αυτόν. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, επιβαλλόταν να κινείται η αυτοκρατορική εξουσία και να
πραγματοποιείται η βούληση του αυτοκράτορα.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";"> Κατά την πρώιμη βυζαντινή περίοδο, η
κρατική οργάνωση, ως προέκταση της αυτοκρατορικής εξουσίας, επέφερε εξασθένιση
των κρατικών υπηρεσιών και των επί κεφαλής τους υπαλλήλων. Χωρίστηκαν οι
στρατιωτικές και πολιτικές αρμοδιότητες των ανώτατων αξιωματούχων. Χωρίστηκε, η
κεντρική από την περιφερειακή διοίκηση. Ανεξαρτητοποιήθηκαν οι κλάδοι της
κεντρικής διοικήσεως, έχοντας πλέον περιορισμένη και εξειδικευμένη δικαιοδοσία.
Αποδυναμώθηκε η σύγκλητος. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";"> Μετέπειτα, όλος αυτός ο όγκος διοικητικών
κλάδων, προκάλεσε επικάλυψη αρμοδιοτήτων σ’ ένα δύσκαμπτο σύστημα, εκτεθειμένο
στην εξωτερική απειλή που απαιτούσε γρήγορη λήψη αποφάσεων. Αυτό οδήγησε στην
παύση της διάκρισης των εξουσιών και στη στρατικοποίηση της κρατικής διοίκησης.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";"> Από τα τέλη του 11<sup>ου</sup>αι. κι
έπειτα, η θεματική διοίκηση παρήκμασε και αντικαταστάθηκε από μικρές τοπικές
διοικήσεις, μικρογραφίες των θεμάτων της πρώιμης περιόδου, με περιορισμένες
πλέον αρμοδιότητες.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "candara";">Ο αυτοκράτωρ ως «νόμος έμψυχος» και
οι σχέσεις του με το Δίκαιο<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";">«Το
κύρος του νόμου εξαρτάται από το κύρος του ηγεμόνα». Αυτό, σε συνδυασμό με την ηθική υποχρέωση του ανώτατου άρχοντα να υποτάσσεται
στην ιερότητα των νόμων και την επιταγή να προσαρμόζει την εξουσία του <i>κατά μίμησιν του Θεού</i>, ώστε να γίνεται
υπόδειγμα συμπεριφοράς, επέβαλε δεοντολογικούς φραγμούς για την περιφρούρηση
της ευνομίας.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";"> Με την επικρατούσα αντίληψη «ό,τι
επιτάσσει ο αυτοκράτωρ έχει ισχύ νόμου», ο ηγεμών του βυζαντίου είχε το
δικαίωμα να εκδίδει, να τροποποιεί και να καταργεί νόμους. Επομένως, ως νομοθετική πηγή, ήταν κύριος του Δικαίου, ψηλότερα απ’ τους νόμους, αδέσμευτος από κείνους˙ η δεδομένη όμως υπεροχή του απέναντι σε αυτούς εμπλουτισμένη με τη χριστιανική
πραγματικότητα περί δικαιοσύνης και φιλανθρωπίας, παρότι αντιφατικές
διαδικασίες, λειτούργησαν συνδυαστικά στη βυζαντινή επικράτεια.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "candara";">Τα συστατικά της αυτοκρατορικής
εξουσίας και οι Εκλέκτορες<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";">Η
πηγή της αυτοκρατορικής εξουσίας, υπήρξε διαρχική και αποτέλεσε ζωτικό νόμο της
αυτοκρατορίας. Παράλληλα με την άσκηση των καθηκόντων του αυτοκράτορα από το
ίδιο γεγονός της <i>θείας μιμήσεως</i>,
επέζησαν και οι ρωμαϊκές αντιλήψεις περί «αρίστου» ηγεμόνα, εκλεκτού του λαού
και μάλιστα του στρατευμένου λαού που θα αποκαθιστούσε τα παλαιά σύνορα του
ρωμαϊκού κράτους.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";"> Σύμφωνα με τη αρχή της οικουμενικότητας
του Βυζαντίου, κάθε πόλεμος κατά της αυτοκρατορίας δήλωνε υπεξαίρεση κι ήταν
αθέμιτος, ενώ κάθε πόλεμος του Βυζαντίου, ως κληρονόμου της παγκόσμιας Ρώμης
και προστάτη του χριστιανισμού, εθεωρείτο, «δίκαιος».<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";"> Το πιστά καθορισμένο τυπικό για την
ανάδειξη του νέου αυτοκράτορα πραγματοποιούταν από δύο διαφορετικές
διαδικασίες: την <b><i>αναγόρευση</i></b> και τη <b><i>στέψη</i></b>. Δια την πρώτη, εκλέκτορες
αποτελούσαν, ο στρατός, η Σύγκλητος και ο λαός της Πόλης. Ενώ για τη
θρησκευτική επικύρωση της αυτοκρατορικής εξουσίας, η στέψη ως δεύτερη
διαδικασία, γινότανε από τον πατριάρχη, κάτι που, διαπιστώνεται για πρώτη φορά
στα μέσα του 5<sup>ου</sup> αι. και καθιστούσε τον αυτοκράτορα, τοποτηρητή του
Παντοδύναμου στη γη.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";"> Η
στέψη, ως πράξη, δεν αποτελούσε συστατικό στοιχείο αυτοκρατορικής αναγορεύσεως καθώς
στερούταν των νομικών εκείνων συνεπειών κατοχύρωσης του αυτοκρατορικού τίτλου˙
όπως δεν αποτελούσε και η ύψωση του νεοεκλεγμένου αυτοκράτορα πάνω σε ασπίδα,
ωστόσο θύμιζε με συμβολικό τρόπο, τη στρατιωτική του προέλευση και αποστολή. Μοναδικό
συστατικό στοιχείο αναγόρευσης του αυτοκράτορα, αποτελούσαν οι επευφημίες των
τριών καθεστωτικών παραγόντων, της <i>Συγκλήτου</i>,
του <i>στρατού</i> και των <i>δήμων</i>. Η λαϊκή βούληση πραγματοποιούνταν είτε μαζί είτε χωριστά, καθώς η αναγόρευση,
υλικό απαραίτητο για τη νομιμοποίηση της αυτοκρατορικής ιδιότητας, ελάμβανε
χώρα οπουδήποτε: στο Παλάτι, στον Ιππόδρομο και σε περιπτώσεις επαναστάσεων, σε
οποιαδήποτε επαρχία ή στρατόπεδο. Σταδιακά όμως, η Σύγκλητος και ο δήμος, ως εκλέκτορες, αποδυναμώνονται από τον
7<sup>ο</sup> αι. κι έπειτα.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "candara";">Πολιτικοί φορείς του βυζαντίου<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";">Πέραν
των ηθικών και δεοντολογικών περιορισμών που προαναφέραμε, ή των φραγμών
γενικότερα, απέναντι στον συγκεντρωτικό και απολυταρχικό χαρακτήρα της
αυτοκρατορικής εξουσίας, η <i>Σύγκλητος</i>,
ο <i>δήμος </i>και ο<i> στρατός</i>, ήσαν αυτοί οι πολιτικοί φορείς που, είτε μαζί είτε
χωριστά, επηρέασαν ενεργά τις πολιτικές εξελίξεις και την οργάνωση της
οικονομίας στη βυζαντινή επικράτεια. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="mso-list: l2 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "candara";">Η <b><i>Σύγκλητος</i></b>
δε, από τα μέσα του 5<sup>ου</sup> αι. ως και τα τέλη του 7<sup>ου</sup>,
είχε καταστεί σημαντικός πολιτικός φορέας, με ενεργό ρόλο στην εκλογή του
νέου αυτοκράτορα και στην άσκηση δικαστικών καθηκόντων σε περιπτώσεις
αδικημάτων πολιτικού χαρακτήρα, εσχάτης προδοσίας κ.α. Ο ρόλος της, όμως, υποβαθμίζεται και περιορίζεται σταδιακά σε
συμβουλευτικό και τελετουργικό πλαίσιο, από τα τέλη του 7<sup>ου</sup> αι.
παρότι η ίδια διατηρείται μέχρι το τέλος της αυτοκρατορίας.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";"> Ο
κύριος κορμός της Συγκλήτου της Κωνσταντινούπολης, συγκροτήθηκε από τον Μέγα
Κωνσταντίνο από μέλη της ρωμαϊκής Συγκλήτου, ενώ περιλήφθησαν και οι
αυτοκρατορικοί υπάλληλοι των τριών ανώτερων τάξεων, οι ill</span><span lang="EN-US" style="font-family: "candara"; mso-ansi-language: EN-US;">ustres</span><span style="font-family: "candara";"> (=ένδοξοι), οι spectabiles (=περίβλεπτοι) και οι
clarissmi (=λαμπρότατοι).<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";"> Υπήρξαν
στιγμές όπου η Σύγκλητος της Πόλης δημιούργησε αυτοκράτορες, μα κι άλλες που,
είχε ρόλο μηδαμινό, δίχως πραγματική πολιτική σημασία ή δευτερεύουσα σημασία.
Εξάλλου, η σύγκλητος ήταν τόσο ισχυρότερη όσο σε πιο αδύναμη πολιτική θέση
βρισκόταν ο αυτοκράτορας, π.χ. στις συνταγματικές κρίσεις και σε αποφάσεις
απέναντι στο εξωτερικό. Έτσι, η τύχη της εξαρτιόταν απόλυτα από την τύχη της
δυναστείας. Από
τον Λέοντα Στ΄ δε, που με μια σειρά Νεαρών της αφαιρέθηκε κάθε αρμοδιότητα,
μετετράπη σ’ ένα απομεινάρι της παλαιάς ρωμαϊκής συγκλήτου. Ωστόσο, παρενέβαινε στο διορισμό αντιβασιλέα, ενώ σε κρίσιμες περιπτώσεις
μπορούσε να διορίζει στρατηγούς, να εμπλέκεται σε διαπραγματεύσεις στα πλαίσια
της εξωτερικής πολιτικής και να διαθέτει ακόμη ορισμένες, συνταγματικές και νομοθετικές πρωτοβουλίες.<o:p></o:p></span></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="mso-list: l2 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "candara";">Οι <b><i>δήμοι</i></b>
αναμείχθηκαν στην πολιτική ζωή της αυτοκρατορίας και λειτούργησαν ως
ανασταλτικός παράγοντας απέναντι στην αυτοκρατορική απολυταρχία.
Αποτελούσαν οργανωμένες ομάδες της Κωνσταντινούπολης και άλλων μεγάλων
πόλεων κοσμικής προέλευσης με πολιτική ισχύ, που θεωρητικά αντιπροσώπευαν
το λαό έναντι της κεντρικής εξουσίας. Ο ρόλος τους εξασθενεί κατά τη διάρκεια του 7<sup>ου</sup>αι. ωστόσο, ο
λαός της Πόλης δεν έπαψε να επεμβαίνει στα πολιτικά δρώμενα της
αυτοκρατορίας.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";"> Οι ομάδες
αυτές αρχικά φρόντιζαν για την οργάνωση αγώνων στον Ιππόδρομο. Έτσι, οι απαρχές
της πολιτικής κινητικότητας των μαζών συνδέεται και, αναδύεται παράλληλα με τα
λεγόμενα «κόμματα του Ιπποδρόμου» που «έφτιαχναν» ή καταργούσαν τον αυτοκράτορα˙ που δημόσια, επευφημούσαν ή
δυσφημούσαν τον ίδιο και τις αποφάσεις του. Επικρατέστεροι αντίπαλοι ήσαν οι Βενετοί (Κυανοί), προερχόμενοι από ένα στρώμα,
κοινωνικά εξαρτημένο από την «αριστοκρατία» και οι Πράσινοι που προέρχονταν από
τα μεσαία στρώματα του πληθυσμού, από εμπόρους, βιοτέχνες κ.α. Οπαδοί των
Βενετών ήσαν παλατιανοί, προμηθευτές, υπηρέτες, που οικονομικώς, άμεσα
εξαρτημένοι από κείνους, δεν ημπορούσαν να δαγκώσουν το χέρι που τους τάιζε˙
ενώ, οπαδοί των Πρασίνων, ήσανε κυρίως εργάτες, τεχνίτες, μικροέμποροι ή και πρώην κρατικοί λειτουργοί και αξιωματούχοι, που χάνοντας τα αξιώματά των
και την επιρροή των στην αυλή, πέρασαν στο απέναντι «στρατόπεδο»,
αντιπολιτευόμενοι τα συνθήματα των Βενετών.<o:p></o:p></span></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="mso-list: l2 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "candara";">Το <b><i>στρατό</i></b>
αντιπροσώπευαν οι αρχηγοί της ανακτορικής φρουράς που είτε σε συνεννόηση
με τη <i>σύγκλητο</i> και τους <i>δήμους</i> είτε μόνοι επέβαλαν τον
εκλεκτό τους, δημιουργώντας έτσι, τετελεσμένες καταστάσεις. Υπήρξε σημαντικός πολιτικός και πολιτειακός παράγοντας αρχικά με ρόλο
εκλέκτορα του αυτοκράτορα και έπειτα ως πηγή άξιων ανταπαιτητών του
βασιλικού θρόνου, δικαίωμα που αντλούσε από την παλαιά ρωμαϊκή παράδοση.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "candara";">Ο κορμός της βυζαντινής κοινωνίας και
η σύσταση των τάξεων<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";">Η
βυζαντινή κοινωνία διαρθρώθηκε ιδεατά, σε ανώτερη, μεσαία και κατώτερη τάξη. Η
περιουσιακή κατάσταση, η άσκηση ανώτατων λειτουργημάτων και η προσωπική αξία,
σε συνδυασμό και με την ευγενική καταγωγή, ήσαν εκείνα τα σημαντικά κριτήρια
για την ιεράρχησή της. Η κατάταξη των κριτηρίων αυτών στην υπερχιλιόχρονη ζωή
του Βυζαντίου και τα κύρια γνωρίσματα της «άρχουσας τάξης» εναλλάσσονταν,
εξασφαλίζοντάς της μακροημέρευση. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span style="font-family: "candara";">Η κοινωνική βάση της αυτοκρατορικής εξουσίας το 10<sup>ο</sup>
και 11<sup>ο</sup> αι, άλλοτε λιγότερο κι άλλοτε περισσότερο διευρυμένη,
λειτούργησε ως προστατευτική ασπίδα των ηγεμόνων της περιόδου, απέναντι στην
αποκεντρωτική τάση των δυνατών. Οι αυτοκράτορες, θεσπίζοντας σχετικά νομοθετικά
μέτρα, διασφάλιζαν τις πολιτικές και κοινωνικές εκείνες ισορροπίες που είχαν
χαθεί εξαιτίας δύο αιώνων ανταγωνισμού της κεντρικής εξουσίας με τις
κεντρόφυγες δυνάμεις των γαιοκτημόνων.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";">Η
σύσταση και διάταξη της <b><i>ανώτερης βυζαντινής τάξης</i></b>
περιελάμβανε στους κόλπους της, διάφορες μικρότερες ομάδες. Αναφέρουμε
ονομαστικά, τις τρεις κυριότερες:<o:p></o:p></span></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="mso-list: l2 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "candara";">η τάξη των
συγκλητικών <o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="mso-list: l2 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "candara";">η στρατιωτική
αριστοκρατία<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="mso-list: l2 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "candara";">η πολιτική
αριστοκρατία της Πόλης.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 18.0pt;">
<span style="font-family: "candara";">Αξιωματούχοι, ανώτατοι λειτουργοί της κεντρικής και
επαρχιακής διοίκησης, συγκλητικοί, μέλη της εκκλησιαστικής ιεραρχίας, ηγούμενοι
των μονών και διοικητές ευαγών ιδρυμάτων, πλαισίωναν την ανώτερη τάξη του
βυζαντίου. Εάν
εξαιρέσουμε, την καταστολή που είχε υποστεί η πολιτική δύναμη της «αστικής»
τάξης από τις τάξεις των στρατηγών,ιδιαίτερες αντιπαραθέσεις και αντιπαλότητες, δεν παρατηρήθηκαν στο υπόλοιπο ηγετικό
φάσμα της κατηγορίας.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 18.0pt;">
<span style="font-family: "candara";">Όσον αφορά, την κυρίως διαφορά, ανάμεσα στη <b><i>μεσαία
τάξη</i></b> ή τη μετέπειτα συνειδητή μεσαία «αστική τάξη» αποτελούμενη από
εμπόρους και επιχειρηματίες, με τα <i>κατώτερα
κοινωνικά στρώματα</i>, το μέτρο της περιουσίας και της υπόληψης, υπήρξε το
βασικό κριτήριο.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 18.0pt;">
<span style="font-family: "candara";">Τέλος, η φτώχεια ήταν το κύριο χαρακτηριστικό της <b><i>κατώτερης
τάξης</i></b> που στην πλειονότητά της, άνευ περιουσίας και σταθερής
απασχόλησης, άγγιζε τα όρια της εξαθλίωσης. Στην τάξη αυτή, ανήκαν και οι <b><i>δούλοι</i></b><i>.</i><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="color: #134f5c; font-family: "candara"; font-size: 13.0pt;">Επίλογος<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";">Ο
ενστερνισμός λαμπρών διδαγμάτων του αρχαίου ελληνικού κόσμου με επίκεντρο την
προστασία κάθε ελεύθερου πολίτη, λειτούργησε συνδυαστικά με τη επίγεια εικόνα του Παντοδύναμου, που είχε ο
αυτοκράτορας έναντι των βυζαντινών υπηκόων του· με αυτόν τον τρόπο ενήργησαν ως
φραγμοί, απέναντι στον συγκεντρωτικό και απολυταρχικό χαρακτήρα της αυτοκρατορικής
εξουσίας. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";"> Το βυζαντινό «σύνταγμα» σε πολλά ήταν ατελές και η οργάνωσή του όχι πάντα ορθολογική. Παρουσίαζε ωστόσο
ένα πλεονέκτημα ύψιστο και ουσιωδέστατο: μπορούσε να λειτουργεί. Και
λειτούργησε πραγματικά, με όλες τις ατέλειές του, για χίλια και πλέον χρόνια.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: right;">
<i><span style="color: #0c343d; font-family: "georgia" , "times new roman" , serif;">© Δημήτρης Δικαίος</span></i></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="color: #666666;">____________________________________________________</span><br />
<span style="color: #666666;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "candara";"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<div style="text-align: left;">
<b><span style="color: #134f5c; font-family: "candara";">Βιβλιογραφία<o:p></o:p></span></b></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l1 level1 lfo3; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span lang="EN-US" style="font-family: "candara"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Ahrweiler</span><span style="font-family: "candara"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">-Γλύκατζη
Ε., «Γενική Εισαγωγή-Ελληνισμός και Βυζάντιο», στο: <i>Ιστορία του Ελληνικού Έθνους,</i> τ. Ζ΄, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα
2000˙<b><o:p></o:p></b></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l1 level1 lfo3; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span lang="EN-US" style="font-family: "candara"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Beck</span><span lang="EN-US" style="font-family: "candara"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "candara"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">H</span><span style="font-family: "candara"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">.</span><span lang="EN-US" style="font-family: "candara"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">G</span><span style="font-family: "candara"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">., <i>Η Βυζαντινή Χιλιετία </i>(μτφ. Δ. Κούρτοβικ),
εκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα 2000˙<b><o:p></o:p></b></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l1 level1 lfo3; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "candara"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Γλύκατζη-Αρβελέρ Ε. <i>Γιατί το Βυζάντιο,</i> εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2009˙<b><o:p></o:p></b></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l1 level1 lfo3; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "candara"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Καραγιαννόπουλος Ι., <i>Η πολιτική θεωρία των Βυζαντινών, </i>εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη
1992˙<b><o:p></o:p></b></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l1 level1 lfo3; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "candara"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Καραγιαννόπουλος Ι., <i>Το βυζαντινό κράτος,</i> εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2001˙<b><o:p></o:p></b></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l1 level1 lfo3; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "candara"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Κουτράκου Ν., «Ο βυζαντινός αυτοκράτορας», στο: <i>Βυζάντιο. Ιστορία και πολιτισμός.
Ερευνητικά πορίσματα </i>(επιμ. Τ. Λουγγής), τ. Α΄, εκδ. Ηρόδοτος, Αθήνα
2014˙<b><o:p></o:p></b></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l1 level1 lfo3; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "candara"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Πέννα Β., «Βυζαντινοί θεσμοί» στο Γάσπαρης Χ. και
άλλοι, <i>Ελληνική Ιστορία, τ. Β΄:
Βυζάντιο και Ελληνισμός, </i>ΕΑΠ, Πάτρα 1999˙<b><o:p></o:p></b></span></li>
<li class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-list: l1 level1 lfo3; tab-stops: list 36.0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "candara"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Πέννα Β., «Η βυζαντινή κοινωνία» στο: Γάσπαρης Χ. και
άλλοι, <i>Ελληνική Ιστορία, τ. Β΄:
Βυζάντιο και Ελληνισμός, </i>ΕΑΠ, Πάτρα 1999.</span></li>
</ul>
<div>
<div id="ftn60">
</div>
</div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.com0Σπέτσες, Ελλάδα37.2632783 23.15717219999999137.2380043 23.116831699999992 37.288552300000006 23.19751269999999tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-33162186714958091182015-11-23T15:17:00.000+01:002017-12-03T16:06:46.177+01:00Από τον Σόλωνα στον Κλεισθένη. Κοινωνικές εξελίξεις και πολιτειακές μεταβολές στην Αθήνα του 6ου αι. π.Χ. | Του Δημήτρη Δικαίου<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<b style="line-height: 150%;"><span style="font-family: "calibri";"><span style="color: #134f5c;"><br /></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<b style="line-height: 150%;"><span style="font-family: "calibri";"><span style="color: #134f5c;">ΠΡΟΛΟΓΟΣ</span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: left;">
<br /></div>
<div style="text-align: right;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<div style="text-align: left;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiPV-l0V_mQK0Mr3aExdeVEhEcxT_V0H2jPcTtWFfNJt7j_R8HVkpnL8SDgW4vJjoRFLazIrKtYTiyb2SInQIWxdkv6jong1JlkAN7Y61enCQlKgl3HvreCnaJLOiukq5igEOYmxQxJwwlC/s1600/ceb1cf81ceb3cf85cf81cf8c-cf84ceb5cf84cf81ceacceb4cf81ceb1cf87cebccebfcebd-ceb1ceb8ceb7cebdcf8ecebd-ceb2-cf8ccf88ceb7.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiPV-l0V_mQK0Mr3aExdeVEhEcxT_V0H2jPcTtWFfNJt7j_R8HVkpnL8SDgW4vJjoRFLazIrKtYTiyb2SInQIWxdkv6jong1JlkAN7Y61enCQlKgl3HvreCnaJLOiukq5igEOYmxQxJwwlC/s1600/ceb1cf81ceb3cf85cf81cf8c-cf84ceb5cf84cf81ceacceb4cf81ceb1cf87cebccebfcebd-ceb1ceb8ceb7cebdcf8ecebd-ceb2-cf8ccf88ceb7.jpg" /></a></div>
<span style="font-family: "calibri";">Θα επιχειρήσουμε να αναδείξουμε τις κοινωνικές εξελίξεις και τις πολιτειακές μεταβολές του αθηναϊκού πολιτικού κέντρου,
σε μια περίοδο ταραχών και συγκρούσεων.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> Στο <i>πρώτο κεφάλαιο</i> θα εστιάσουμε στη
δραματική κατάσταση που είχαν δημιουργήσει οι κοινωνικές και οικονομικές
ανισότητες και αντιπαλότητες μεταξύ των εχόντων αφενός και των πτωχών αφετέρου˙
στο νέο πολίτευμα και τη θέσπιση νέων νόμων από το Σόλωνα (<i>δεύτερη ενότητα του 1<sup>ου</sup> κεφ.)</i>˙ νομοθεσία που θεωρείται ο
θεμέλιος λίθος της αθηναϊκής δημοκρατίας. Ενώ, στο <i>δεύτερο κεφάλαιο</i>, θα αναφερθούμε στην τυραννίδα του Πεισίστρατου,
όπου αποδείχθηκε ιδιαίτερα σημαντική για τις πολιτικές εξελίξεις που οδήγησαν
στην εμπέδωση και ολοκλήρωση της δημοκρατίας του Κλεισθένη, στο <i>τρίτο κεφάλαιο</i>. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> Θέσαμε
ως χρονική αφετηρία τον 7<sup>ο</sup> αι. π.Χ., σκιαγραφώντας μέσ’ από
κοινωνικές συγκρούσεις, την αριστοκρατική κρίση και, γεγονότα που προηγήθησαν
των μεταρρυθμιστών – αναμορφωτών του πολιτεύματος, τον 6<sup>ο</sup> π.Χ. αι.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "calibri";"></span></div>
<a name='more'></a><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="color: #134f5c;"><b><u><span style="font-family: "calibri";">Πρώτο Κεφάλαιο</span></u></b><b><span style="font-family: "calibri";"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<b><span style="font-family: "calibri";">Η κρίση
των <i>«αρίστων»</i>, η ανάπτυξη της ιδέας
της ισότητας<u><span style="color: maroon;"><o:p></o:p></span></u></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<b><span style="font-family: "calibri";">και, η «<i>σολώνεια διαιτησία»</i>.<u><span style="color: maroon;"><o:p></o:p></span></u></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: "calibri"; font-size: 11.0pt; line-height: 150%;">Ενότητα Ι<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<b><i><span style="font-family: "calibri";">Η κρίση της αριστοκρατικής κοινωνίας και η ανάπτυξη
της ιδέας της ισότητας<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";">Τον 7<sup>ο</sup> αι. π.Χ., έρχεται στο προσκήνιο
της εξουσίας, μια κλειστή αριστοκρατία ευγενών που μοιράζονταν τα ετήσια
καθήκοντα και αποτελούσαν το συμβούλιο του Αρείου Πάγου, καθώς η κληρονομική
βασιλεία είχε υποστεί σταδιακή αποδυνάμωση μετά τη θέσπιση αξιωμάτων, όπως αυτό
του πολέμαρχου και δη του άρχοντος.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> Οι
φτωχοί δε διέθεταν μερίδιο σε τίποτα, ενώ ήσανε υποδουλωμένοι στους πλουσίους.
Τα πράγματα, κυρίως στα τέλη του 7<sup>ου</sup> και στις αρχές του 6<sup>ου</sup>
αι. π.Χ., είχανε φθάσει σε οριακό σημείο.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> Οι <i>θήτες</i>
που πιθανώς επρόκειτο για μικροκτηματίες και των οποίων τα μικρά κομμάτια γης
δεν απέδιδαν επαρκείς σοδειές, προτιμούσαν ένα πιο σταθερό εισόδημα,
εργαζόμενοι στη γη των μεγαλοκτηματιών. Όσοι επίσης, από τους μικροιδιοκτήτες,
πλήττονταν από διαδοχικές κακές σοδειές, αναγκάζονταν να δανειστούν. Όμως τα
δάνεια και δη τα μεγάλα ενείχαν υψηλούς κινδύνους, καθώς η συνήθης πρακτική της
περιόδου ήταν η προσφορά της ατομικής ελευθερίας του δανειζόμενου, ως εγγύηση
για το χρέος. Ακόμη, ισότιμοι ίσως με τους <i>θήτες</i>
θεωρούνταν και οι <i>πελάται</i>, όπως και
μια άλλη ομάδα˙ αυτή των <i>εκτημόρων</i> οι
οποίοι μίσθωναν και καλλιεργούσαν τη γη των πλουσίων, λαμβάνοντας το ένα έκτο
της παραγωγής. Η διαδικασία σε βάθος χρόνου μετατράπηκε σε κοινωνική υποχρέωση,
που όσοι δεν εκπλήρωναν, μετατρέπονταν σε δούλους.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> Συμπερασματικά,
θα λέγαμε πως δεν έχουμε να κάνουμε με μια απρόσωπη οικονομική κρίση όπως
συμβαίνει στα σύγχρονα κράτη, αλλά η δουλειά και η στέρηση της προσωπικής
ελευθερίας ορισμένων Αθηναίων, ήταν άμεση συνέπεια της πλεονεξίας άλλων.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> Οι
οξυμένες διαφορές μεταξύ ευγενών από τη μια, και των ευπόρων και του πλήθους
από την άλλη, επικεντρώνονταν στο αίτημα της κατάργησης των χρεών και του
αναδασμού της γης.<i> </i>Ενώ οι αξιώσεις των εύπορων κοινωνικών
ομάδων που ανεδείχθησαν εξαιτίας της ανάπτυξης της βιοτεχνίας/εμπορίου και που
η δύναμή των βασίζονταν στη νομισματική οικονομία,<i> </i>ήσαν η συμμετοχή στην άσκηση της
εξουσίας και η απόκτηση πολιτικών δικαιωμάτων.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> Ένας
άλλος εξίσου σημαντικός παράγοντας που συνέβαλλε στην κρίση της αριστοκρατικής
κοινωνίας που όμως, δίχως αμφιβολία, ανέπτυξε κι ενίσχυσε την ιδέα της ισότητας
όσον αφορά ακόμη και τη συμμέτοχη στην εξουσία, ήταν η <i>φάλαγγα των οπλιτών</i>, δηλαδή των ευπόρων πολιτών και όσων είχαν τη
δυνατότητα να εξοπλίζονται με δικά των έξοδα.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> Εν μέσω
τέτοιων ακραίων καταστάσεων, η κωδικοποίηση του μέχρι τότε άγραφου εθιμικού
δικαίου ώστε να επικρατήσει ένα δίκαιο κοινό για όλους, αποτέλεσε μονόδρομο,
υποχρεώνοντας του ευγενείς να αποδεχθούν αυτήν την πρώτη νομοθετική ρύθμιση
υποθέσεων της πόλης. Η ανάθεση του εγχειρήματος εδόθη στο Δράκοντα, εκπρόσωπο της τάξης των ευγενών,
ο οποίος θα μεριμνούσε πρωτίστως για την καταστολή των φονικών αντεκδικήσεων.<i> </i>Επρόκειτο για μια νομοθεσία ωστόσο, που
ωφέλησε τα συμφέροντα των ευγενών δίχως να εξομαλύνει τις κοινωνικές διαφορές<i>.</i> Αυτή η, εκ του μηδενός, νομική γέννηση, πιθανόν να αποτελούσε κατασκευασμένο
εγχείρημα της ολιγαρχικής Αθήνας κατά το τέλος του 5<sup>ου</sup> αι.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> Ένα
χαρακτηριστικό γεγονός που σκιαγραφεί το ασταθές πολιτικό κλίμα της περιόδου,
διαδραματίζεται στο δεύτερο μισό του 7<sup>ου</sup> αι., και συγκεκριμένα το 632.π.Χ.
όταν πραγματοποιείται προσπάθεια εγκατάστασης τυραννίδας από κάποιον ονόματι
Κύλωνα, ευγενικής καταγωγής και ολυμπιονίκη<i>.</i>
Οι συνωμότες όμως, σφαγιάστηκαν από το λαό, το <i>δήμο</i> που παρακινήθηκε από τον Αλκμεωνίδη Μεγακλή. Η παράδοση ήθελε τους
Αλκμεωνίδες προστάτες του δήμου<i>.</i><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: "calibri";">Ενότητα ΙΙ
<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "calibri";">Σόλων, «ένας<i> λύκος ανάμεσα σε πολλούς σκύλους»</i></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";">Στην αυγή του 6<sup>ου </sup>αι. π.Χ. με τη <i>σολώνεια νομοθεσία</i> τοποθετείται ο θεμέλιος
λίθος της αθηναϊκής δημοκρατίας<i>.</i> Τριάντα χρόνια μετά τη νομοθεσία του Δράκοντα, λύση στο πολιτικό αδιέξοδο και
στην οξυμένη αίσθηση των κινδύνων που σήμαιναν για την κοινότητα οι έχθρες και
οι έριδες του 7<sup>ου</sup>αι<i>.</i>, δίδεται με τη νομοθεσία του Σόλωνα και την ανάδειξή του στο αξίωμα του άρχοντα,
το 594 π.Χ<i>.</i><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> Έχουμε
αναφερθεί στην <i>κρίση</i> που προκάλεσε ο
κίνδυνος της υποδούλωσης, ήδη στην 1<sup>η </sup>ενότητα του κεφαλαίου. Η
πλεονεξία των ολίγων απ’ τη μια και το <i>δανείζεσθαι
επί σώμασι</i> μιας μερίδας του αθηναϊκού πληθυσμού από την άλλη οδήγησαν το
Σόλωνα να θεσπίσει νόμους και να διαδραματίσει ρόλο διαιτητή ανάμεσα σε
αντιμαχόμενες παρατάξεις. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<b><i><span style="font-family: "calibri";">Το έργο του νομοθέτη<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";">Η παράδοση αποδίδει στο Σόλωνα νόμους γνήσιους και
μη ως προς την πατρότητά των. Σε γενικές γραμμές απ’ τις μεταρρυθμίσεις που θα
εστιάσουμε παρακάτω, γνήσιες θεωρούνται όσες από τις διατάξεις αναφέρονται στην
ιδιοκτησία και τη μεταβίβασή της, ό,τι αφορά το οικογενειακό δίκαιο και ο
καθορισμός των εξόδων για τις θυσίες. Αντιθέτως, αμφισβητούνται κάποιες από τις
διατάξεις του νομικού κώδικα, όπως π.χ. η δημιουργία της <i>βουλής</i> των τετρακοσίων που μοιάζει κατασκεύασμα της ολιγαρχικής
προπαγάνδας στα τέλη του 4<sup>ου</sup> αι.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> Η
απαγόρευση του <i>δανείζεσθαι επί σώμασι,</i> το δικαίωμα προσφυγής κάθε πολίτη στο δικαστήριο προς υπεράσπιση οποιουδήποτε
αδικημένου και το δικαίωμα άσκησης εφέσεως, ήσανε τρία από τα δημοκρατικότερα <i>(δημοφιλέστερα) </i>μέτρα του νομοθέτη που
στόχο είχαν το έλεγχο της συμπεριφοράς της ελίτ.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> Χάρη
στην περίφημη <i>σεισάχθεια (κατάργηση
δημόσιων και ιδιωτικών χρεών)</i>, την απαλλαγή δηλαδή των κτημάτων από τα
ορόσημα που ανέγραφαν τις δουλείες της γης, απελευθερώνονταν όσοι δεν είχαν
άλλους πόρους εκτός από αυτά. Το αν αυτά τα κτήματα απεδόθησαν στους παλιούς τους ιδιοκτήτες, είναι αμφίβολο,
καθώς ο Σόλων είχε αντιταχθεί στον αναδασμό της γης και στους διεκδικητές της, διατηρώντας έτσι τις ισορροπίες ανάμεσα στο <i>δήμο</i>
και τους ισχυρούς<i>.</i> Ομοίως, συνέταξε νόμους ίδιους για όλους, δίδοντας <i>τέλος</i> στη <i>στάση (αποτέλεσμα
σεισάχθειας) </i>και ορίζοντας για τον καθένα δίκαιη κρίση.<i><o:p></o:p></i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> Επίσης,
διέκρινε του αθηναίους πολίτες σε τέσσερις τάξεις <i>(πεντακοσιομέδιμνους, ιππείς, ζευγίτες και θήτες)</i> με την τέταρτη,
τους <i>θήτες</i>, να συμμετέχουν μόνο σε
λαϊκές συνελεύσεις και δικαστήρια ενώ, τις τρεις πρώτες να έχουν δικαίωμα
συμμετοχής σε αξιώματα, όπως αυτό του άρχοντος. Διατηρούνται, επίσης, οι εννέα άρχοντες. Στο πλαίσιο του τιμοκρατικού αυτού
πολιτεύματος, επί της ουσίας ολιγαρχικής μορφής, παύει ν’αποτελεί κριτήριο η
καταγωγή και οι πολίτες διακρίνονται με εισοδηματικά κριτήρια.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: "calibri";"> <u>Ιδρύονται: <o:p></o:p></u></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> η <b><i>Εκκλησία
του Δήμου</i></b> καθιερώνοντας λαϊκή συμμετοχή σε αυτήν και μάλιστα, στη
λειτουργία ενός λαϊκού δικαστηρίου, της <b><i>Ηλιαίας</i></b> που αποτελείτο από ένα σώμα
6.000 δικαστών, οι οποίοι ορίζονταν με κλήρωση κάθε χρόνο. Ηλιαστές μπορούσαν
να γίνουν όλοι οι Αθηναίοι πολίτες που είχαν συμπληρώσει το 30<sup>ο</sup> έτος
της ηλικίας τους, συμπεριλαμβανομένων ακόμη και των <i>θητών</i>,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> η <b><i>βουλή</i></b>
των τετρακοσίων (εκατό από κάθε φυλή) η οποία, κατά τον <i>Πλούταρχο</i>, προετοίμαζε τα νομοσχέδια που θα συζητηθούν στην <i>εκκλησία του δήμου</i>, παρομοιάζοντας τη
έτσι με τη δημοκρατική βουλή του Κλεισθένη.<i><o:p></o:p></i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> Οι
αλλαγές αυτές επέφεραν πρόσκαιρα την κοινωνική ειρήνη καθώς, ο <i>δήμος </i>προσδοκούσε σε μια γενική
ανακατανομή, ενώ οι ισχυροί επιθυμούσαν μιαν ελαφρά τροποποίηση της όλης καταστάσεως.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> Το
έκρυθμο κλίμα γέννησε μια τυραννίδα.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "calibri";"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<b><u><span style="font-family: "calibri";"><span style="color: #134f5c;">Δεύτερο Κεφάλαιο<o:p></o:p></span></span></u></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<b><span style="font-family: "calibri";">Πεισίστρατος
<i>«ένας τύραννος με.. δημοκρατικές
ευαισθησίες»</i><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";">Τη λαϊκή δυσαρέσκεια των χωρικών που οι εξισωτικές
απαιτήσεις τους διαψεύσθηκαν από την άρνηση του Σόλωνος για ισομοιρία,
καρπώθηκε ο Πεισίστρατος, στηριζόμενος στην καλή φήμη που είχε αποκτήσει μεταξύ
των <i>οπλιτών</i>. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> Ήταν
μια πολύπλευρη προσωπικότητα και κάτοχος ίσως ανώτερου αξιώματος˙ αυτό του
πολέμαρχου. Τέθηκε επικεφαλής των διακρίων <i>(ορεινών)</i>
κερδίζοντας έτσι την εύνοια του <i>δήμου,</i> με αποτέλεσμα να κυριεύσει την Ακρόπολη με δόλιο τρόπο˙ προσποιούμενος επίθεση
απ’τους εχθρούς του, απέκτησε φρουρά τριακοσίων ανδρών και επέβαλε τυραννίδα.
Ωστόσο, μετά την επιτυχημένη αυτή πρώτη προσπάθεια, ο Πεισίστρατος θα έπαιρνε
δύο φορές το δρόμο της εξορίας μέχρι να αναλάβει οριστικά την εξουσία. Δρόμο,
που μετά, επήραν ορισμένοι από τους αντιπάλους του.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> Έδωσε
δάνεια στου αγρότες για την καλλιέργεια των κτημάτων τους, διασκορπίζοντάς τους
στην ύπαιθρο και όρισε επιτόπιους δικαστές για την επίλυση των διαφορών τους,
κρατώντας έτσι μακριά το <i>δήμο</i> από τις
πολιτικές αποφάσεις της πόλης. Η εποχή του, αν κι είχε το στίγμα της
τυραννίδας, αύξησε το γόητρο της Αθήνας με μια πολιτική δημόσιων οικοδομών.
Είναι η εποχή της αττικής γλυπτικής, των ορφικών ποιημάτων και της γεννήσεως
της τραγωδίας στα πλαίσια της διονυσιακής λατρείας. Ασκώντας φιλολαϊκή
πολιτική, ευνόησε και ενίσχυσε τις ασθενέστερες τάξεις και έφερε ευμάρεια στην
πόλη. Μια ευμάρεια που εξηγεί, την παραμονή στην εξουσία των γιων του, μετά το
θάνατό του.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> Οι γιοι
του, κυβέρνησαν αυταρχικά κι έγινε σκληρότερη η τυραννίδα απ’τον Ιππία, ύστερα
απ’το θάνατο του αδερφού του. Η αντίσταση των τυραννοκτόνων εξήγειρε τους
αριστοκρατικούς κύκλους και δη, όσων ευρίσκοντο στην εξορία, που επανειλημμένως,
αποπειράθηκαν να παρακινήσουν το <i>δήμο</i>
εναντίον του τυράννου. Τελικώς, με τη σπαρτιατική επέμβαση που ζήτησαν οι
Αθηναίοι αριστοκράτες, ο Ιππίας εξαναγκάστηκε σε φυγή, καταφεύγοντας στην αυλή των Περσών.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "calibri";"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<b><u><span style="background: white; font-family: "calibri";"><span style="color: #134f5c;">Τρίτο Κεφάλαιο<o:p></o:p></span></span></u></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<b><span style="background: white; color: #141823; font-family: "calibri";">Κλεισθένης – <i>«η πολιτεία, στο λαό»</i></span></b><span style="background: white; color: #141823; font-family: "calibri";"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="background: white; color: #141823; font-family: "calibri";">Έπειτ’ από την πτώση
του Ιππία, ο Κλεισθένης από το γένος των Αλκμεωνιδών, συγκρούστηκε για την
κατάληψη της πολιτικής εξουσίας με τον Ισαγόρα, προστάτη των τυράννων. Μέσα
απ’αυτή τη σύγκρουση, η Αθήνα στα τέλη του 6<sup>ου </sup>αι. π.Χ., θα γνώριζε
την πιο σημαντική μεταρρύθμιση στην ιστορία της. Ο
αθηναϊκός <i>δήμος,</i> ως αφανής ήρωας,
απέσπασε την εξουσία από τους αριστοκράτες που κυβερνούσαν νωρίτερα, στα
πλαίσια μιας «δημοκρατικής επανάστασης».</span><br />
<span style="background-color: white; color: #141823; font-family: "calibri"; line-height: 150%;"> Βλέποντας ο Αλκμεωνίδης πως έχανε από τον
άρχοντα Ισαγόρα, προσεταιρίστηκε το λαό και προέβη σε μεταρρυθμίσεις, που
ελάττωσαν το πολιτικό βάρος της ολιγαρχικής και αριστοκρατικής τάξης,
αυξάνοντας το πολιτικό βάρος του </span><i style="color: #141823; font-family: Calibri; line-height: 150%;">δήμου</i><span style="background-color: white; color: #141823; font-family: "calibri"; line-height: 150%;">:</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="background: white; color: #141823; font-family: "calibri";"> Χώρισε την Αττική σε 100 δήμους και
κατένειμε τους Αθηναίους σε δέκα φυλές, από τέσσερις που ήσανε πριν,
αναμειγνύοντάς τους και δίδοντας, πολιτικά δικαιώματα, σε περισσότερους. Η νέα
διαίρεση των φυλών, απάλειψε τοπικούς πελατειακούς δεσμούς – κατάλοιπο απ’ την
εποχή των τυράννων – και εξασφάλισε την ενότητα των πολιτών. Η
αναδιοργάνωσή τους συνέβη με τις <i>τριττύες,
</i>30 ομάδες από <i>δήμους</i>˙ έτσι, κάθε
φυλή αποτελείτο από 3 <i>τριττύες</i>: της
πόλεως, της ακτής και του εσωτερικού, υπονομεύοντας τη δύναμη των ευγενών. Επιπροσθέτως,
συμπεριέλαβε στο <i>δήμο</i> και όσους μέχρι
τότε δεν ανήκαν. Σε αυτούς τους <i>νεοπολίτες</i>, που είχαν
προσελκυστεί στην πόλη απ’την ανάπτυξη της βιομηχανίας, παρεχώρησε πολιτικά
δικαιώματα.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="background: white; color: #141823; font-family: "calibri";"> Με τη <i>βουλή</i>
των πεντακοσίων που δημιούργησε, έδωσε την <i>πολιτεία</i>
στο λαό. Ο θεσμός αποτελείτο από πενήντα ετήσια μέλη από κάθε φυλή. Μέσα
απ’αυτό το σπουδαίο πολιτικό όργανο, θα επιτευχθεί αργότερα η κυριαρχία του <i>δήμου</i>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="background: white; color: #141823; font-family: "calibri";"> Υπό αυτές τις συνθήκες, βλέποντας πως
έχαναν την εξουσία, ο Ισαγόρας και οι οπαδοί του ζήτησαν σπαρτιατική βοήθεια
επικαλούμενοι το <i>«θανάσιμο αμάρτημα»</i>
των Αλκμεωνιδών, καταφέρνοντας να εκδιώξουν τον Κλεισθένη. Ο Ισαγόρας,
προσπαθώντας όμως να διαλύσει τη <i>βουλή</i>,
συνάντησε σθεναρή αντίσταση από τα μέλη. Ενώ ο λαός εξανάγκασε τους
Λακεδαιμόνιους να εγκαταλείψουν την Αττική, καλώντας πίσω τον μεταρρυθμιστή. Οι <i>«νεοπολίτες του Κλεισθένη»</i>, έμελλε να
πάρουν την εξουσία στα χέρια τους.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="background: white; color: #141823; font-family: "calibri";"> Ο <i>οστρακισμός,
</i>είναι ακόμη ένας θεσμός που αποδίδεται στον Αλκμεωνίδη, με τον οποίον
προστατευόταν το δημοκρατικό πολίτευμα από επίδοξους τυράννους. Ωστόσο ήταν κι
ένα μέσο να απαλλαγούν κάποιοι από έναν ισχυρό ανταγωνιστή τους ή και μια
διέξοδος φθόνου προς τον υπερέχοντα. Επάνω σ’ ένα κομμάτι αγγείου, οι πολίτες
έγραφαν το όνομα εκείνου που θεωρούσαν επικίνδυνο για την κατάλυση του
πολιτεύματος. Εκείνος του οποίου το όνομα ήτανε γραμμένο στα περισσότερα
όστρακα, αναγκαζόταν σε δεκαετή εξορία από την Αθήνα.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="background: white; color: #141823; font-family: "calibri";"> Ύψιστη αρχή και πανίσχυρος θεσμός
αναδείχθηκε η <i>Εκκλησία του Δήμου </i>που,
αποτέλεσε τη βάση για μία από τις πιο θαυμαστές εφευρέσεις της Αθήνας, τη
δημοκρατία.<o:p></o:p></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<b><span style="background: white; color: maroon; font-family: "calibri";"><br /></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<b><span style="background: white; color: maroon; font-family: "calibri";"><br /></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<b><span style="background: white; color: maroon; font-family: "calibri";"><br /></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<b><span style="background: white; font-family: "calibri";"><span style="color: #134f5c;">ΕΠΙΛΟΓΟΣ</span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";">Στην Αθήνα του 6<sup>ου</sup> αι. π.Χ., η <i>ολιγαρχία</i> έδωσε τη σκυτάλη στην <i>τυραννίδα</i> και αυτή με τη σειρά της στη <i>δημοκρατία</i>. Μέσα από μια περίοδο ταραχών
και συγκρούσεων ο Σόλων ως πολιτικός αναμορφωτής κατόρθωσε με νομοθετικά μέτρα
να εξισορροπήσει τις μεγάλες διαφορές που χώριζαν τους πλούσιους από τους
φτωχούς και να θέσει εν γένει τα θεμέλια της δημοκρατίας. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"> Με τον
ερχομό του δεύτερου μεγάλου μεταρρυθμιστή διευρύνεται η δημοκρατική βάση με αποτέλεσμα
την ισχυροποίηση του αθηναϊκού πολιτεύματος. Οι μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη
καθιέρωσαν τη λαϊκή κυριαρχία με κορυφαία επαναστατική πρωτοτυπία την<i> Εκκλησία του δήμου</i>, που αποτέλεσε την
ύψιστη δημοκρατική κατάκτηση των Αθηναίων και κατ’ επέκταση της ανθρωπότητας.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span style="font-family: "calibri";"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: right;">
<span style="background: white; font-family: "calibri";"><o:p><i><span style="color: #0c343d;">© Δημήτρης Δικαίος </span></i></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: right;">
<span style="background: white; color: #141823; font-family: "calibri";"><o:p><br /></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: right;">
<span style="background: white; color: #141823; font-family: "calibri";"><o:p><br /></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: left;">
<i><span style="font-family: "times" , "times new roman" , serif;"><span style="background: white;"><o:p>Εικόνα (1): </o:p></span><span style="background-color: white; line-height: 19.456px;">Αργυρό τετράδραχμον Αθηνών (β΄ όψη)</span></span></i></div>
<div>
<div id="ftn1">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="line-height: 150%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left;">
<b><span style="background: white;"><span style="color: #134f5c; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Βιβλιογραφία</span></span></b></div>
<ul style="margin-top: 0cm;" type="disc">
<li class="MsoNormal" style="color: #141823; text-align: left;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="background: white; font-family: "calibri";">Θ. Βερεμής, Ι. Γιαννόπουλος, Σ. Ζουμπάκη, Ε. Ζυμή, Θ. Ιωάννου, Α. Μαστραπάς, <i>Ελληνική Ιστορία, </i>τόμος Α΄: <i>ο Αρχαίος Ελληνικός Κόσμος, </i>Ε.Α.Π., Πάτρα 2002˙</span><span style="background: white;"><o:p></o:p></span></span></li>
<li class="MsoNormal" style="color: #141823; text-align: left;"><span style="background: white; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">J.M. Hall, <i>Αρχαία ελληνική ιστορία. Η αρχαϊκή εποχή: 1200-479 π.Χ.,</i> μτφ. Ι. Κ. Ξυδόπουλος, Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη 2013˙<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" style="color: #141823; text-align: left;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="background: white; font-family: "calibri";">C. Mosse, <i>Η Αρχαϊκή Ελλάδα. Από τον Όμηρο ως τον Αισχύλο, </i>μτφ. Σ. Πασχάλης, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1987˙</span><span style="background: white;"><o:p></o:p></span></span></li>
<li class="MsoNormal" style="color: #141823; text-align: left;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span lang="EN-US" style="background: white; font-family: "calibri";">Claude</span><span lang="EN-US" style="background: white; font-family: "calibri";"> </span><span lang="EN-US" style="background: white; font-family: "calibri";">Mosse</span><span style="background: white; font-family: "calibri";"> / </span><span lang="EN-US" style="background: white; font-family: "calibri";">Anne</span><span lang="EN-US" style="background: white; font-family: "calibri";"> </span><span lang="EN-US" style="background: white; font-family: "calibri";">Schnapp</span><span style="background: white; font-family: "calibri";"> – </span><span lang="EN-US" style="background: white; font-family: "calibri";">Gourbeillon</span><span style="background: white; font-family: "calibri";">, <i>Επίτομη Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας (2.000 – 31 π.Χ.)</i>, μτφ. Λ. Στεφάνου, Εκδόσεις Δ. Ν. Παπαδήμας, Αθήνα 2013˙</span><span style="background: white;"><o:p></o:p></span></span></li>
<li class="MsoNormal" style="color: #141823; text-align: left;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span lang="EN-US" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: white; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial;">R</span><span style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: white; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial;">. </span><span lang="EN-US" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: white; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial;">Osborne</span><span style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: white; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial;">, <i>Η γέννεση της Ελλάδας, 1200-479 π.Χ., </i>μτφ. Τ. Σιετή, Οδυσσέας, Αθήνα 1999.</span></span></li>
</ul>
</div>
</div>
</div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.comΣπέτσες, Ελλάδα37.2632783 23.15717219999999137.2380043 23.116831699999992 37.288552300000006 23.19751269999999tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-12033922397533004042015-08-24T09:33:00.000+02:002015-08-24T09:33:50.065+02:00Θέλει τρόπο! <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Candara;">Είμαστε γονείς και πάθια
έχουμε σωρό. Άλλοτε πράοι συνετοί, κι άλλοτε χαριτόζοι διάβολοι, ταΐζουμε
τα παιδιά μας, περηφάνιες. Διακρίσεις και επιδιώξεις σάπιες, κι επιθυμιές κενές
για μια φαινομενικά ανολοκλήρωτη ύπαρξη. Το σπλάχνο μας! Τον καρνάβαλό μας! Δε
συμπληρώνεται το θάμα όμως, από γόνους ακάθαρτους. Και επιπροσθέτως, σε αυτήν
την επιτυχή και τελεία μεταλαμπάδευση ατροφικών αξιών, θα συναινέσει και το
σόγι μας το τράγιο. Θα επικροτήσει, καμαρώσει, την ολοκλήρωση ενός ακόμη δούλου
που θα’ χει αφέντη ή, ενός ακόμη αφεντικού που θα’χει δουλικά και στοίβες τ’
άγια, τα καλά των δεσποτάδων.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Candara;">Μα, και στις δύο
περιπτώσεις, στερείται οράσεως ο Άνθρωπος. Κανιβαλίζει, καθώς καταγίνεται με τη
σάρκα και απολύει το κουβέρνο του εαυτού του. Ενδυματολόγοι, περιουσιολόγοι,
πρώτα και δεύτερα επιστημονικά πεδία της ύλης, διαμορφώνουν μια νέα γενιά
μικροαστών με μεγαλοαστικό προσωπείο.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Candara;">Μα αυτό επιθυμούμε; Να
τελέψουμε ανικανοποίητοι, γιατί ανικανοποίητοι ζήσαμε; Δε νομίζω, ότι το
προφανές, μας ικανοποιεί. Τα αυτονόητα πρέπει να αλλάξουν. Ο τρόπος, διότι ο
τρόπος λείπει, για το επιθυμητό πρέπει να περνάει μέσ’ από διαδικασίες
καθημερινής πνευματικής άσκησης, ενδοοικογενειακής παιδείας, ολιγάρκειας σε
υλικά αποχτήματα, καλής σχετικά βιβλιογραφίας, αλληλεγγύης προς το συνάνθρωπο,
υπεύθυνης στάσης έναντι της μικρής κοινωνίας όπου δραστηριοποιείται.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Candara;">Έτσι, οι μικρές κοινότητες
θ’ αλλάξουν, το έδαφος θα καταστεί γόνιμο, και η νέα πλούσια βλάστη θα
μεταλλάξει εκ βαθέων την ευρύτερη κοινωνία που, θα παραδοθεί στις ρίζες της.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Candara;">Αν επιτρέψουμε στα παιδιά
μας, ν’ αναπτυχθούν ελεύθερα, δε θα τα μαγέψει η ύλη, μήτε θα στερηθούν
αποδράσεων στον ανομοιογενή καμβά της ανθρωπότητας.<o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-28184516469349775952015-06-30T09:21:00.000+02:002015-06-30T09:27:03.627+02:00ΛΙΝΑ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: Candara;">στάθηκα<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: Candara;">εντεταλμένη αίσθηση στα ζυγωματικά σου<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: Candara;">θεώρησα <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: Candara;">μειλίχια τις έξοχες καμπύλες σου<o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: Candara;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: Candara;">χώρεσα<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: Candara;">στο εύγονό σου σήμερα,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: Candara;">το στείρο μου άλλοτε<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: Candara;">για σένα <span style="color: #ea9999;">Αγάπη μου</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: Candara;">παλινωδώ και θάλλω<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: Candara;">στρωμνή έρωτος <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: Candara;">ομότυπη της κρύπτης σου<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: Candara;"><span style="color: #cfe2f3;">© Δημήτρης Δικαίος<o:p></o:p></span></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
</div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="-webkit-text-stroke-width: 0px; color: black; font-family: 'Times New Roman'; font-size: medium; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; line-height: normal; orphans: auto; text-align: left; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: 1; word-spacing: 0px;">
<div style="margin: 0px;">
<span style="font-family: Candara;"><br /></span></div>
<div style="margin: 0px;">
<span style="font-family: Candara;"><br /></span></div>
<div style="margin: 0px;">
<span style="font-family: Candara;"><br /></span></div>
</div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.com0Σπέτσες, Ελλάδα37.2632783 23.15717219999999137.2380043 23.116831699999992 37.288552300000006 23.19751269999999tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-63842831122712955362015-05-22T12:04:00.000+02:002015-05-22T12:04:13.336+02:00ΠΟΝΟΣ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<i><span style="font-family: "GFS Didot"; font-size: 13.0pt;">Εκεί που ο ήλιος χάνεται στο
δείλι <o:p></o:p></span></i></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<i><span style="font-family: "GFS Didot"; font-size: 13.0pt;">Το τρυφερό, ξανθό του φως οπού
σφαλλά <o:p></o:p></span></i></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<i><span style="font-family: "GFS Didot"; font-size: 13.0pt;">Στο σύνορο που σβήνει το
καντήλι <o:p></o:p></span></i></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<i><span style="font-family: "GFS Didot"; font-size: 13.0pt;">Και που η νυχτιά τη μέρα
συναντά <o:p></o:p></span></i></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<i><span style="font-family: "GFS Didot"; font-size: 13.0pt;">Εκεί που το γαλάζιο φως της
μέρας <o:p></o:p></span></i></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<i><span style="font-family: "GFS Didot"; font-size: 13.0pt;">Το σέρνουν τα μελανοφτέρουγα
πουλιά <o:p></o:p></span></i></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<i><span style="font-family: "GFS Didot"; font-size: 13.0pt;">Ετούτο της χρυσής μου νιότης
θάν’ το γέρας <o:p></o:p></span></i></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<i><span style="font-family: "GFS Didot"; font-size: 13.0pt;">Ν’ ακολουθήσω ονείρατα
παλιά <o:p></o:p></span></i></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<i><span style="font-family: "GFS Didot"; font-size: 13.0pt;">Σε κείνο το γλυκό το
μονοπάτι <o:p></o:p></span></i></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<i><span style="font-family: "GFS Didot"; font-size: 13.0pt;">Όπου παράξενα ανθίζουν στην
καρδιά <o:p></o:p></span></i></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<i><span style="font-family: "GFS Didot"; font-size: 13.0pt;">Τα κρίνα, που στα χέρια του διαβάτη <o:p></o:p></span></i></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<i><span style="font-family: "GFS Didot"; font-size: 13.0pt;">Αγκάθια να ματώνουνται μαβιά <o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<i><span style="font-family: "GFS Didot"; font-size: 13.0pt;">Σε κείνο το παράξενο
δρομάκι <o:p></o:p></span></i></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<i><span style="font-family: "GFS Didot"; font-size: 13.0pt;">Που χρόνια τώρα με προσμένει
να διαβώ <o:p></o:p></span></i></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<i><span style="font-family: "GFS Didot"; font-size: 13.0pt;">Ανάερη η ψυχή σαν τρυφερό
κλαδάκι <o:p></o:p></span></i></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<i><span style="font-family: "GFS Didot"; font-size: 13.0pt;">Στόμα ζεστό αίμα γλυκό που
ρέει <o:p></o:p></span></i></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<i><span style="font-family: "GFS Didot"; font-size: 13.0pt;">Φιλί να δώσει αιώνιο
λαχταρά <o:p></o:p></span></i></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
</div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<i><span style="font-family: "GFS Didot"; font-size: 13.0pt;">Ώ! Πώς το θέλει η ψυχή που
κλαίει! <o:p></o:p></span></i></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<i><span style="font-family: "GFS Didot"; font-size: 13.0pt;"><br /></span></i></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<span style="color: #f4cccc; font-family: GFS Didot;"><span style="font-size: 17.3333339691162px;"><i>© Σοφία Πόταρη</i></span></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<span style="font-family: GFS Didot;"><span style="font-size: 17.3333339691162px;"><i><br /></i></span></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<span style="font-family: GFS Didot;"><span style="font-size: 17.3333339691162px;"><i><br /></i></span></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 3pt 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
<span style="font-family: GFS Didot;"><span style="font-size: 17.3333339691162px;"><i><br /></i></span></span></div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-19386328684415933512015-05-17T11:34:00.000+02:002015-05-17T11:34:57.497+02:00"Έφυγε" ο ποιητής Αντώνης Στασινόπουλος<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">Έφυγε από τη ζωή
μία από τις συμβολικότερες μορφές της σύγχρονης αριστεράς. Ο ποιητής Αντώνης
Στασινόπουλος, ο φίλος μου, όπως ήθελε να τον αποκαλώ. Ο Αντώνης, αποτελούσε
σημείο αναφοράς για τα κινήματα της αριστεράς, ενώ θεωρήθηκε ένας από τους
σημαντικότερους θεωρητικούς και φιλοσόφους του αναρχικού χώρου των τελευταίων
χρόνων, μέσα από τις αναζητήσεις του και τους στοχασμούς του για τον χώρο των
συλλογικοτήτων. Καλή αντάμωση, Φίλε.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">Στο τελευταίο
τεύχος της ΣΟΔΕΙΑΣ τχ.23 - σελ.27 / "Με την αυγή" από την τελευταία
ποιητική του συλλογή: Το βρέφος εκδ. Opportuna</span> <span style="font-family: GFS Bodoni Rg;">| <a href="http://issuu.com/sodeia.net/docs/sodeia_23/26" target="_blank"><i>διαβάστε εδώ</i></a></span></div>
<span style="background-color: white; color: #141823; font-family: helvetica, arial, 'lucida grande', sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.3199996948242px;"></span><br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="line-height: 19.3199996948242px;"><i><br /></i></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjoI2b0W8MW-kJeZlqH82o2EUKVN2Hpx5RYDz2u1t_blmi5fOd10xcBl1dra-wq_x4lJhwBd1nQMpmK6YhAO6KPUqIw7g8nf53dGQMFOs_hLOmrk27Bdgsnf8sntdb8sS3228ejNRWVqL6E/s1600/wfrryoqhlr554c75fc54977.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="272" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjoI2b0W8MW-kJeZlqH82o2EUKVN2Hpx5RYDz2u1t_blmi5fOd10xcBl1dra-wq_x4lJhwBd1nQMpmK6YhAO6KPUqIw7g8nf53dGQMFOs_hLOmrk27Bdgsnf8sntdb8sS3228ejNRWVqL6E/s400/wfrryoqhlr554c75fc54977.jpg" width="400" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="line-height: 19.3199996948242px;"><i><br /></i></span></div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-21725861914348585182015-04-06T12:31:00.000+02:002015-04-06T13:55:53.629+02:00Ανθώ, σε μία λέξη.<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNormal">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjgf_22iILZrOBrzGPQAT9Ago0EVxfHFw1ZwCEqZfwLyi3R7fwrKwxBLtyem00ArL6hhiiCuvh2IyHk43xLkrOOQemwYn9JqgoTBzu1fH6id1HIVX64n9yZjuZrB_8yr_2cehSGSLZhzSXN/s1600/1aaharvestgirl006.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjgf_22iILZrOBrzGPQAT9Ago0EVxfHFw1ZwCEqZfwLyi3R7fwrKwxBLtyem00ArL6hhiiCuvh2IyHk43xLkrOOQemwYn9JqgoTBzu1fH6id1HIVX64n9yZjuZrB_8yr_2cehSGSLZhzSXN/s1600/1aaharvestgirl006.jpg" height="200" width="117" /></a><span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">Ανθώ σε μία λέξη, </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">με χείλη ξοδιασμένα<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">Κι ως την αυγή ο
ενικός, </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">ευωδιάζει Ύλη.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">μα, τσ’ αρχοντιάς
η στολισιά, </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">τα λαβωμένα πρέμνα.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">Κάθ’ έρωτας
κρεμάται επί ξύλου, </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">τον Απρίλη.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="EN-US"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #cccccc;"><span lang="EN-US">© </span>Δημήτρης
Δικαί<span lang="EN-US">ο</span>ς</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br />
<br />
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
<div style="text-align: right;">
<i style="text-align: center;"><span style="color: #eeeeee; font-family: 'Bookman Old Style'; font-size: 10pt;">υστερόγραφο αγάπης | μια λέξη, άρτιο έργο</span></i></div>
<div style="text-align: right;">
<i style="text-align: center;"><span style="color: #eeeeee; font-family: 'Bookman Old Style'; font-size: 10pt;">Καλό Πάσχα</span></i></div>
<div style="text-align: right;">
<i style="text-align: center;"><span style="color: #eeeeee; font-family: 'Bookman Old Style'; font-size: 10pt;"><br /></span></i></div>
<div style="text-align: right;">
<i style="text-align: center;"><span style="color: #eeeeee; font-family: 'Bookman Old Style'; font-size: 10pt;"><br /></span></i></div>
<div style="text-align: right;">
<i style="text-align: center;"><span style="color: #eeeeee; font-family: 'Bookman Old Style'; font-size: 10pt;"><br /></span></i></div>
</div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.com3Σπέτσες, Ελλάδα37.2632783 23.15717219999999137.2380043 23.116831699999992 37.288552300000006 23.19751269999999tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-75677149327632913142015-03-01T20:28:00.000+01:002015-03-01T20:48:39.465+01:0025 Αργυρά<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: right;">
<div class="MsoNormal" style="text-align: left;">
<span style="color: #fce5cd; font-family: "GFS Didot"; font-size: 11pt;"><i>Στον Μηνά | τον άγγελο<o:p></o:p></i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left;">
<span style="font-family: "GFS Didot"; font-size: 11pt;"><span style="color: #d0e0e3;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left;">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiHiOzxG2YplVJ97L1HDwE2ei_IEY23P6P1DdL8UclTFiDL9WRsHzamSp5r3D-GEn7Jgm1wzfWyaIvpZTpNEJ-9_-yk1t8Gvs4NtGQC1SVS-fYXfzOwCbog8ULjgi7Pa_FC6oFygJ1XCisP/s1600/P1010157a.JPG" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiHiOzxG2YplVJ97L1HDwE2ei_IEY23P6P1DdL8UclTFiDL9WRsHzamSp5r3D-GEn7Jgm1wzfWyaIvpZTpNEJ-9_-yk1t8Gvs4NtGQC1SVS-fYXfzOwCbog8ULjgi7Pa_FC6oFygJ1XCisP/s1600/P1010157a.JPG" height="200" width="153" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="font-size: 12.8000001907349px;"><span style="color: #cccccc;">Μηνάς Κ. Τζιάμος</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-family: 'GFS Bodoni Rg';"><b><span style="font-size: large;">Ν</span></b>ερό ο χρόνος.</span><br />
<span style="font-family: 'GFS Bodoni Rg';">Και στη σπετσιώτικη τη γη,</span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">είδα τον άνθρωπο καλό<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">και αγιασμένο.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">Και στην υγρή πατημασιά,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">μ’ όλη την καλοσύνη,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">ταίριαξα μια ολόσωμη<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">ζωή παρατημένη,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">σ' αγγελική φωτιά.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">Μα τούτ' η ευλογιά!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">Ετούτ' η Ευλογία<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">Τι, Θε μου, έπραξες!</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
</div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";"><span style="color: #d0e0e3;">© Δημήτρης Δικαίος</span></span><br />
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";"><span style="color: #d0e0e3;"><br /></span></span>
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";"><span style="color: #d0e0e3;"><br /></span></span>
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";"><span style="color: #d0e0e3;"><br /></span></span>
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";"><span style="color: #d0e0e3;"><br /></span></span></div>
</div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.comΣπέτσες, Ελλάδα37.2632783 23.15717219999999137.2380043 23.116831699999992 37.288552300000006 23.19751269999999tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-20898251394327784622015-02-07T10:59:00.000+01:002015-02-07T10:59:22.624+01:00Κοινωνικός θάνατος<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg"; font-size: 13.0pt;"><i><b>Γ</b>έρασα νέος. Έτσι, απότομα ζευγάρωσα με τη χλαλοή
των αγρίων. Βαθμηδόν, απέκτησα κι αψίχολη όψη. Ένα κανάτι κουτσουλιές το
πρόσωπό μου. Εντέλει, ένα γυμνάσιο κοινωνικού θανάτου.<o:p></o:p></i></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg"; font-size: 13.0pt;"><i>Γαμώ το εξατάξιό σας, ποιμένες σιαλωδών
εκπαιδευομένων. Μ’ εκείνα τ’ απόβλητα της ποδοσφαιροφιλίας, τις άχρηστες
φυλλάδες των ατακτοποίητων φθόγγων και τις δεκάδες οθόνες του espresso.<o:p></o:p></i></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg"; font-size: 13.0pt;"><i>Μ’ εκείνες τις μανάδες – προαγωγούς, υλιστριών
κορασίδων. Την «εκδιδόμενη», δεν κάνει η βίζιτα. Ωστόσο, οι διαθέσεις
εκπορνεύουν, δρομολογούν λούτρινους υιούς για κόρες – λεκάνες και τανάπαλιν.</i></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: 'GFS Bodoni Rg'; font-size: 13pt;"><i>Με αυτήν τη Δεξιά ασχετοσύνη ανούσιας λατρείας
εθνικών πραγμάτων. Αντίβαρο, του εξευτελισμού μου.</i></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: 'GFS Bodoni Rg'; font-size: 13pt;"><i><br /></i></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: 'GFS Bodoni Rg'; font-size: 13pt;"><i><span style="color: #cfe2f3;">© Δημήτρης Δικαίος</span></i></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: 'GFS Bodoni Rg'; font-size: 13pt;"><i><span style="color: #cfe2f3;"><br /></span></i></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: 'GFS Bodoni Rg'; font-size: 13pt;"><i><span style="color: #cfe2f3;"><br /></span></i></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: 'GFS Bodoni Rg'; font-size: 13pt;"><i><span style="color: #cfe2f3;"><br /></span></i></span></div>
</div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.com0Σπέτσες, Ελλάδα37.2632783 23.15717219999999137.2380043 23.116831699999992 37.288552300000006 23.19751269999999tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-76609619059778440482015-01-08T10:01:00.000+01:002015-01-11T19:15:46.049+01:00Τηλεόραση δίχως Όραση<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";"><b>Τ</b>α πόδια του
Παυλάκη ήταν χαλασμένα. Παρακολουθούσε αρκετές ώρες τηλεόραση από ενός έτους
ασταμάτητα.</span><span style="font-family: "GFS Didot";"> </span><span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">«<i>Νενέ;</i>»</span><span style="font-family: "GFS Didot";"> </span><span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">της
φώναζε.</span><span style="font-family: "GFS Didot";"> </span><span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">«<i>Άνοιξε,
Νενέ!</i>». Έτσι αποκαλούσε την τηλεόραση. Μια φτηνή και συγχρόνως αποτελεσματική
μπέιμπι σίτερ, η οποία, βοήθησε τους γονείς ν’ απαλλαγούν απ’ αυτόν ώστε να μην
υποχρεώνονται να σπαταλούν πολύτιμο χρόνο σε επικοινωνία μαζί του και
διαπαιδαγώγηση. Για τη σύγχρονη εγωκεντρική κουλτούρα των ενηλίκων, οι βασικές
υποχρεώσεις έναντι των παιδιών, θεωρούνται ξεβόλεμα, δουλεία.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">Τα χρόνια
περνούσαν και οι συναθροίσεις ή η οποιαδήποτε συναλλαγή, αν θέλετε, μεταξύ των
μελών της οικογένειας, σταδιακά αραίωναν. Κάθε φορά που επέστρεφε απ’ το
σχολείο, κλεινόταν στο ψηφιακό του βασίλειο. Ένιωθε αυτοκράτορας, σε αυτό.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'GFS Bodoni Rg';">Ήδη, σε ηλικία 9
ετών, ήταν ένα παχύσαρκο παιδί. Τα σνακ, το γρήγορο φαγητό, πλούσιο σε αλάτι
και λιπαρά, κάρφωσαν το παιδί στην πολυθρόνα που υπήρχε στο υπνοδωμάτιο, με το
τζόιστικ μιας παιχνιδομηχανής στο χέρι. Σταυρός και φυλακτό για την υπόλοιπη ζωή
του, τα τηλεχειριστήρια και η διαρκώς</span><span style="font-family: 'GFS Didot';"> </span><span style="font-family: 'GFS Bodoni Rg';">αναμμένη οθόνη του θανάτου. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'GFS Bodoni Rg';"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'GFS Bodoni Rg';">Καθώς, τα υπόλοιπα παιδιά της ηλικίας του,
κοινωνικοποιούνταν, συμμετείχαν ενεργά σε ομαδικά αθλήματα και δραστηριότητες,
ο μικρός, σε ηλικία πλέον 14 ετών, γύμναζε τα χέρια του αυνανιζόμενος και
κατόπιν επέστρεφε στο αγαπημένο του ζάπινγκ. Το παχύσαρκο παιδί με τα αδύναμα
από την ακινησία, κάτω άκρα, είχε αρχίσει να σαπίζει. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'GFS Bodoni Rg';"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'GFS Bodoni Rg';">Όμως και τα μάτια
του ήτανε χαλασμένα. Κηλίδες ωχρές σαν εκείνες τις παρατημένες ξεθυμασμένες
μπίρες που βρίσκεις στις χαρτοπαικτικές λέσχες των κολασμένων, σαν τα νερά του
Κόλπου της Βεγγάλης με τα 24 αποσυντεθειμένα πτώματα, ταχύπλοα να φορτσάρουν
στο πλάνο του τηλελάγνου. Στους νεκρούς που ξεπέρασαν τους 91 στην Ουτόγια, το
ένα σακουλάκι</span><span style="font-family: 'GFS Didot';"> </span><i><span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";">Doritos</span></i><span style="font-family: 'GFS Didot';"> </span><span style="font-family: 'GFS Bodoni Rg';">διαδεχόταν
το άλλο, ενώ συνοδευόταν από πλούσια σάλτσα. Βούτηξε στο αίμα, άπειρα
απογεύματα. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'GFS Bodoni Rg';"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'GFS Bodoni Rg';">Χρόνο με το χρόνο,
οι τηλεώρες πλήθαιναν, ώσπου μια μέρα, σε ηλικία 17 ετών, ακινητοποίησε και την
καρδιά του. Η όρασή του στέγνωσε. Τελευταίο πλάνο, οι ιδρωμένες πιέτες της
κοιλιάς. Αποθήκευσε πολλά. Ευχαρίστησε τη γη, διαβαίνοντας τη χωμάτινη πύλη,
χορτασμένος.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<i style="text-align: left;"><span style="font-family: "GFS Bodoni Rg"; mso-bidi-font-family: "Courier New";"><br /></span></i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i style="text-align: left;"><span style="font-family: "GFS Bodoni Rg"; mso-bidi-font-family: "Courier New";"><span style="color: #d0e0e3;">© Δημήτρης Δικαίος</span></span></i></div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div class="MsoNormal">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'GFS Didot'; font-size: 11pt; text-align: left;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'GFS Didot'; font-size: 11pt; text-align: left;"><br /></span></div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.com0Σπέτσες, Ελλάδα37.2632783 23.15717219999999137.2380043 23.116831699999992 37.288552300000006 23.19751269999999tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-85288027331284038852014-11-21T12:44:00.000+01:002015-01-08T10:12:56.117+01:00Το "παραμιλητό" ως πρώτη ύλη στην Ποίηση<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<blockquote class="tr_bq" style="text-align: left;">
<span style="font-family: 'GFS Bodoni Rg';">Από τον ποιητικό
Λόγο, σήμερα, έχει εξαιρεθεί το παραμιλητό. Αισθάνομαι, ότι ο κίνδυνος της μη
ορθής διατύπωσης, απουσιάζει. Επομένως, η ποίηση,</span> <span style="font-family: 'GFS Bodoni Rg';">καθίσταται αντιληπτή μόνον από τα τεχνικά
της μέσα.</span><br />
<span style="font-family: 'GFS Bodoni Rg';">Αυτό, δεν είναι
Τέχνη, είναι αριστούργημα! Η τέχνη της Ποιήσεως δεν πρέπει να καταστεί σταθερή,
αλλά να επανακτήσει την κίνησή της. Να αποβάλει το αριστουργηματικό της ύφος,
να εγκαταλείψει το κάδρο.</span></blockquote>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";"><span style="color: #999999;"><i>Προβλήματα στην ποίηση</i> <i>(απόσπ.)</i> | Δημήτρης Δικαίος</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";"><span style="color: #999999;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhyOGVEi0esTRq1H060R46Xt56SrlcmNAAIhHBSICXuz-Gl00BnlUwtE31s1lt1dB9Jzvz3b2lL5oUn8Ic4N6H2cWlnOGpjl4GN7mawjeU_WbwLnsxpFMK6vCYJ1pEYBnYOSpiNsTVFV_hf/s1600/chemistry-experiment-clip-art_t.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhyOGVEi0esTRq1H060R46Xt56SrlcmNAAIhHBSICXuz-Gl00BnlUwtE31s1lt1dB9Jzvz3b2lL5oUn8Ic4N6H2cWlnOGpjl4GN7mawjeU_WbwLnsxpFMK6vCYJ1pEYBnYOSpiNsTVFV_hf/s1600/chemistry-experiment-clip-art_t.jpg" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";"><span style="color: #999999;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";"><span style="color: #999999;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span style="font-family: "GFS Bodoni Rg";"><span style="color: #999999;"><br /></span></span></div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.com1Σπέτσες, Ελλάδα37.2632783 23.15717219999999137.2380043 23.116831699999992 37.288552300000006 23.19751269999999tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-11737708602469538152014-10-19T10:34:00.001+02:002014-11-05T13:51:27.843+01:00Σε καταστολή<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 16pt;"><span style="color: #e06666; font-family: Times, Times New Roman, serif;"><b>Α</b></span></span><span style="font-family: Candara;">πόγευμα, κάποιος
χτυπάει την πόρτα. Φωνάζω μ’ όση δύναμη έχω: «Ποιος διάολος είναι;». Ανοίγω,
τίποτα. Γυρίζω στη θέση μου και παρατηρώ πως, η διπλανή καρέκλα είναι επίσης
τραβηγμένη. Μία παραίσθηση, σκέφτηκα, δε δίνω σημασία. Πάει καιρός εξάλλου
που, δε βλέπω πράγματα. Αναπνέω κανονικά, δεν ανησυχώ.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: Candara;"> Φτιάχνω
λίγο καφέ κομμένο και ραμμένο στη γεύση μου, με πολύ καϊμάκι. Στο τραπέζι επάνω
ένα στυλό, ένα φύλλο χαρτί, ένα κομμάτι κόκκινης πλαστελίνης με το δακτυλικό
αποτύπωμα του γιου μου κι ένας καπνός <i>Old
</i></span><i><span lang="EN-US" style="font-family: Candara; mso-ansi-language: EN-US;">H</span></i><i><span style="font-family: Candara;">olborn</span></i><span style="font-family: Candara;"> <i>κίτρινος</i>
με την επιγραφή <i>«οι καπνιστές πεθαίνουν
πρόωρα»</i>. Ποιος πέθανε μ’ ακόμη ένα τσιγάρο, συλλογίστηκα; Κανείς! Το ανάβω.
Απέναντί μου, το ψυγείο. Χαμογελάω, στο κροτάλισμα του ήχου που έβγαλε πάνω στα
πλακάκια. Με κατάλαβε. Κάθε φορά που έχουμε την ίδια θερμοκρασία, το κάνει.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: Candara;"> Ετούτη
τη στιγμή, είμαι σ’ επαφή με τον κόσμο. Ένας θυσιοφοβικός, φιλήσυχος πολίτης
που, πληρώνει τους φόρους του, γυαλίζει το αυτοκίνητό του, πλαγιάζει με τη
γυναίκα του, μεγαλώνει παιδί, πιστεύει στο οικονομικό θαύμα που θα φέρει η
πολιτική άνοιξη, μαζεύει τα σκουπίδια του, σιγοψήνει τον ελληνικό του, βάφει –
συντηρεί τα έπιπλα στο σπίτι˙ εξοικονομεί χρήματα με στόχο να αγοράσει κι άλλα,
να διώξει τα άκομψα, να’ ναι του γούστου του. Διαβάζει τον ατελείωτο <i>Δον Κιχώτη</i> του <i>Θερβάντες</i>, επιθυμεί να κάνει δεύτερο παιδί, φροντίζει την κόμη του,
το βάρος του, την ενδυμασία του όπως κάθε άτεχνος άνθρωπος και, άλλα καθημερινά
πράγματα που δεν έχει νόημα να τ’ αναφέρω.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: Candara;"> Τέτοια
ελευθερία μήτε στο μνήμα δε θα’ βρεις, σκέφτηκα και, πέταξα το πακέτο με τον καπνό
απ’ το παράθυρο. Ακολούθησαν, ο αναπτήρας, ένα τασάκι από φυσητό γυαλί αγορασμένο
κάποτε στα Χανιά και μια γυναικεία στριγκλιά.. που δεν άντεξε τόση Κρήτη
πεταμένη στα μούτρα της. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: Candara;"> Σήμερα,
ξεφυλλίζω τη ζωή μου˙ και διαπιστώνω πως, ενώ υπήρξε σ’ όλη την χρονική της έκταση,
συννεφιασμένη, εγώ μια στάλα ουρανό δε συνάντησα. Επί μια πενταετία αποφεύγω
συνειδητά να κοιτάξω μέσα μου. Μια υποτροπή, θα ήταν οδυνηρή για τους γύρω μου.
Αισθάνομαι ψυχικά υγιής, νιώθω το παλμό των φλεβών, τη ροή του αίματος. Ελέγχω
την ανάσα μου. Μόνο για τους αγγέλους, έχω πεθάνει.</span><span lang="EN-US" style="font-family: Candara; mso-ansi-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: #cfe2f3;"><span lang="EN-US" style="font-family: Candara; mso-ansi-language: EN-US;">© Δημ</span><span style="font-family: Candara;">ήτρης Δικαίος<o:p></o:p></span></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
</div>
</div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.com0Σπέτσες, Ελλάδα37.2632783 23.15717219999999137.2380043 23.116831699999992 37.288552300000006 23.19751269999999tag:blogger.com,1999:blog-7702463953226240126.post-35032747732295332422014-07-13T11:29:00.000+02:002014-11-01T11:11:52.685+01:00Τ' αστέρια καίγονται, μια μέρα.<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgUOqKALZkRce5w4CPI2KCu9OeqjP3IYYUyYVMmbXcTuCQQiYo9BH_iUhcwuR1PuvPRoxwSSWTIoOolPJJAkrjsskolGrWMEdPD37HSfdvX6SFW-H86RIVwyjntadcSwHAbKPn5O6DqSZZO/s1600/ZIO_nazi_flag_with_blood_55.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgUOqKALZkRce5w4CPI2KCu9OeqjP3IYYUyYVMmbXcTuCQQiYo9BH_iUhcwuR1PuvPRoxwSSWTIoOolPJJAkrjsskolGrWMEdPD37HSfdvX6SFW-H86RIVwyjntadcSwHAbKPn5O6DqSZZO/s1600/ZIO_nazi_flag_with_blood_55.JPG" height="145" width="200" /></a></div>
<i><span style="font-family: Courier New, Courier, monospace;">Ω συ, λαέ μου εκλεκτέ,</span></i><br />
<i><span style="font-family: Courier New, Courier, monospace;">εχθίστη νάρκη</span></i><br />
<i><span style="font-family: Courier New, Courier, monospace;"><br /></span></i>
<i><span style="font-family: Courier New, Courier, monospace;">πόση μου,</span></i><br />
<i><span style="font-family: Courier New, Courier, monospace;">Έχιδνα,</span></i><br />
<i><span style="font-family: Courier New, Courier, monospace;">ουσία ορφανεύεις; </span></i><i><span style="color: #999999; font-family: Times, Times New Roman, serif;">δ.δ.</span></i><br />
<i><span style="color: #999999; font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span></i>
<i><span style="color: #999999; font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span></i><br />
<i><span style="color: #999999; font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span></i>
<i><span style="color: #999999; font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span></i>
<i><span style="color: #999999; font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span></i>
<br />
<i><span style="color: #999999; font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span></i></div>
Δημήτρηςhttp://www.blogger.com/profile/10246983034740669367noreply@blogger.com0Σπέτσες, Ελλάδα37.2632783 23.15717219999999137.2380043 23.116831699999992 37.288552300000006 23.19751269999999